DEPARK A.Ş. tarafından yaptırılan binaya ait sözleşmede yer almayan ve fatura ve/veya herhangi bir meşru dayanağı bulunmayan ödemeler yapıldığı ve yüklenicinin edimini tam olarak yerine getirmediği halde binanın geçici kabulünün yapıldığı tespit edilmiştir.

Üniversitenin %76,66 ortaklık payına sahip olduğu Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Anonim Şirketi (DEPARK A.Ş.)'nin Yönetim Kurulunun; kendisine tahsis edilen arazi üzerinde yeni bir bina (BETA Binası) yaptırma iradesi çerçevesinde DEPARK A.Ş. ile yüklenici arasında imzalanan sözleşme hükümleri uyarınca:

• Yüklenicinin kendisi tarafından katlanılması gereken maliyete katlanmadığı ve ilk sözleşmede yer alan maddelerin yapılan bir ek protokolle yüklenici lehine değiştirildiği,

• Yükleniciye sözleşmede yer almayan ve fatura ve/veya herhangi bir meşru dayanağı bulunmayan ödemeler yapıldığı,

• Sözleşme hükümlerine aykırı olarak yüklenici firmadan yetersiz miktarda teminat mektubu alındığı ve

• Yüklenicinin binanın kira gelirlerinden faydalanabilmesi için binadaki kusur ve hata tespitlerine rağmen geçici kabul yapılarak binanın faaliyete geçirildiği

  hususları tespit edilmiştir.

  
  

  DEPARK A.Ş.; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun (TGB) amaç ve kapsamı dahilinde 16.04.2013 tarihinde kurulmuştur. 4691 sayılı TGB Yasası ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü, Üniversite Yönetim Kurulu kararı ile maliki bulunduğu (bir kısmı kendisine tahsis edilen Hazine arazisidir) TGB arazisini DEPARK A.Ş.’ye tahsis etmiş ve DEPARK A.Ş.’yi TGB’nin Yönetici şirketi olarak belirlemiştir.

  DEPARK A.Ş.; Tınaztepe Yerleşkesinde bulunan (TGB - 1) Zeytin Binasını 2014 yılında; İnciraltı Yerleşkesinde (TGB - 2) bulunan Alfa Binası ile Beta Binasını da 2014 ve 2015 yıllarında faaliyete geçirmiştir.

  Bulguya konu Beta Binasının yapımı için 07.07.2014 tarihinde DEPARK A.Ş. ile yüklenici … Proje Danışmanlık Yapı San. ve Tic.Ltd.Şti. arasında “TGB-1 Alanında Teknopark İdari ve Kuluçka Binası Yapılması ve Kullanılması Sözleşmesi” imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre işin bedeli 10.000.000,00 TL (Onmilyon TL)+KDV’dir. İşin toplam bedelinin

  %80’i DEPARK tarafından, %20’si yüklenici tarafından karşılanacaktır. DEPARK inşaat başlarken 4.800.000,00 TL (Dörtmilyonsekizyüzbin TL) peşin avans ödemesini yüklenici hesabına yatıracak, bunun karşılığında yüklenici aynı miktarda teminat mektubunu DEPARK’a verecektir. Yüklenici inşaat sırasında dönem hakedişleri yaparak bu hakedişlerin karşılığında DEPARK’tan avans teminat mektuplarını sırasıyla talep edecek, avans karşılığı alınan teminat mektupları tamamlandığında DEPARK ödemeleri nakit olarak yapmaya devam edecektir. İşin süresi yer tesliminden itibaren 330 (Üçyüzotuz) gün olarak belirlenmiştir. Yüklenici bu süre içinde binayı geçici kabule hazır hale getirmezse cezalı çalışacak, eklenecek cezalı çalışma süresi ise 90 (Doksan) günü geçmeyecektir.

  Yüklenici katlandığı %20 maliyet karşılığında yap-kirala-devret formülü ile binanın faaliyete geçmesinden sonraki 165 (Yüzaltmışbeş) ay süresince; ilk yıl (12 ay) her ay 31.500,00 TL (Otuzbirbinbeşyüz TL) + KDV, 13. aydan itibaren her ay 42.000,00 TL (Kırkikibin TL)

  +KDV kira bedelini fatura karşılığında DEPARK’tan alacaktır. 2104 yılı birim kira bedeli aylık 30 TL/m² olup DEPARK m² kira bedelini arttırdığı oranda Yükleniciye ödeme miktarını artıracaktır.

  Eylül 2015 tarihinde bina geçici kabule hazır hale geldikten yaklaşık 1 (bir) ay sonra 27.10.2015 tarihinde taraflar arasındaki ilk sözleşmedeki bazı hükümleri tadil eden bir ek sözleşme imzalanmış; bu sözleşme ile:

• İşin imalat bedelinin ilk sözleşmede %80’i DEPARK - %20’si yüklenici tarafından karşılanması kararlaştırılmış iken ek sözleşmede bu oranlar %70 ve %30 olarak değiştirilmiştir. İşin bedelinin 10.000.000,00 TL (Onmilyon TL) olduğu dikkate alındığında DEPARK’ın ödeyeceği meblağ 8.000.000,00 TL’den (Sekizmilyon TL) 7.000.000,00 TL’ye düşürülmüş, yüklenicinin katkısı ise 2.000.0000,00 TL’den (İkimilyon TL) 3.000.000,00 TL’ye (Üçmilyon TL) yükselmiş görünmektedir.

• Ek sözleşme ile değiştirilen diğer madde; ilk sözleşmenin 12’nci maddesinde

düzenlenen BETA Binası Kiralama Bedeli ve Yükleniciye yapılacak geri ödeme miktarıdır. İlk sözleşmede yükleniciye %20 maliyet bedeline katılımı karşılığında 165 ay süresince ilk yıl (12 ay) her ay 31.500,00 TL (Otuzbirbinbeşyüz TL) +KDV ödeme tutarı ek sözleşme ile 42.000,00 TL (Kırkikibin TL) +KDV tutarına yükseltilmiş, yine ilk sözleşmede 13’üncü aydan itibaren her ay ödenecek olan 47.250,00 TL ise (Kırkyedibinbeşyüz TL) 63.000,00 TL (Altmışüçbin TL) +KDV’ye çıkarılmıştır.

Aşağıdaki tabloda DEPARK’ın yüklenici ile yapılan ilk sözleşme ve ek protokole göre hazırlanan ödeme planı gösterilmiştir.

‌Tablo 3:İlk Sözleşme İle Ek Protokolün Karşılaştırılması

BETA Binasının yapımı için DEPARK tarafından yükleniciye yapılan ödemeler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

‌Tablo 4:DEPARK A.Ş. Tarafından Yükleniciye Yapılan Ödemeler

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere DEPARK; BETA Binasının geçici kabulünün yapılacağı tarih (03.11.2015) itibariyle ek protokol gereği ödemesi gereken 7.000.000,00 TL’nin tamamını ödemiş iken, bundan 2 ay sonra 06.01.2016 tarihinde dekontta ne için ödendiği hakkında herhangi bir bilgi bulunmayan 3.343.390,00 TL tutarında bir ödeme daha yaptığı anlaşılmaktadır.

DEPARK tarafından BETA Binasının inşaat süresinde binanın ilave işleri için yükleniciye ödenen KDV dahil toplam 2.085.505,00 TL’ye ilişkin olarak yüklenici tarafından düzenlenmiş fatura/faturalar bulunmamaktadır. Ödeme; yüklenicinin DEPARK’a gönderdiği ödeme talep dilekçesi ile dilekçe ekinde yer alan artan iş kalemleri ve işin açıklamasını içeren hesap cetveline dayanılarak yapılmış olup, tarih ihtiva etmeyen, dolayısıyla ne zaman düzenlendiği belli olmayan hesap cetvelleri sadece bahsi geçen artan işlerin cinsi ve fiyat bilgilerini içermektedir. DEPARK Yönetim Kurulu tarafından iş artışlarına ilişkin olarak alınan 04.12.2015 tarihli Kararda da yapılacak ilave işlerin detayları açıkça belirtilmemiştir ve ilave işlerin ödenmesine ilişkin olarak nasıl bir prosedür izlendiği açıklanmamıştır. Dolayısıyla, ilgili ilave işlerin neye dayanılarak onaylandığı ve ne kadarlık bir tutarı kapsadığı Yönetim Kurulu Karar Defterinde bulunmamakta olup; bahsedilen ilave işlerin gerçekten yapılıp yapılmadığı, gerçek maliyetinin ne olduğu belli değildir.

Diğer taraftan; yükleniciye ödenen 2.085.505,00 TL’nin 318.128,00 TL’si KDV tutarıdır. Yüklenici, ilave işler için DEPARK’a herhangi bir fatura kesmediğinden DEPARK’ın KDV mükellefiyeti de bulunmamaktadır. Dolayısıyla, faturası olmayan ve iş artışı kapsamında

olduğu iddia edilen imalatlar için ödenen tutarın KDV’sinin neden ödendiği anlaşılamamıştır.

20.06.2016 ve 24.06.2016 tarihlerinde DEPARK tarafından yükleniciye ödenen toplam 1.836.000,00 TL’ye (listenin 9.ve 10.sırasında yer almıştır) gelince; yüklenici geçici kabulün hemen arkasından, 15.12.2015 tarihinde “Teknoloji Geliştirme Bölgesi Binası Vade Farkı” adı altında DEPARK’a 12.036.000,00 TL tutarında bir fatura kesmiştir. Hem ilk sözleşmede hem de ilk sözleşmenin bazı maddelerini tadil eden ek protokolde yükleniciye “vade farkı” adı altında bir ödeme yapılacağına dair bir madde bulunmamaktadır. Aksine; DEPARK’ın “her yıl m² kira bedellerindeki artış oranında Yükleniciye ödeme miktarını artıracağı” şeklinde bir düzenleme mevcut iken yüklenici hiçbir dayanağı olmaksızın 13,5 yıl süresince tahsil edeceği kira bedellerini “vade farkı” adı altında güncelleyerek kira süresinin başında ve tek seferde bir fatura keserek DEPARK’tan ödeme talebinde bulunmuştur. Söz konusu faturanın; binanın tüm maliyetine eşit olması ise ayrıca dikkat çekicidir. Yüklenici, ödediği/ödemiş gibi gösterdiği 3.000.000,00 TL’lik payı 165 ay belli bir vade farkı da yansıtarak bölünmesi neticesinde bulunan tutar üzerinden faturalandırdığı görülmektedir.

Yüklenicinin ödemekle yükümlü olduğu 3.000.000,00 TL’nin (yukarıda da ayrıntılı olarak açıklandığı üzere) 2.085.505,00 TL’lik kısmını; mahiyeti belli olmayan ve yapılıp yapılmadığı tespit edilemeyen “ilave işler” kapsamında DEPARK’tan ayrıca tahsil etmiştir.

“Vade farkı” faturasının kesildiği dönemde Üniversitede yönetim değişmiş ve söz konusu fatura ödenmeyerek yükleniciye iade edilmiş, ancak anlaşılamayan nedenlerle (bu husus ile ilgili herhangi bir karara/belgeye ulaşılamamıştır.) KDV tutarı olan 1.836.000,00 TL DEPARK’ın hesabından yükleniciye ödenmiştir.

Sonuç olarak; yüklenicinin vade farkı, fiyat farkı ve ek işler gibi ödeme ve faturalar ile aslında katlanması gereken maliyete katlanmadığı görülmektedir. BETA binası nedeniyle yükleniciye yapılan ve DEPARK’ın payına düşen toplam ödeme 7.000.000,00 +KDV olması gerekirken, 10.836.803,00 TL +KDV olarak gerçekleşmiştir. Yüklenicinin kesmiş olduğu 10.200.000,00 TL (KDV hariç) vade farkı faturası ile, her ay düzenli olarak kestiği 13.010,00 TL’lik fiyat farkı faturaları hesaba katıldığında, DEPARK’ın ödeyeceği tutarın daha da yükseleceği açık olup bu nedenle durum DEPARK A.Ş. yönetimi tarafından yargıya taşınmış, ancak henüz dava sonuçlanmamıştır.

Bir diğer sorun; yüklenicinin DEPARK’a vermesi gereken teminat mektuplarıyla ilgilidir. Yüklenici ile yapılan sözleşmeye istinaden DEPARK yükleniciye 16.07.2014 – 30.12.2014 tarihleri arasında toplamda 5.000.000,00 TL avans ödemesi gerçekleştirmiştir. Sözleşmeye göre yüklenicinin kendisine verilen avans tutarında teminat mektubunu

DEPARK’a vermesi gerekirken bu koşula uymadığı, DEPARK’ın 5.000.000,00 TL tutarındaki avans ödemesine karşılık DEPARK’a 22.07.2014 itibariyle 3.000.000,00 TL teminat sağladığı anlaşılmış ve durum aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

‌Tablo 5:Yüklenici Tarafından Verilen Teminat Mektupları

Tablodan da görüleceği üzere yüklenici kendisine yapılan peşin avans ödemesi karşılığında DEPARK’a verdiği 3.000.000,00 TL tutarında 3 (üç) adet süreli teminat mektubunu süreleri dolduğunda yenilemesi gerekirken yenilememiş, dolayısıyla DEPARK’ı yaptığı avans ödemeleri karşılığında teminatsız bırakmıştır. Aynı durum kesin teminat ödemeleri için de söz konusudur.

Diğer taraftan BETA Binasının faaliyete geçmesi ve binadaki ofislerin DEPARK’ın müşterilerine kiralanmasından kısa bir zaman sonra bina ile ilgili ciddi aksaklık ve kusurların tespit edildiği ve bu aksaklıklar hakkında tutanaklar tutulduğu görülmüştür. Tutanaklarda yer alan hatalı imalatların yanı sıra İdare tarafından görevlendirilen özel inceleme ekibinin Beta Binası mahallinde yaptığı inceleme sonrasında düzenledikleri raporda; binanın dış cephe kaplamalarının döküldüğü, asansörlerin arızalı olduğu, zeminde derin çatlaklar oluştuğu, su basmanı, pencerelerdeki yapısal sorunlar ve temelde yapılan inşaata bağlı hatalar nedeniyle içeriye su girdiği hususları belirtilmiş, yerinde denetim sırasında tarafımızdan da söz konusu hata ve eksikliklerin büyük oranda devam ettiği gözlemlenmiştir. Yüklenicinin; binanın maliyetinin kendisine düşen kısmına katlanmaması bir tarafa, DEPARK’tan kendisine yapılan ödemeler karşılığında binayı olması gerektiği gibi, fen ve sanat kurallarına uygun olarak inşa da etmediği anlaşılmaktadır.