Kurumun nakit sıkıntısını gidermek amacıyla borçlanma ile ilgili mevzuat hükümlerine uyulmaksızın borç alındığı ve bu tutarların 333 Emanetler Hesabına izlendiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunun "Borçlanma" başlıklı 68'inci maddesi;

"Belediye, görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla aşağıda belirtilen usûl ve esaslara göre borçlanma yapabilir ve tahvil ihraç edebilir:

1. Dış borçlanma, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde sadece belediyenin yatırım programında yer alan projelerinin finansmanı amacıyla yapılabilir.

   
   

2. İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredi kullanan belediye, ödeme plânını bu bankaya sunmak zorundadır. İller Bankası hazırlanan geri ödeme plânını yeterli görmediği belediyenin kredi isteklerini reddeder.

   
   

3. Tahvil ihracı, yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için ilgili mevzuat hükümleri uyarınca yapılır.

   
   

4. Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanır.

   
   

5. Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketler, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayı ile yapabilir.

   
   

6. Belediyelerin ileri teknoloji ve büyük tutarda maddî kaynak gerektiren alt yapı yatırımlarında Cumhurbaşkanınca kabul edilen projeleri için yapılacak borçlanmalar (d) bendindeki miktarın hesaplanmasında dikkate alınmaz. Dış kaynak gerektiren projelerde Hazine Müsteşarlığının görüşü alınır.

Yukarıda belirtilen usûl ve esaslara aykırı olarak borçlanan belediye yetkilileri hakkında, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmeyen durumlarda 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümleri uygulanır.

Belediye, varlık ve yükümlülüklerinin ayrıntılı bir şekilde yer aldığı malî tablolarını üçer aylık dönemler hâlinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına, Maliye Bakanlığına Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığına ve Hazine Müsteşarlığına gönderir.” şeklindedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 333 Emanetler Hesabı, Hesabın niteliği başlıklı 260 ıncı maddesinde bu hesabın, emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir. 2018 yılı için yayımlanan mahalli idareler detaylı hesap planında 333 Emanetler Hesabının 05 kodlu alt hesabında ise kurum hesabına intikal eden ancak mahiyeti belli olmayan paraların izlenmesi için niteliği belli olmayan paralar hesabı yer almaktadır.

2018 yılına ilişkin yapılan incelemede; Giresun Belediyesi 2016 yılı Sayıştay Denetim Raporunda aynı husus bulgu konusu yapılmakla birlikte, 5393 sayılı Belediye Kanunun 68 inci maddesi gereği borçlanma için alınması gereken meclis kararı olmaksızın hak sahiplerine yapılan ödemelerde yaşanan nakit sıkıntısını gidermek amacıyla özel kişilerden borçlanıldığı, bu tutarların 333 Emanetler Hesabı niteliği belli olmayan paralar başlığı altında kaydedildiği ve bankalar aracılığı ile yapılan ödemelerde bu hesabın kullanıldığı görülmüştür. İnceleme yılında bu hesabın borç toplamı 62.019.749,22 TL ve alacak toplamı 69.321.968,88 TL olup alacak kalanı ise 7.302.219,66 TL’dir.

Yapılan açıklamalar doğrultusunda kurum nakit sıkıntısını gidermek amacıyla mevzuat hükümlerine aykırı olarak borçlanılması ve piyasadan alınan bu borçların 333 Emanet Hesabına (niteliği belli olmayan paralar) kaydedilmesinin mevzuat hükümlerine aykırılık oluşturduğu düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Belediyenin nakit sıkıntısı ile ilgili olarak çek ödemeleri, maaş ödemeleri ve resmi ödemelerin kullanılması için piyasadan borçlanma olarak değil emaneten alınan para olarak işlem yapılmıştır.

Bu paraların alınmasında herhangi bir faiz ödemesi de yapılmamıştır. Bu nedenle de borçlanma olarak değerlendirilmemiştir.

Bu uygulama önceki döneme ait bir uygulama olup bulgu konusu ile ilgili yapılan değerlendirme sonucu bu uygulamaya son verilmiş olup bundan sonra uygulamanın tekrarlanmaması yönünde gerekli tedbirler alınmıştır."denilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, söz konusu paranın piyasadan borçlanma olarak değil emaneten alınan para olarak işlem yapıldığı, bu paraların alınmasında herhangi bir faiz ödemesi de yapılmadığından borçlanma olarak değerlendirilmediği, bu uygulamanın önceki döneme ait bir uygulama olduğu, bulgu konusu ile ilgili yapılan değerlendirme sonucu bu

uygulamaya son verilmiş olup bundan sonra uygulamanın tekrarlanmaması yönünde gerekli tedbirlerin alındığı belirtilmiştir.

Bulgu konusunun devam edip etmediği sonraki denetimlerde değerlendirilecektir.