5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediyesinin giderleri” başlıklı 24’üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde; dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yapılacak sosyal hizmet ve yardımların büyükşehir belediyelerince yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. Bu bağlamda İdare tarafından da çeşitli yöntemlerle sosyal hizmet ve yardımlar yapılmaktadır. İdare tarafından yapılan sosyal yardımların bir bölümünü de anlaşmalı zincir marketlerden yapılan alışverişlerde kullanılacak olan, ihtiyaç sahiplerine bu saiklerle verilen Sosyal Yardım İstanbulkartlar oluşturmaktadır.

İstanbul il sınırları içerisinde ikamet eden fakir ve muhtaç kimselerin, temel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için yürütülen Sosyal Yardım İstanbulkart projesinde alışverişlerin yapılacağı zincir marketler belirlenirken, Büyükşehir Belediyesi tarafından yaygınlık çalışması yapılmakta ve tespit edilen zincir marketlere sözleşme davet yazısı gönderilmektedir. 2018 yılında ihtiyaç sahipleri tarafından yapılan alışverişlere ilişkin Sosyal Yardım İstanbulkart ile alışveriş yapılabilmesi 06.03.2018-30.06.2018 dönemi için 9 zincir market ile 01.07.2018-30.06.2019 dönemi için ise 10 zincir market ile İdare arasında sözleşme imzalanmıştır. Ancak zincir marketler, İdare ile yapılan bu sözleşme karşılığında ne İdareye belli bir bedel ödemekte ne de Sosyal Yardım İstanbulkart ile alışveriş yapan ihtiyaç sahiplerine bir indirim uygulamaktadır. Hâlbuki İstanbulkart ile gerçekleştirilen alışverişlerin tamamı bu marketlerin dışında hiçbir şekilde yapılamadığından söz konusu zincir marketler ayrıcalıklı hale gelmektedir.

İdare bünyesinde yer alan Sosyal Hizmetler Müdürlüğünden elde edilen bilgiler doğrultusunda; 2018 Yılında Sosyal Yardım İstanbulkart kullanan aile sayısı 149.251’dir. Bu ailelere, 100 TL ila 200 TL arasında değişkenlik gösterecek tutarda aylık harcama yapabilme imkânı verilmektedir. 2018 yılı için Sosyal Yardım İstanbulkart bütçesi 159.000.000 TL olarak öngörülmesine karşın 2018 yılı toplam gerçekleşmesi 167.457.414,82 TL olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sonuç itibariyle, İdarenin bütçesinden söz konusu sosyal yardım projesi kapsamında

çıkan 167.457.414,82 TL’lik tutar sadece belli edilen 06.03.2018-30.06.2018 dönemi için 9 zincir markette; 01.07.2018-30.06.2019 dönemi için ise 10 zincir markette yapılan alışverişlerde kullanıldığından ve zincir marketlerin İdareye herhangi bir bedel ödemeksizin ve/veya sosyal yardım İstanbulkart kullanılarak alışveriş yapanlara bir indirim uygulamaksızın satışlarını gerçekleştirdiğinden, ayrıcalıklı hale getirilerek gelir elde ettikleri tespit edilmiştir.

Yukarıda belirtilen uygulamanın İdarenin ve yardım hakkı kazanan vatandaşlarına yararına olacak şekilde düzeltilmesi gerekmektedir.

Bulgu konusuna 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda yer verilmiş ancak söz konusu mevzuata aykırı uygulama, 2018 yılında da devam etmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Bulguda hatalı olarak belirtilen hususlar, ihtiyaç sahibi vatandaşlarımıza yardımlarımızı en uygun şartlarda yapmamız yönünden değerlendirilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında bulguda belirtilen görüşler doğrultusunda uygulama yapılacağı ve İdare bütçesinde İstanbulkart için ayrılan ödenek tutarına riayet edileceği belirdiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.