İdarenin dönem sonu mali tabloları ile gelir tahakkuk tahsilât servisi sisteminde yer alan tahakkuk kayıtları tutarlarının birbirinden farklı olduğu görülmüştür.

İdareye ait tüm gelirlerin tahsilât işlemleri ile gelir tarh ve tahakkuk işlemlerinin çoğunluğu tahakkuk-tahsilât servisi tarafından yapılmaktadır. Bazı tarh ve tahakkuk işlemleri ise gelirin ilgili olduğu birim müdürlüklerince yapılmaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 87’nci maddesine göre; ilgili servislerce tahakkuk bordroları ya da tahakkuk fişleri düzenlenerek muhasebe birimine bildirilen gelirlerden alacak tahakkukları, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara alınarak tahakkuk kayıtları yapılır. Gün içindeki gelirlerden alacak tahakkukları gün sonuna kadar muhasebe servisine bildirilir. İlgili mevzuatı uyarınca diğer kamu idarelerinden alınması gereken yardımlar, paylar veya benzeri gelirler ile nakden alınacak hâsılat ve kâr payları tahakkuk ettiğinde gelirlerden alacaklar hesabına kaydedilir. Tahakkuk servislerince günlük olarak düzenlenip tahakkuk kaydının yapılması için muhasebe servisine verilen tahakkuk bordroları iki nüsha düzenlenir. Birinci nüshası muhasebe servisinde, ikinci nüshası ilgili tahakkuk servisinde saklanmaktadır.

Yapılan incelemede, İdarenin tahakkuk tahsilât servisince yapılan tahakkuk kayıtlarının muhasebe servisince kayıtlara alınmadığı görülmüştür. Bu nedenle tahakkuk servisinde kayıtlı bulunan İdare alacakları ile muhasebe kayıtlarında yer alan İdare alacakları birbirini tutmamaktadır. Tahakkuk-tahsilât servisi kayıtlarına göre İdare alacakları 584.460.132,29 TL anapara ile 224.758.781,00 TL gecikme zammı olmak üzere toplam 809.218.913,29 TL iken aynı alacaklar muhasebe kayıtlarında 515.943.219,66 TL olarak görünmektedir. Tahakkuk- tahsilât servisince; gelirlerin tarh, tahakkuk ve tahsilât işlemleri yapıldığından burada bulunan sicillerden gerçek alacak miktarı görülmektedir. Mevzuata uygun işleyen bir muhasebe sisteminde muhasebe kayıtları ile tahakkuk-tahsilât servisi kayıtlarının birebir aynı olması beklenir. Ancak İdare muhasebe kayıtları ile tahakkuk-tahsilât servisi kayıtlarındaki tutarlarda farklılıklar mevcuttur.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulgu konusuna ilişkin olarak gelir tahakkuk ve tahsilat servisinden alınan tutarlarla, mali tabloda yer alan tutarların arasındaki farkın nedeni olarak gecikme cezası gösterilmiştir. Tahsilat anında gecikme cezası tutarlarının hesaplanarak belirlendiği ve farkın ortadan kaldırılmasına ilişkin çalışmalara başladığı ifade edilmiştir. Ancak, gelir tahakkuk bilgilerinin zamanında muhasebe kayıtlarına alınmaması nedeniyle, 2021 yılı bilançosunda 12 ve 22 no.lu gelirlerden alacaklar hesap grupları toplam 293.275.693,63 TL eksik tutarla yer almıştır.

Netice olarak, gelir tahakkuk bilgilerinin zamanında muhasebe kayıtlarına alınması ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.