Samsun Büyükşehir Belediyesi 2020 yılı mali tablolar ve eklerinin incelenmesinde; bazı ilçe belediyelerinden Otopark Yönetmeliği uyarınca alınması gereken otopark bedellerinin muhasebe kayıtlarında izlenmediği ve tahsil edilmediği görülmüştür.

İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili elde ettikleri gelirlerin tahsil tarihinden itibaren 45 gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılacağı ve büyükşehir belediyesinin bu gelirleri otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanabileceği, amacı dışında kullanamayacağı, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 27’nci maddesinin son fıkrasında hüküm altına alınmıştır.

30.12.2020 tarihinde yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 7261 sayılı Kanun’un 31’nci maddesi ile 5216 sayının 27’nci maddesinin son fıkrasında değişiklik yapılarak, ilçe belediyelerinin elde ettiği otopark bedellerinin, büyükşehir belediyesine aktarılması uygulamasına son verilmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre otopark gelirleri, 2021 yılından itibaren, ilçe belediyelerince beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında, bölge otoparkı için gerekli arsa alımları ile inşasında kullanılacaktır. Ancak 2020 yılında anılan Kanun maddesinin önceki hali geçerlidir ve ilçe belediyelerinin elde ettiği otopark bedellerini Büyükşehir Belediyesine aktarması gerekmektedir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 37’nci ve 44’ncü maddelerine dayanılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 22.02.2018 tarih ve 30340 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği’nin 12’nci maddesinde; otopark bedellerinin kamu bankalarında açılacak otopark hesabına aktarılacağı, 5216 sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerde büyükşehir belediyesinde ilçe belediyeleri adına otopark hesabı açtırılacağı ve ilçe belediyelerinde toplanan

otopark meblağının büyükşehir belediyesince o ilçe sınırları içerisinde yapılacak veya yaptırılacak bölge veya genel otoparkları için kullanılacağı belirtilmiştir.

Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından 2019 ve 2020 yıllarında, 17 ilçe belediyesine gönderilen yazı ile daha öncesi tahsil edilmeyen 2018 ve öncesi dönem ile 2019 dönemine ait otopark bedellerinin bildirilmesi ve ilçe belediyesi adına açılan otopark hesabına yatırılması istenmiştir. Söz konusu yazı üzerine, iki ilçe belediyesi hariç diğer belediyeler otopark gelirlerini beyan etmişlerdir. İki belediyenin otopark borçları ise, 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun çerçevesinde yapılandırılmıştır.

İlçe belediyeleri tarafından 2019 yılı ve öncesi dönem için beyan edilen otopark bedeli toplam tutarı 15.193.342,03 TL’dir; bu tutarın 1.564.113,15 TL’lik kısmı tahsil edilmiştir. Yapılandırılan borçlar hariç, sekiz ilçe belediyesinden 5.521.023,61 TL’lik otopark alacağının tahsil edilmediği anlaşılmıştır.

2020 yılında ise, sekiz ilçe belediyesi adına açtırılan otopark hesabına toplamda 1.143.772,84 TL yatırıldığı, kalan dokuz ilçe belediyesi adına herhangi bir tahsilat yapılmadığı görülmüştür.

Ayrıca, ilçe belediyelerinden alacakların muhasebe kayıtlarında izlenmediği tespit edilmiştir. Oysa Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 107’nci maddesine göre, diğer hesaplarda izlenmesi gereken alacaklar dışındaki kurum alacaklarının 139-Diğer Kurum Alacakları Hesabı’nda izlenmelidir.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri gereği, 2020 yılı ve önceki dönemlere ait ilçe belediyelerinden otopark bedeli alacağının muhasebe kayıtlarında izlenmediği ve tahsili için gerekli işlemlerin yapılmadığı tespit edilmiştir.

Otopark bedeli alacağının muhasebe kayıtlarında izlenmesi ve tahsili için gerekli işlemlerin yapılması uygun olacaktır.