İşletmenin 2021 yılı sonunda maddi ve maddi olmayan duran varlıklara amortisman ayırmadığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin "Faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri" başlıklı 6'ncı maddesinde;

"c) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar ve diğer duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılır.",

Aynı Yönetmeliğin "Varlıklara ilişkin ilkeler" başlıklı 9'uncu maddesinde ise;

"e) Bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların maliyetlerini, bunlardan yararlanılan dönemlere dağıtmak amacıyla, her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları bilançoda ayrıca gösterilir." hükmü yer almaktadır.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının niteliğinin açıklandığı 214’üncü maddesinde;

“Birikmiş amortismanlar hesabı, maddi duran varlık bedellerinin yararlanma süresi içinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesinin izlenmesi için kullanılır.” denilmektedir.

Aynı Yönetmeliğin “Hesabın işleyişi” başlıklı 215’ünci maddesinde ise;

“Birikmiş amortismanlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

1. Alacak

   
   

   1. Maddi duran varlıklar için hesaplanan amortisman tutarları bu hesaba alacak, ilgili gider hesaplarına borç kaydedilir.

   2. Amortismana tabi maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi sonucunda oluşan değer artışları üzerinden hesaplanan amortisman tutarları bu hesaba alacak, ilgili gider

      
      

      hesaplarına borç kaydedilir.

      
      

2. Borç

   
   

   1. Satılan maddi duran varlıkların birikmiş amortismanları bu hesaba, yeniden değerleme artışları 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılan tahsilat tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç, kayıtlı değerleri ile ilgili maddi duran varlık hesabına, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedilmekle birlikte; bu işlemden doğan zararlar 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabına borç, bu işlemden doğan kârlar 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar Hesabına alacak kaydedilir…” denilmektedir.

Aynı Yönetmeliğin 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabının niteliğinin açıklandığı 226’ncı maddesinde;

“Birikmiş amortismanlar hesabı, maddi olmayan duran varlık bedellerinin, yararlanma süresi içinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır. “ hükmü yer almaktadır.

268 Birikmiş Amortismanlar Hesabının işleyişinin açıklandığı 227’nci maddesinde ise;

“Birikmiş amortismanlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

1. Alacak

   
   

   1. Ayrılan amortisman tutarları bu hesaba alacak, ilgili gider hesaplarına borç kaydedilir.

2. Borç

   
   

   1. Yararlanma süresi belli olanlar sürenin bitiminde, yararlanma süresi belli olmayanlar 5 inci yılın sonunda bu hesaba borç, ilgili maddi olmayan duran varlıklar hesabına alacak kaydedilir…” denilmektedir.

Bu hükümler gereğince işletmenin maddi ve maddi olmayan duran varlıklarına Amortisman ve Tükenme Paylarına İlişkin Muhasebat Genel Müdürlüğünün 47 No.lu Genel Tebliğinde belirtilen oranlarda amortisman uygulanacaktır. Uygulamada ise, İşletmenin 2021 yılı bilançosunda toplam 131.236,55 TL’lik maddi duran varlık ve 17.110,00 TL’lik maddi

olmayan duran varlık olduğu halde bu hesap gruplarındaki hesaplara amortisman ayrılmadığı görülmüştür.

Kurum tarafından, 260 No.lu Hesaba amortisman ayrıldığı belirdilmesine karşın, 2022 yılında yapılan bu işlemde 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı kullanılması gerekirken 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabının kullanıldığı görülmektedir. 131.236,55 TL’lik maddi duran varlıkla ilgili amortismanın da ayrılacağı belirtilmektedir. Dolayısıyla, bu işlemlerin 2021 yılındaki hatayı düzeltici mahiyette olmadığı görülmektedir.

İşletmenin mali tablolarının gerçek durumu yansıtması için maddi ve maddi olmayan duran varlıklara amortismanların düzenli olarak ayrılması gerektiği değerlendirilmektedir.