Belediyenin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların tam olarak kayıtlara alınmadığı ve taşınmaz takip sisteminin kurulmadığı tespit edilmiştir.

Belediyeler taşınmazlara ilişkin kayıtlarını, Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde yer alan hükümlere göre yapmak zorundadırlar. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesap grubuna ilişkin işlemler” alt başlıklı 187’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; edinilen maddi duran varlıkların maliyet bedeliyle, bağış veya hibe olarak edinilenlerin varsa bilinen değeri ile yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeriyle, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle kayıtlarda yer almayanların ise envanter ve değerlemesi yapıldıktan sonra ilgili duran varlık ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınacağı ifade edilmiştir. Yine aynı bentte tahsisli kullanılan taşınmazların ve diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların yardımcı hesap kodlarında izlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin “Kayıt ve Kontrol İşlemleri” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında; kayıt ve kontrol işlemleri,

mevcut taşınmazlar ile yıl içerisinde çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi için kayıt altına alınması olarak ifade edilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin “Kayıt şekli” başlıklı 7’nci maddesinde; kamu idarelerinin Tapu kütüğünde adlarına tescilli olan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar”, “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar”, “Orta Malları”, “Genel Hizmet Alanları” başlıkları altında yer alan taşınmazların kaydının sırasıyla Ek 2, Ek 3, Ek 4, Ek 5’te yer alan formlarda; tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydının ise Ek 6’da yer alan formda yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda ve defterde tutulacağı, bu formların taşınmaz icmal cetvellerinin hazırlanması için mali hizmetler birimine gönderileceği ve mali hizmetler birimince bu formların konsolide edilerek Yönetmeliğin ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulacağı hüküm altına alınmıştır.

Adı geçen Yönetmeliğin “Cins tashihlerinin yapılması” başlıklı 10’uncu maddesinde; kamu idarelerinin mülkiyetinde ve kullanımında bulunan taşınmazlarının mevcut kullanım şekli ile tapudaki kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda, kullanım şekilleriyle kayıtlara alınacağı ve cins tashihleri için gerekli işlemlerin ilgili idarelerce yapılacağı belirtilmiştir.

Ancak yapılan incelemede, belediye bünyesinde taşınmaz takip modülünün var olmasına rağmen kullanılmadığı, envanter çalışmalarının tamamlanmamış olması nedeniyle tüm taşınmazların kayıt altına alınmadığı, tahsis edilen ve tahsisli kullanılan taşınmazların büyük bir kısmının muhasebe kayıtlarına alınmakla birlikte tümünün kayıtlara alınmadığı, taşınmaz icmal cetvellerinin düzenlenmediği ve taşınmazların cins tashihlerine ilişkin gerekli işlemlerin yapılmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca muhasebe kayıtlarına esas alınan Ek 7 numaralı icmal cetvelleri oluşturulmadığından ilgili taşınmaz hesaplarına kaydedilmesi gereken değerler de tespit edilememiştir.

Taşınmaz kayıt ve takip sisteminin yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre kurulmaması nedeniyle emlak biriminde kayıtlı taşınmazlar ile mali hizmetler biriminde kayıtlı taşınmazlar arasında farklılık bulunmakta olup bu durum mali tablolarda 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabının gerçek durumu yansıtmasına engel olmaktadır.

Belediyenin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların envanter çalışmalarının tamamlanarak kayıt altına alınması ve mali tablolarda gerçek cins ve değerleri ile yer almasının sağlanması gerekmektedir.

Kamu idaresince söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin çalışmalara başlanıldığı ifade edilmekle birlikte 2021 yılında yapılan kayıtların 2020 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.