2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun 80’inci maddesine göre alınması gereken yapı kullanma izin harcının kamu kurumlarınca yaptırılan okul, hastane gibi binalar için yapım işinin yüklenicisinden alınmaması sonucu Belediyenin gelir kaybına uğratıldığı görülmüştür.

2464 sayılı Kanun'un “İmar ile ilgili harçlar” başlıklı 80’inci maddesinde aynen; “İmar mevzuatı gereğince aşağıda belirtilen harçlar belediyece tahsil olunur. (…)

f) Yapı kullanma izni verilmesi işleri "Yapı Kullanma İzni Harcına" tabidir.

(Değişik: 18/5/1987 - 3365/2 md.) Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen yapı ve tesisler, 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun Hükümleri uyarınca yapılan yapı ve tesisler ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde veya dışında inşa edilecek sera ve benzeri örtü altı tarım faaliyetinde kullanılmak üzere inşa edilen tesisler, ahır, samanlık, kümes ve hayvan barınakları ile yemlik gibi yapı ve tesisler 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu uyarınca alınacak ücretler ile Bina İnşaat Harcı dahil yukarıda sayılan Harçlardan müstesnadır.

Organize Sanayi Bölgeleri ile Sanayi ve Küçük Sanat Sitelerinde yapılan Yapı ve Tesisler Bina İnşaat Harcı ve Yapı Kullanma İzni Harcından müstesnadır.” hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanun’un “Çeşitli Harçlara İlişkin Tarifeler” başlıklı 84’üncü maddesinin 2/e bendinde ise, yapı kullanma izin harcının beher inşaat metrekaresi için en az ve en çok 0,05 – 0,15 TL olarak alınacağı öngörülmüştür.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’ne ekli Tip İdari Şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı maddesinde ise “İsteklinin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği yapı kullanım izin belgesi giderlerinin teklif fiyata dahil olduğu" belirtilmiştir.

Bu hükümlere göre, yapı kullanma izni verilmesi işlerinin yapı kullanma izni harcına tabi tutulması ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin bu Kanun’a göre gerçekleştirdikleri yapım işlerinde, yapı kullanım izin belgesi giderleri ve benzeri giderlerin yükleniciler tarafından Belediyeye ödenmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 2016-2020 yılı arasında kamu kurum ve kuruluşlarına verilen 21 yapı kullanma izin belgesi nedeniyle yükleniciler adına tahakkuk ettirilmesi gereken yapı kullanma izin belgesi harcının tahakkuk ettirilmediği ve tahsilatının da yapılamadığı tespit edilmiştir.

Belediye yetkililerinin bina inşaat ruhsat harcından istisna tutulan yapıların, yapı kullanma izni harcından da istisna olacağı şeklinde değerlendirmeleri sonucunda, yukarıdaki mevzuat uyarınca istisna kapsamına girmeyen hastane, okul gibi kamu binalarından söz konusu harcın alınmayarak Belediyenin gelir kaybına uğratıldığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; belediye tarafından her yıl bütçe gelir tarifesi oluşturulduğu ve bu konuda belediye meclisinden karar alındığı belirtilmiştir. Belediye meclisince belirlenen yapı kullanma izin harcı tarifesinde “ kamu idarelerine yapılacak iş ve işlemler belirtilen ücret ve harçlardan muaf tutulacaktır” ifadesi yer alması sebebiyle okul, hastane, vb. kamu kurumlarına ilişkin binalardan yapı kullanma izin harcının tahsil edilmediği ifade edilmiştir. 2021 yılında yapılacak tarife değişikli ile Belediye Meclisinin kararından bu hükmün çıkarılacağı ve uygulamanın mevzuat doğrultusunda düzenleneceği bildirilmiştir. Ancak tarafımıza uygulama değişikliğine ilişkin bir karar gönderilmemiştir.

Sonuç olarak, 2464 sayılı Kanun'un 80'inci maddesinde sayılan yapıların dışındaki yapılar için yapı kullanma izin belgesi düzenlenirken, yapı kullanma izin harcının tahakkuk ve tahsil edilmemesi anılan Kanuna aykırılık teşkil etmektedir.