İdare tarafından ihale edilen ve 2023 yılı içerisinde ödemeleri devam eden bazı yapım işi ihalelerinde, işin kontrolü amacına ilişkin olarak yükleniciler tarafından temin edilen binek araçların amaç dışı kullanımının önlenmesine dönük herhangi bir denetim mekanizmasının bulunmadığı tespit edilmiştir.

Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verileceği belirtilmiştir.

Yine Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım işinin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan araç, gereç ve malzemelerin yüklenicilere aldırılması” başlıklı 49’uncu maddesinde ise, ihale konusu iş kapsamında yer almayan hususların yerine getirilmesinin yükleniciden istenilemeyeceği, ihale konusu işin yürütülmesi ile doğrudan ilgili olması, kullanım süre ve şekillerinin ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, ihale dokümanında araç, gereç ve malzemelerin yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenleme yapılmasının mümkün olduğu belirtilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, kamu idareleri, kullanım süre ve şekillerinin ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla araç, gereç ve malzemelerin yükleniciler tarafından temin edileceğine ilişkin düzenlemeler yapabilecek ancak bu araç gereç ve malzemelerin ihale konusu dışında kullanılmamasının sağlanması için gerekli tedbirleri alarak, yüklenicilere ihale konusu işin kapsam ve niteliğiyle bağdaşmayan ek külfetler yüklemeyecektir.

Yapılan incelemelerde, idare tarafından gerçekleştirilen bazı yapım işi ihalelerinde, işin yürütülmesi ve kontrolü amacıyla yüklenicilerden binek araçlar talep edildiği, ancak bu araçların ihale konusu iş kapsamı dışında kullanımını kısıtlayacak veya bunun denetimini mümkün kılacak herhangi bir tedbir ve denetim mekanizmasının İdare tarafından oluşturulmadığı görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 49’uncu maddesine göre yapım işinin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan ve yüklenici tarafından ihale konusu işin yürütülmesi ve kontrolü amacı için temin edilen araçların amacına uygun olarak kullanıldığını, işe ilişkin sözleşmelerde takip cihazı takılması gerektiği yönünde bir düzenleme bulunmadığını, sonraki uygulamalarda söz konusu öneriye dikkat edileceğini belirtmiştir. İdare cevabında her ne kadar temin edilen araçların amacına uygun olarak kullanılmış olduğu ifade edilmişsede Kamu İhale Genel Tebliği’nin “<i>Yapım işinin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan araç, gereç ve malzemelerin yüklenicilere aldırılması</i>” başlıklı 49’uncu maddesinde yer verilen “<i>İhale konusu iş kapsamında yer almayan hususların yerine getirilmesi yükleniciden istenilemez</i>” hükmünün gereğinin yerine getirilmesi açısından buna yönelik olarak herhangi bir kontrol ve denetim mekanizmasının oluşturulmadığı, yapım işlerinde ihale dokümanında yer verilen kontrol araçlarının takibini sağlayan sistemlerin mevcut olmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak, ihale konusu işin yürütülmesi ve kontrolü amacı için temin edilen araçların kullanımının denetlenebilir olmasının sağlanması (sözkonusu araçlara Belediye araç takip sistemi ile uyumlu takip cihazlarının takılması) ve bu suretle temin edilen araçların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.