Belediye Meclisi tarafından belirlenen evsel katı atık ücret tarifesinin, Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuza uygun olarak tam maliyet esası çerçevesinde belirlenmemesi sonucunda, toplam sistem maliyeti, paydaşlara tam ve doğru bir şekilde yansıtılamamaktadır.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesinde; belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesisi kurmak, kurdurtmak, işletme veya işlettirmekle yükümlü oldukları ve katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücretinin Belediye Meclisince belirlenecek tarifeye göre hizmetten yararlanan veya yararlanacaklara yansıtılacağı ifade edilmiştir.

27.10.2010 tarih 27742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’te, evsel katı atık bertaraf tesisleri tarifelerinin belirlenmesinde uyulacak usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde; Belediyelerce, Atıksu altyapı tesisleri ile evsel katı atık bertaraf tesisleri aracılığıyla verilen tüm hizmetleri karşılayabilecek tam maliyet esaslı tarifelerin oluşturularak çevresel alt yapı hizmetlerinin sürdürebilirliğinin sağlanması gerektiği ifade edilmiştir.

“İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; sürdürülebilir atıksu ve evsel atık hizmetlerinin yönetilmesi amacıyla tarifelerin belirlenmesinde; toplam sistem maliyetlerinin tarifelere yansıtılması, tarifelerin kirleten öder ilkesine göre belirlenmesi ve bu tarife sonucu paydaşlardan tahsil edilen ücretlerin de evsel katı atık ile ilgili hizmetler dışında kullanılmaması amaçlandığı belirtilmiştir.

“Toplam Sistem Maliyeti” başlıklı 13’üncü maddesinde, toplam sistem maliyetinin unsurları açıklanmıştır. Toplam sistem maliyeti, atıksu ve evsel katı atık bertarafı için yapılan tüm harcamaları içermekte olup her yıl değişkenlik göstermektedir.

“Evsel Katı Atık Ücretleri İçin Ücretlendirme” başlıklı 18’inci maddesinde evsel katı atık için yapılacak ücretlendirmede tam maliyet ve kirleten öder esaslarının kullanılacağı, bu esasların uygulanmasına ve tarifelerin belirlenmesine ilişkin faydalanılabilecek usul ve esasların ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuzda yer alacağı belirtilmiştir.

Belediye Meclisince 2017 yılında Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz hükümlerine uygun olarak mesken için 7,10 TL olarak belirlenen evsel katı atık tarifesi, 2019 yılında alınan Belediye Meclisi kararı ile Kılavuza uygun olarak güncellenmeden 2020 yılında da uygulanmak üzere Belediye Meclisi tarafından kabul edilmiştir.

Kamu idaresince, 27.10.2010 tarihli ve 27742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atık Su Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğine uyularak ilk kez 2015 yılında mesken ve ticarethanelerden evsel katı atık ücreti alınmaya başlandığı, tam maliyeti hesaplama konusunda diğer Kamu İdareleri ile uygulamada farklılıkların bulunduğu, bu yüzden 2017 yılında yapılan çalışma ile tekrar tam maliyetin hesaplanarak tarifelerin belirlendiği, belirlenen tarifelerin hesaplanma usulü ile ilgili İdareye dava açıldığı ve bunun sonucunda hesaplamalar konusunda hassasiyet gösterilmesi için 2017 yılında belirlenen tarifenin güncellenmeden devam etmesinin uygun olacağının Belediye Meclisi tarafından karara bağlandığı, ayrıca ilgili Yönetmelik hükümlerine uyum sağlama sürecinin yapılan Yönetmelik değişikliği ile 31.12.2021 tarihine uzatıldığı ve Yönetmeliği uygulama konusunda çalışmaların devam ettiği ifade edilmiştir. Ancak 2017 yılı itibariyle Yönetmelik hükümleri doğrultusunda toplam sistem maliyeti hesaplamış ve kirleten öder ilkesine uygun olarak maliyeti paydaşlara dağıtılmıştır. Bu tarifeye karşı bazı paydaşlar tarafından Belediyeye karşı dava açılmış olması, 2020 yılında Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını engelleyecek bir husus değildir. Değerlendirmeye konu husus, Yönetmeliğe uyum sağlama konusundan ziyade Yönetmeliğe uygun olarak belirlenen tarifelerin İdarece

güncellenmemesi ve 2017 yılında Yönetmeliğe uygun olarak belirlenen tarifenin 2020 yılında da meclis kararı ile uygulanmaya devam edilmesidir.

Evsel Katı Atık Tarifeleri, tam maliyet esası ve kirleten öder esasları çerçevesinde Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz hükümleri dikkate alınarak belirlenecektir. Toplam sistem maliyetini oluşturan unsurların maliyetinin her yıl farklılık gösterdiği göz önüne alındığında; Belediye Meclisince 2017 yılında Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz hükümlerine göre belirlenen tarife, güncel maliyetlere göre toplam sistem maliyetini karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Toplam sistem maliyetinin, tam maliyet esası ve kirleten öder ilkesi çerçevesince tüm paydaşlara evsel katı atık tarifesi üzerinden tam olarak yansıtılması, hizmetin sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir.