Çukurova Belediyesi’nde yapılan denetimlerde süreklilik arz eden bir iş olan ve açık ihale ile yapılan Park, Bahçe, Fidanlık ile Spor Tesislerinde Bakım ve Temizlik Hizmet işine ait idari şartnamede, pazarlık usulü ile yapılan aynı işe ilişkin bir önceki idari şartnamede bazı araçlar için istenmeyen aracın sahibi olma kriterinin açık ihalede istenerek rekabetin engellendiği görülmüştür.

Çukurova Belediyesi tarafından park, bahçe, fidanlık ile spor tesislerinin bakım ve temizliği amacıyla ihaleler yapılmakta olup; 2018 yılı içerisinde de aynı işe ilişkin ihaleler yapılmıştır.

Bu ihalelerden 2018/149304 ihale kayıt numaralı Park, Bahçe, Fidanlık ile Spor Tesislerinde Bakım ve Temizlik Hizmet işi için 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b maddesi gereğince ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olduğu gerekçesiyle ihaleye çıkılmıştır. İhaleye ilişkin idari şartnamede söz konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçlar için yüklenicinin bu araçlara sahip olması gibi bir kriter koyulmamıştır.

İhale kapsamında dört yükleniciye davet gönderilmiştir. Bu 4 yükleniciden ikisi teklif vermemiştir. Diğer teklif veren iki firmadan ile 1.544.490,00 TL bedelle 30.03.2018 tarihinde sözleşme imzalanmış ve bu işi 3 ay süre ile söz konusu firma yerine getirmiştir.

Daha sonra ilgili iş için 2018/208261 ihale kayıt numarası ile 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19/a maddesine göre açık ihale usulü ile ihaleye çıkılmıştır.

Söz konusu açık ihale kapsamındaki işe ait idari şartnamenin 7.5.2. maddesinde; 1 adet elektrikli süpürme aracı ile 1 adet buharlı ozonlu yıkama aracının yüklenicinin kendi malı olma kriteri koyulmuştur.

Bir önceki pazarlık ihalesinde aranmayan bir kriterin bir sonraki açık ihalede aranması ve rekabetin de engellenmesi neticesinde ihaleye ancak 2 yüklenici teklif verebilmiştir. Söz konusu ihaleyi ise bir önceki pazarlık ihalesini kazanan firmayı kuran Şirketin içinde bulunduğu bir ortaklık kazanmış ve 7.616.640,00 TL bedelle 25.06.2018 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.

Söz konusu işlere ilişkin hak edişler incelendiğinde iki ihalede de hemen hemen aynı araçların çalıştırıldığı özellikle açık ihalede kendi aracı olma şartı getirilen iki aracın iki ihalede de çalıştırıldığı görülmüştür.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde;

“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında

karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

(…)” denilerek İdarelerin rekabeti sağlamalarının gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemelerden anlaşılacağı üzere İdare tarafından ihale edilen iki iş de aynı iştir. Dolayısıyla iki işten birisinde aracın sahibi olma kriteri aranmazken sonraki işte aracın sahibi olma kriteri aranması rekabet koşullarını oluşmasını engellemektedir. Söz konusu durum ise 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; 2018/77487 İhale kayıt numaralı açık ihalenin iptal edilmesi üzerine 3 ay süreli 2018/149304 ihale kayıt numaralı pazarlık ihalesinin gerçekleştirildiği ve işin aciliyeti, kapsamı ve süresi göz önüne alındığında ihaleye teklif verebilmek için gerekli kriterlerin esnetilmiş olduğu ve bu kapsamda "kendi malı araç" şartının düzenlenmediği belirtilmiştir. Yine cevapta, en son gerçekleştirilen açık ihalenin kapsamlı ve özellikli bir işe ilişkin olduğu ve toplam 31 adet araçtan yalnızca 2 adedinin kendi malı olma kriterini taşıdığı belirtilerek bu durumun rekabeti engellemediği açıklanmıştır.

Sonuç olarak Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 41’inci maddesinde, “Makine, teçhizat ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır. Ancak idare, işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yapılabilmesi için adaya veya istekliye ait olmasını gerekli gördüğü makine, teçhizat ve diğer ekipmanı yeterlik kriteri olarak belirleyebilir.” denilerek, kendi malı olma kriterinin getirilebilmesi için işin niteliğinin bunu gerektirmesinin şart olduğu hüküm altına alınmıştır. Ancak bulguda da belirtildiği gibi, bu ihale ile aynı minvaldeki pazarlık ihalesinde bu şartın aranmamış olması işin niteliğinin böyle bir şartı gerektirmediğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda pazarlık ihalesinde belirli araçlar için kendi malı olma şartı aranmazken açık ihalede bu şartın aranması rekabeti engeller nitelikte bulunmaktadır.