Türk Ticaret Kanunu kapsamında faaliyet gösteren Şirketin bağış ve yardım toplama yetkisinin bulunmamasına rağmen, mevzuata aykırı hareket ettiği ve bağış topladığı görülmüştür.

2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun

• 1’inci maddesine göre Kanun’un amacı; yardım toplamaya yetkili kişi ve kuruluşları ve bunların hangi amaçla yardım toplayabileceklerini belirlemek, yardımın toplanmasına, kullanılmasına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

• “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3’üncü maddesine göre; kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.

• “İzin alma zorunluğu” başlıklı 6’ncı maddesine göre; kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.

Ancak yapılan incelemede İBB ile Şirket arasında yapılan “Ekmek Dağıtım Organizasyonuna İlişkin İyi Niyet Metni”ne istinaden Şirketin bağış topladığı tespit edilmiştir.

Bu durum 2860 sayılı Kanuna açıkça aykırıdır. Zira yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere belediye şirketleri yardım toplayabilecek kurumlar arasında sayılmamıştır. Bu bağlamda Şirketin yardım toplama yetkisi bulunmamaktadır.

İdare bulguda belirtilen işlemin bir bağış değil bağışa aracılık olduğunu (hayırseverlerle ekmek ihtiyacı sahiplerinin buluşturulması faaliyeti) ifade etmiş olsa da öncelikle Şirket 6102 sayılı Türk ticaret Kanunu kapsamında faaliyet gösteren bir anonim şirkettir. Bu kapsamda yardım-bağış işi dahi olsa kendi insan kaynakları vs. ile bu işleri üçüncü kişiler adına üstlenmesi mümkün değldir.

Diğer taraftan bağışa aracılık etmek gibi bir işlemin kabul edilmesi söz konusu değildir. Burada İdare bağışları toplamakta ve bunu kullanmaktadır. Yardım edilen kişileri kendisi tespit etmektedir. Bu çerçevede tıpkı yardım dernekleri gibi bir fon toplanmakta ve kullanılmaktadır. Bu hususun ise 2860 sayılı Kanuna aykırı olduğu değerlendirilmiştir.

Buna ek olarak söz konusu İyi Niyet Metninin imzalanmasına ilişkin herhangi bir yönetim kurulu kararı ya da yönetim kurulu tarafından verilmiş bir yetki devri de bulunmaktadır. Metin Şirket Genel Müdürü ile Genel Müdür Yardımcısının kişisel inisiyatifi ile imzalanmıştır.

Bu itibarla yardım toplama yetkisi bulunmayan Şirketin söz konusu faaliyetlerinin mevzuata aykırı olduğunu bilerek hareket etmesi gerekmektedir.