Belediye ile sendika arasında yapılan sosyal denge sözleşmesinde, belediyede görevli kamu görevlilerinin sosyal denge tazminatından yararlanması sözleşmenin tarafı olan sendikaya “sözleşme aidatı” ödenmesi şartına bağlandığı görülmüştür.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nda 04.04.2012 tarih ve 6289 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla değişiklikler yapılmış ve bu değişikliklerle kamu görevlileri sendikalarına toplu sözleşme hakkı tanınmış, yerel yönetim hizmetleri kolunda da ayrıca sosyal denge tazminatının belirlenmesine yönelik sözleşme yapılabileceği ifade edilmiştir. Bu bağlamda 4688 sayılı Kanun’un 32 nci maddesinde sosyal denge sözleşmesinin yapılma usulü ve şekli belirlenmiş olup bu maddede sözleşme aidatına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Kanun’un 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında da, toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamayacağı öngörülmüştür.

Yine Kanun’un “Gelirler” başlıklı 24 üncü maddesinde sendika gelirleri arasında üyelerin ödeyecekleri üyelik ödentileri sayılmış, 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, sendika tüzüğüne, üyelik ödentisi dışında her ne ad altında olursa olsun, üyelerden başka bir kesinti yapılmasını öngören hükümler konulamayacağı kuralına yer verilmiştir.

Sosyal denge tazminatı ödenmesine ilişkin sosyal denge sözleşmenin ‘‘Sözleşmesinin

Kapsamı ve Yararlanma Koşulları’’ başlıklı 5'inci maddesinde;

‘’…

b) Bu sosyal denge tazminatı sözleşmesinden tüm kamu görevlileri sözleşme aidatı ödemek kaydıyla faydalanır. Sözleşme aidatı oranı Bem-Bir-Sen üyesi kamu görevlileri için taban aylığın % 2 i kadardır.

Sosyal Denge sözleşmesinin taraf sendikası, üye olmayan kamu görevlilerinden, aynı unvanlı üyesinden aldığı aidatın iki katı oranında sosyal denge sözleşmesi aidatı alır. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri, söz konusu sözleşmeden aynı usul ve esaslar dahilinde yararlanır.

…’’

hükmü yer almaktadır.

Danıştay Onikinci Dairesi tarafından 18.12.2019 tarihli Esas No:2019/4940 sayılı 01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı’nın ‘’Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar’’ başlıklı 4. bölümünün ‘‘Sosyal denge tazminatı’’ başlıklı 1 inci maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan ‘’Sosyal denge sözleşmesinin taraf sendikası, üyesi olmayan kamu görelilerinden, aynı unvanlı üyesinden aldığı aidatın iki katına kadar sosyal denge sözleşmesi aidatı alabilir. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri, söz konusu sözleşmeden aynı usul ve esaslar dahilinde yararlanır’’ hükmünün iptali istemiyle açılan davada verdiği yürütmeyi durdurma kararında; ‘‘… sosyal denge sözleşmesinde taraf olan sendikanın dışında kalan sendikaların üyesi olan ve hiçbir sendikaya üye olmayan kamu görevlilerinden dayanışma aidatı veya başka adlar altında farklı oranlar üzerinden ödenti (aidat) alınmasına ilişkin hükümlerin, sosyal denge tazminatının ödenmesinde aynı kadro veya pozisyonlarda bulunan kamu görevlileri arasında ayrım (eşitsizlik) yaratacağı açık olduğundan, dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle;… ''Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar’’ başlıklı 4. bölümünün ‘‘Sosyal denge tazminatı’’ başlıklı 1. maddesinin

2. fıkrasının YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA, … oybirliği ile karar verildi.’’

denilmektedir.

Benzer şekilde Danıştay Onbirinci Dairesi tarafından 09.01.2018 tarihli ve Esas:2017/2112 numaralı 2018 ve 2019 yıllarını kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşmesinin ''Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme’’ başlıklı 4. bölümünün 1 inci

maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan düzenlemenin yürütmesi durdurulmuş, Danıştay’ın aynı Dairesi tarafından 3. Dönem Toplu Sözleşmenin ‘‘Yerel Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme’’ başlıklı 4. bölümünün 1 inci maddesinde yer alan aynı hüküm, 19.12.2017 tarih ve Esas No:2016/1698 Karar No:2017/6225 kararıyla iptal edilmiştir.

Devlet Personel Başkanlığı tarafından 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 32 nci maddesi hükümlerinin uygulamasına ilişkin verilen 17.07.2012-8326 tarih ve sayılı görüşünde ise: ‘‘… 2- 4688 sayılı Kanun’un 32 nci maddesi uyarınca akdedilecek sözleşmenin konusunun, toplu sözleşmelerde belirlenen tavanı aşmamak kaydıyla ilgili kurum ve kuruluşlarda çalışan kamu görevlilerine ödenecek sosyal denge tazminatını belirlemek olduğu, bu sözleşmelerde taraf olan sendikanın dışında kalan sendikaların üyelerinden veya sendika üyesi olmayan kamu görevlilerinden dayanışma aidatı veya başka adlar altında bir ödenti (aidat) alınmasına ilişkin hükümler ile sosyal denge tazminatının ödenmesinde aynı kadro veya pozisyonlarda bulunan kamu görevlileri arasında ayrım niteliği taşıyan hükümler konulamayacağı,…’’ ifade edilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre, belediye ile yetkili sendika arasında yapılan sosyal denge sözleşmelerinde, kamu görevlilerinin sözleşmeden faydalanabilmesi için sözleşme aidatı alınmasına yönelik bir şarta yer verilmemesi ve sözleşme aidatı kesintisi yapılmaması gerekmektedir.