Kamu İdaresi tarafından, bitüm malzemelerinin alımı ve üretim aşamasına gönderilmesi süreçlerinin muhasebe kayıtlarına hatalı biçimde intikal ettirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 115’inci maddesinde, bu hesabın kurumlarca satılmak, üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, artık ve hurda gibi bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tüketilecek veya paraya çevrilecek varlıkların izlenmesi için kullanılacağı,

258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 204’üncü

maddesinde, bu hesabın yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılacağı,

251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 190’ıncı maddesinde, bu hesabın herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapılar ile bunların eklenti ve bütünleyici parçalarının ve bunlardan tahsise konu edilenlerin izlenmesi için kullanılacağı,

Hususları düzenlenmiştir.

Belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirdiğinde; Kamu İdaresi tarafından bitüm malzemesi rafineriden alındığında; Stoklar hesap grubunun alt hesabı olan 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı’nda, yükleniciye veya asfalt plentine teslim edildiğinde ise 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı’nda muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Bunun yanında bakım ve onarım işleri, ilgili varlıkların değerini ve kullanım ömrünü artıran faaliyetler olduğundan, bu çerçevede kullandırılan bitüm bedelleri de yapımın tamamlanmasını takiben 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı’nda muhasebeleştirilmelidir.

Yapılan inceleme neticesinde; Kamu İdaresi tarafından rafineriden alınan 15.690.588,31 TL bitüm malzemesi bedelinin 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı’na borç; yükleniciye teslim edilen 13.592.277,01 TL bitüm malzemesinin ise 630 Giderler Hesabı’na borç, 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı’na alacak kaydı yapılmak suretiyle giderleştirildiği tespit edilmiştir.

Diğer taraftan, bitüm malzemesi Kamu İdaresinin yol yapım, bakım ve onarım maliyetlerinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Kamu İdaresi, temin ettiği bitümü kullanarak kendi plentinde ürettiği asfaltı yol yapım, bakım ve onarım kapsamında muhtelif bölgelerde kullanmaktadır. Bu şekilde gerçekleştirilen projelerde, proje maliyeti bitüm tutarı hariç oluşturulmaktadır. Bu durumda, maliyetin gerçekçi tespit edilebilmesi için Kamu İdaresinin temin edip kullandığı bitüm maliyetinin söz konusu projenin maliyetine eklenmesi ve mali tablolara bu şekilde yansıtılması gerekmektedir.

Alımı yapılan bitüm malzemelerinin muhasebe kayıtlarına hatalı biçimde intikal ettirildiği görülmüş olup bitüm malzemelerinin yükleniciye teslim edildiğinde gider kaydı

yapılmak suretiyle muhasebeleştirilmesi nedeniyle; faaliyet dönemine ilişkin gider 13.592.277,01 TL fazla, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı ise 13.592.277,01 TL eksik olacak biçimde mali tablolara yansımaktadır. Aynı zamanda yapımı tamamlanan kısımlar kadarı ile 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı da mali tablolarda eksik biçimde görünecektir. Bu nedenle, söz konusu bitüm malzemesi alındığında 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı’nda, yükleniciye veya asfalt plentine teslim edildiğinde 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı’nda, yapı tamamlandığında ise 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı’nda takip edilmesi gerekmektedir.