Belediyenin taksitli taşınmaz satışlarının 127/227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesaplarına tahakkuk kayıtları yapılmamıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin sırasıyla 127/227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının işleyişini açıklayan 99’uncu ve 171’inci maddelerine göre; taksitli taşınmaz satılması durumunda bir yıl veya faaliyet döneminde tahsil edilmesi gereken alacak tutarlarının 127, daha uzun sürelerde tahsil edilmesi gereken alacakların ise 227 hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir. Ayrıca taşınmazın satış bedeli ile net değeri arasındaki olumsuz farkın 630-Giderler, olumlu farkın 600-Gelirler hesabına kaydedilmesi, birikmiş amortismanlarının 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabından çıkarılması ve varlığın kayıtlı

değeri üzerinden kayıtlardan çıkarılması gerekmektedir. Taksitler tahsil edildiğinde, bu tutarın 127 hesaptan çıkış yapılması ve bütçe geliri olarak kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Belediye tarafından taksitle satılan taşınmazlarla ilgili 227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının kullanılmadığı; 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının ise, taksitler tahsil edildikçe önce bu hesaba alacak kaydedildiği; üç aylık dönemler itibariyle de toplam tahsilat tutarının bu hesaba borç, varlık hesaplarına ise hem alacak hem borç yapılmak suretiyle muhasebeleştirildiği; ayrıca tahsil edilen tutarların 600 Gelirler hesabına kaydedildiği görülmüştür.

Bu hükümler doğrultusunda belediyenin taksitli taşınmaz satışına ilişkin yapmış olduğu muhasebe kayıtlarında;

• Taksitlerin vade tarihine göre 127/227-Diğer Faaliyet Alacakları hesabının kullanılmadığı ve dönemsellik ilkesine aykırı hareket edildiği,

• Taşınmazların muhasebe kayıtlarında yer alıp almadığının bilinmemesi ve taşınmazların satış bedeli üzerinden varlık hesaplarına alınıp, çıkarılması sonucu aynı taşınmazın mükerrer kayıtlara alınma ihtimalinin bulunduğu ve taşınmaz çıkış kayıtlarının sağlıklı olmadığı,

• Taşınmazın amortisman bilgileri ile kayıtlı değerinin bilinmemesi nedeniyle net değer düşülmeden satış bedelinin tamamının 600-Gelirler Hesabına kaydedilmesi sonucu bu hesabın olması gerekenden yüksek göründüğü,

• Taksitli taşınmaz satışına ilişkin tahakkuk kayıtları yapılmadan, bir başka deyişle satışa ilişkin 127/227-Hesaplarına borç kaydı yapılmadan, tahsil tarihinde bu hesapların alacak çalıştırılması sonucu ve üçer aylık dönem sonlarında tahsil edilen tutarların bu hesaba borç kaydedilmesi ile aktif karakterli olan ve borç kalanı vermesi gereken bu hesabın ara mizanlarda alacak kalanı verdiği ve bunun muhasebe ilkeleriyle bağdaşmadığı değerlendirilmektedir. Kamu idaresi cevabında, 2022 yılı itibariyle tahakkuk kayıtlarının 127/227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesaplarına yapılacağını belirtmiştir ancak bu durum 2021 yılı muhasebe kayıtlarındaki hatayı düzeltmemektedir.

Yapılan açıklamalar çerçevesinde, taksitli taşınmaz satışına ilişkin tahakkuk ve tahsil kayıtlarının mevzuat hükümleri ve muhasebe ilkeleri dikkate alınarak, tam ve doğru şekilde yapılması gerekmektedir.