Belediyenin borçlarının bir kısmı, tamamen veya kısmen muhasebe kayıtlarına yansıtılmamıştır. Belediye Kanunu’nda belirtilen borçlanma limitinin üstünde borçlanma gerçekleştirmiştir.

1. Borç Hesaplarında Yer Alan Tutarların Belediyenin Tüm Borçlarını İçermemesi

   Belediyenin çeşitli borç hesaplarında yer alan borç tutarlarının toplamı 157.106.940,46 TL’dir. Buna karşın Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan borç durumuna ilişkin tabloda ise borç toplamı 188.325.852,90 TL olarak gözükmektedir. Bu tutarlara göre oluşan fark 31.218.912,44 TL’dir. Bilançoda yer alan ancak Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan tabloda olmayan kalemlerin de dahil edilmesiyle toplam borç 215.767.264,16 TL’ye ulaşmakta ve bu durumda oluşan toplam fark ise 58.660.323,70 TL olmaktadır.

   Tablo ve muhasebe hesapları karşılaştırıldığında farkın; 17.090.263,55 TL'lik bölümünün Sosyal Güvenlik Kurumu ve vergi dairelerine olan borçların; 41.570.060,15 TL'lik bölümünün ise banka faiz giderlerinin sırasıyla ilgili 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı, 361-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı, 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı ve 300-400 Banka Kredileri hesaplarına yansıtılmamasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Ayrıca muhasebe kayıtlarına kaydedilmemiş diğer bazı borçlar da mevcuttur.

   İdare tarafından verilen cevapta 13.05.2022 tarihli 4036 ve 4054 nolu yevmiye maddesi kayıtları ile düzeltme yapıldığı ifade edilmiştir. Ancak söz konusu düzeltmeler 2022 yılı mali tablolarına yansıyacak olup, 2021 yılı mali tablolarını etkilememektedir.

   Sonuç olarak borçların ve borçlardan kaynaklanan faizlerin tahakkuk ettikleri zaman, ilgili muhasebe hesaplarına kaydedilmemesi sebebiyle borç hesapları 58.660.323,70 TL hatalı olarak sunulmaktadır.

2. Borç Stokunun Borçlanma Limitinin Çok Üzerinde Olması

Belediyenin borç stokunun 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda belirtilen borçlanma limitinin çok üzerinde olduğu görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 68'inci maddesinde, belediyelerin görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla borçlanarak ilave kaynak bulmasına imkân tanınmıştır. Kanun'un “Borçlanma” başlıklı 68'inci maddesinde;

“Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanır.

Yukarıda belirtilen usul ve esaslara aykırı olarak borçlanan belediye yetkilileri hakkında, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmeyen durumlarda 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümleri uygulanır.” denilmektedir.

521 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 2021 yılına ait yeniden değerleme oranı, %9,11 olarak belirlenmiştir. Yukarıdaki madde hükmünde açıklandığı üzere Belediyenin en son kesinleşmiş bütçe geliri toplamının, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarı borç stok tavan tutarıdır. Belediyenin 2021 yılı için borç stok tavan tutarının hesabı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 8: 2021 Yılı Borç Stoku Tavan Tutarı ve Mevcut Borçların Durumu Tablosu

Yukarıda yer alan tabloya göre, Belediye borçlanma limitlerinin çok üzerinde borçlanma gerçekleştirmiştir. Kaldı ki, bu tutarlara atıksu arıtma tesisinden kaynaklanan DSİ’ye olan borçların borç stokuna eklenmesi, gerçekleşmiş olan borçlanma oranını daha da arttıracaktır.

İdare cevabında borç yönetiminde 5393 sayılı Kanunda belirtilen limitlere dikkat edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak belediye hizmetlerinin aksamaması, faaliyetlerin devamlılığının sağlanması ve sürdürülebilirliği için borç yönetiminde Kanun’da belirtilen limitlere dikkat edilmesi gerekmektedir.