Şirket tarafından yapılan bazı hizmet ve taşıt alımlarının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesi kapsamında değerlendirilmek suretiyle ihale yapılmaksızın doğrudan satıcıdan alınarak gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde, belediyelerin sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketler Kanun’un kapsamında sayılmış olup, bu bağlamda mal, hizmet alımları ile yapım işlerinde bu Kanun’un gerektirdiği ihale süreçlerine tabidirler. Ancak, bu kuruluşların ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları (Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler hariç) ve yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedelinin her yıl Kamu İhale Tebliğleri ile belirlenen tutarı aşmayan mal veya hizmet alımları (2020 yılı için bu tutar 14.877.509,00 TL’dir) ise aynı kanunun “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (g) fıkrasına göre ihale süreçlerine tabi olmaksızın gerçekleştirilebilecektir.

4734 sayılı Kanun’un “İstisnalara ilişkin esas ve usuller” başlıklı geçici 4’üncü maddesinde; Kanunun 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamındaki mal ve hizmetlerin, ilgili kuruluşların talebi üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından belirleneceği belirtilmiştir.

Bu kapsamda, Hatay İmar Sanayi AŞ tarafından Kamu İhale Kurumundan (KİK) hangi mal ve/veya hizmet alımlarının, 4734 sayılı Kanun’a tabi olduğu, hangilerinin ise istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği hususunda muhtelif tarihlerde yazı ile görüş sorulmuş, KİK tarafından da 2016/DK. D-53 ve 2020/DK. D-119 no.lu Kurul Kararı ile görüş bildirilmiştir. Dolayısıyla, şirketin 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca ihalesiz yapabileceği işlemler bahsi geçen Kurul görüşü ile açıklığa kavuşmuştur. İlgili

düzenleyici kurul kararından, şirketin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini kapsamında olan alımların istisna kapsamında olduğu, diğer alımların ise 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak ihale edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, Hatay İmar Sanayi AŞ’nin ana faaliyet konusuna girmeyen danışmanlık hizmet alımı ve taşıt alımı ihtiyacının ana faaliyet konusu gibi değerlendirilmek suretiyle danışmanlık hizmet alımı, üretim için danışmanlık hizmeti, laboratuvar test ve analiz hizmeti gibi 7 adet hizmet alımı ve 2019 yılında 3 adet, 2020 yılında da 1 adet olmak üzere taşıt alımının, 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale yapılmaksızın doğrudan satıcıdan alınarak gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Kamu İhale Kurulu kararından, Şirketin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini kapsamında olmayan bu alımlar istisna kapsamında olmadığından 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak ihale edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevecisinde söz konusu mal ve hizmet alımı işlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün gözükmemektedir.

Şirketin, 4734 sayılı Kanun’a ve Kamu İhale Kurulu Kararına aykırı olarak ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini kapsamında olmayan alımlarını 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak yapması gerekmektedir.