İmar planı yapıldıktan sonra yasal süresi içinde imar programı yapılmaması sebebiyle imar planıyla kısıtlanmış taşınmazlardan emlak vergisinin uzun süre 1/10 oranında alındığı görülmüştür.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Ödeme süresi” başlıklı 30’ncu maddesinde kanunlar veya diğer kamu düzeni koyan mevzuatla tasarrufu kısıtlanan bina arsa ve arazinin vergisinin, kısıtlamanın devam ettiği sürece 1/10 oranında tahsil olunacağı, kısıtlamanın kaldırılması halinde kaldırılma tarihini takip eden bütçe yılından itibaren emlakin vergisinin tüm vergi değeri üzerinden ödeneceği belirtilmiştir. Maddenin devamında ise kısıtlamanın devam ettiği sürede tecil edilen verginin 9/10’unun bina, arsa veya arazinin satılması, istimlaki veya hibe yoluyla ahara devir ve temliki halinde, tahsilat zamanaşımına uğramamış olanlarının muaccel hale geleceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca kanunla ve diğer mevzuatla yapılan kısıtlamaların neler olduğu, süresi, tevsiki ve kısıtlama koyan kamu organlarının görevleri ve sorumluluklarının Hazine Maliye Bakanlığınca, Milli Eğitim, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlıklarının mütalaaları alınarak hazırlanacak bir yönetmelikle tanzim olunacağı hususu da düzenlenmiştir.

Bu kapsamda çıkarılan Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmelik’in 1’inci maddesinde Emlak Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesi gereğince tasarrufu kısıtlanmış sayılacak bina, arsa ve araziyle kısıtlamayı koyan kamu organlarının görev ve sorumluluklarının bu Yönetmelik hükümlerine göre tespit edileceği açıklanmıştır. Aynı Yönetmelik’in 2’nci maddesinde imar planlarında resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol, meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri umumi hizmetlere ayrılmış olması sebebiyle üzerinde inşaat yapılmasına izin verilmeyen arsalar ile esaslı değişiklik ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyen binaların tasarrufunun kısıtlanmış sayılacağı, bu hallerde kısıtlı olarak vergilemenin, imar planının kesinleştiği tarihi izleyen yıl başından itibaren yapılacağı ve kısıtlamanın ilgili arsa veya binanın bulunduğu alanın imar programına alınıncaya (imar programının kesinleştiği tarihe) kadar devam edeceği ifade edilmiştir.

Öte yandan 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “İmar programları, kamulaştırma ve kısıtlılık hali” başlıklı 10’uncu maddesinde belediyelerin imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde bu planını tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlamak zorunda

oldukları, imar programlarında umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen hakların devam edeceği hükme bağlanmıştır.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde belediyelerin imar planını yaptıktan sonra en geç üç ay içerisinde bu planlara ilişkin imar programlarını da yapması gerektiği, aksi durumda imar planları ile tasarrufu kısıtlanmış taşınmazların emlak vergilerinin uzun süre olması gereken tutarın 1/10’u kadar alınması durumunun ortaya çıkacağı anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede Belediye sınırları içerisinde bulunan ve imar planları ile tasarrufu kısıtlanan taşınmazların, emlak vergilerinin yasal süresi içinde imar programı yapılmaması sebebiyle uzun yıllar 1/10’u kadar alındığı, böylece İdarenin gelir kaybına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup; Atayurt-Atakent ve Yeşilovacık Mahallelerine ilişkin 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı çalışmalarına başlanacağı, Silifke Merkez ve Taşucu Mahallelerine ilişkin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonu çalışmalarının ise devam etmekte olduğu, bu planların tamamlanıp kesinlik kazanmasını müteakiben planların hayata geçirilmesine esas olmak üzere imar programları çalışmalarına başlanacağı belirtilmiştir. Ancak bulgu konusu yapılan husus imar planı çalışmaları devam etmekte olan yerlerle alakalı değil, önceki yıllarda imar planı çalışmaları tamamlanmış ve kesinleşmiş olan yerlerdeki tasarrufu kısıtlanmış taşınmazların emlak vergilerinin uzun yıllar olması gereken tutarın 1/10’u kadar tahsil edilmesi durumudur. Bu kapsamda Silifke Merkez Revizyon İmar Planı 24/02/2004 tarih 2004/14 sayılı Meclis Kararı ile, Yeşilovacık Mahallesi İmar Planı 07/12/2012 tarih ve 2012/9 sayılı Meclis Kararı ile, Silifke 1.Etap 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Mersin Büyükşehir Belediyesi 09/02/2021 tarih ve 2021/74 sayılı Meclis Kararı ile kesinnleştiği halde yasal süresi olan en geç üç ay içerisinde imar programı yapılmamış, böylece bu alanlarda yer alan tasarrufu kısıtlanan taşınmazlardan emlak vergisi tahsilatı yasal tutarın 1/10’u kadar tahsil edilmiştir.

Sonuç olarak imar planı yapıldıktan sonra en geç üç ay içerisinde bu plana ilişkin imar programı yapılarak, tasarrufu kısıtlanmış taşınmazlardan alınması gereken emlak vergilerinin tam olarak alınması gerekmektedir.