Arsa satışlarını muhasebeleştirme işlemlerinin, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne uygun olarak gerçekleştirilmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 250 Arazi ve Arsalar Hesabının işleyişini düzenleyen 189’uncu maddesinde; satılan arsa ve arazilerin, bir taraftan kayıtlı değerinin bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabına alacak, satış bedelinin 100 Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz farkın 630 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan satış bedelinin 800 Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği belirtilmiştir.

Maddenin devamında ise taksitle satılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değerinin bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler Hesabına alacak, satış bedelinden doğan alacakların ilgisine göre 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı veya 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz farkın 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, peşin arsa satışlarında 250 Arazi ve Arsalar Hesabına alacak kaydı yapılmadan, yapılan tahsilata ilişkin olarak 102 Banka Hesabı borçlu ve karşılığında 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının alacaklı olarak muhasebeleştirildiği görülmüştür. Ancak bilindiği üzere 127 No.lu Hesap aktif karakterli bir hesap olup öncelikle borçlu olarak çalışması yani ilk olarak alacağın tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir. Kaldı ki söz konusu hesap taksitli satışlarda kullanılması gereken bir hesap olup peşin satışlarda kullanılması mevzuat gereği mümkün değildir. Diğer yandan, 250 Arazi ve Arsalar Hesabına alacak kaydının ay sonlarında yapıldığı ve karşılığında 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının borç kaydı yapılmak suretiyle kapatıldığı görülmüş olup hesapların işleyişine aykırı bir şekilde kayıt yapıldığı anlaşılmıştır.

Ayrıca Kurum tarafından yapılan taksitli arsa satışlarında ise, satış bedeli bir yıldan daha uzun bir süre içerisinde tahsil edilmesi gerekenlerin 227 No.lu Hesap yerine 127 No.lu Hesaba kaydedildiği; dolayısıyla 227 No.lu Hesabın mali tablolarda yer almadığı görülmüştür.

Bu itibarla, peşin ve taksitli arsa satışlarının muhasebeleştirilmesinde Yönetmelik hükümleri doğrultusunda işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; bulgu doğrultusunda Belediyece satılan arazi ve arsaların muhasebeleştirilmesinde kayıtlı değeri ile satış bedeli arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler hesabına alacak, olumsuz fark tutarının ise 630 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan satış bedelinin 800 Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydı yapılacağı ve peşin ve taksitli arsa satışlarının muhasebeleştirilmesinde Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususa iştirak edilmiş ve gerekli çalışmaların yapılacağı belirtilmişse de arsa satışlarının hatalı muhasebeleştirilmesi neticesinde 2018 yılı Bilançosu bulguda yer verilen hesaplar itibariyle hatalı bilgi sunmaktadır.