Ambalaj atıklarının toplanması imtiyaz hakkının rekabete dayalı bir ihale yapılmadan özel bir şirkete verildiği ve verilen bu hak karşılığında herhangi bir bedel alınmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun belediyenin yetki ve imtiyazlarını düzenleyen 15'inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; "Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak" belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmaktadır.

Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde “Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütülür” hükmüne yer verilmiştir.

2872 sayılı Çevre Kanunu'na dayanılarak hazırlanan ve 27.12.2017 tarih ve 30283 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Belediyelerin Görev ve Yetkileri” başlıklı 8’inci maddesinin 4 numaralı alt bendinde;

“ …

1. Ambalaj atıklarının yönetimi için toplama ayırma tesisi kurmak/kurdurmakla, işletmek/işlettirmekle, kurduğu tesislere çevre lisanslı almak/aldırmakla veya bu faaliyeti çevre lisanslı toplama ayırma tesisleri ile gerçekleştirmekle,

   ç) Kurulan toplama sistemini ambalaj atığı üreticilerine ilanen duyurmakla,

2. Ambalaj atıklarının yetkili olmayan kişiler tarafından toplanmasını önlemek amacıyla gerekli önlemleri almakla, …

görevli ve yükümlüdürler" hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümler gereğince; belediyeler, ambalaj atığını toplamak veya toplattırmak, bu iş için toplama ayırma tesisi kurmak veya kurdurmak, işletmek veya işlettirmek ve kurduğu tesislere çevre lisansı veya geçici faaliyet belgesi almak veya aldırmak zorundadır. Belediyeler söz konusu işleri ya bizzat kendileri yapmak ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan çevre lisansı almış firmalarla sözleşme yaparak yetkiyi devretmek durumundadırlar. Türkiye'de ambalaj atığı toplama ve ayırma lisansına sahip çok sayıda firma

bulunmaktadır. Ambalaj atıklarının toplanması konusunda yetkili kılınan bu kuruluşlar ambalaj atıklarının toplanmasında imtiyaz sahibi şirketlerden hizmet alımı yapmakta ve bedelini düzenlenen fatura karşılığında söz konusu şirketlere ödemektedir.

Belediyenin 2019 yılı faaliyetlerine ilişkin incelemede, gelir getirici bir faaliyet olan ambalaj atıklarının toplanması işinin, 01.03.2018 tarihinde bir protokol düzenlenerek rekabet ortamı oluşturulmadan, ihale yapılmadan ve herhangi bir bedel alınmadan özel bir şirkete imtiyaz hakkının verilerek gördürüldüğü tespit edilmiştir.

Belediyenin yetki ve imtiyazları arasında bulunan ambalaj atıklarının toplanması işinin imtiyaz yolu ile şirket veya şirketlere verilmesi ancak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılacak ihale ile mümkün olabilir. İmtiyaz hakkının rekabet ortamı oluşturularak yapılacak ihale sonucunda en yüksek bedeli ödemeyi kabul eden firmaya verilmesi ve Belediyenin söz konusu gelirden mahrum bırakılmaması gerekmektedir.