Karar Künyesi
Milli Emlak Müdürlüğü tarafından gönderilen ve gecekondu fonu hesabına girişi yapılan tutarların 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nda belirtilen amaçlar dışında kullanıldığı görülmüştür.
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir” başlıklı 5’inci maddenin beşinci fıkrasında; “Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla % 10’u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye %
30, varsa büyükşehir belediyesine % 10 oranında pay verilir. Bu paylar tahsilini takip eden
ayın yirmisine kadar ilgili idarelerin hesaplarına aktarılır. …” hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak üzere belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından %10 oranındaki payın, ilgili belediyelerin 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına, kalan tutar üzerinden ise ilgili belediyeye yeniden %30 oranında pay aktarılmaktadır.
775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, Türkiye Emlak Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanacağı, 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır.
Kanunun 13’üncü maddesinde aynen; “Buna göre 12’nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartıyla:
Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,
Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,
Kendi bütçe imkânlarıyla karşılanamayan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tespit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.”
denilmektedir.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere ilgili fonda biriken tutarlar 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde açıklanan yerlerde kullanılabilecek, bunun dışındaki yerlerde kullanılamayacaktır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belirli Bir Amaca Tahsisli Gelirler ve Alınan Paylar” başlıklı 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında; “20/7/1966 tarihli ve
775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12 nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.” denilmektedir. Dolayısıyla Gecekondu Kanunu kapsamında kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilecek, gider bütçesinin ilgili tertibine de tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulacaktır.
Yapılan inceleme neticesinde; 2019 yılında Milli Emlak Müdürlüğü tarafından belediye sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinden tahsil edilen kısmının, % 10’u olan 277.643,02 TL’yi, 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan özel banka hesabına gönderildiği ve gecekondu fonuna kaydedildiği, ancak bu fon hesabında bulunan 100.000,00 TL’nin belediyenin genel hesaplarına alınarak Kanun’un belirlediği amaçlar dışında kullanıldığı tespit edilmiştir. Kanun kapsamında açılmış olan özel hesaplardan belediyenin genel hesaplarına para aktarılarak fon gelirlerinin Kanun’un belirlediği amaçlar dışında kullanılması ilgili Kanun’un yukarıda açıklanan hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.
Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen ve Milli Emlak Müdürlüğü tarafından belediyeye aktarılan % 10 gelirin belediye tarafından özel hesapta toplanarak öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 13’üncü maddesinde açıklanan yerlerde kullanılabilmesinin sağlanması ve amacı dışı kullanılan tutarların bu hesaba geri aktarılması gerekmektedir.