İstanbul Medeniyet Üniversitesince teslim alınan teminat mektuplarına ilişkin yapılan denetimlerde;

1. Alınan Kesin Teminat Mektuplarının Sözleşme ve Şartnamelerde Belirtilen Gerekli Süreleri Kapsamaması

   İdarece gerçekleştirilen ihalelerde, ihale üzerinde kalan isteklilerden alınan kesin teminat mektuplarının, sözleşme ve şartname hükümlerinde belirtilen gerekli vade süresini kapsamadığı görülmüştür.

   22.01.2002 tarih ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Teminat mektupları” başlıklı 35’inci maddesinde, bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumunun yetkili olacağı, kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idareler tarafından belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

   4734 sayılı Kanun’a göre ihale edilecek mal, hizmet ve yapım işlerine ilişkin Uygulama Yönetmeliklerinin “Teminatlar” başlıklı maddesinde, kesin teminat mektuplarının süresine ilişkin olarak ihale konusu işin kabul tarihi, garanti süresi öngörülmüş ise garanti süreleri dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirleneceği belirtilmiştir.

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirilecek olan ihalelerde, yüklenicilerden alınacak olan kesin teminat mektuplarının sürelerini belirlemeye yönelik ihale konusu işin kabul tarihi ve varsa garanti sürelerinin de dikkate alınarak ihaleyi gerçekleştirecek olan idarelerin yetkili olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

   İstanbul Medeniyet Üniversitesinin yapmış olduğu ihalelerde Kesin Teminat Mektuplarının sürelerine yönelik aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

   
   

   • Üniversite tarafından gerçekleştirilen 2021/438443 ihale kayıt numaralı 11 Kalem Temizlik Sarf Malzemesi ve Ekipman Alımı İşi’ne ilişkin Tip Sözleşmenin 11’inci maddesinde Kesin Teminat Mektubu’nun süresi 01.09.2023 olarak belirlenmiştir. Aynı sözleşmenin 16’ncı maddesinde yüklenici tarafından teslim edilecek malların garanti süresi 24 ay olacağı ifade edilmiştir. Sözleşmenin “Diğer hususlar” başlıklı 44’üncü maddesinde Kesin Teminat Mektupları’nın süresi garanti süresi dolmasından itibaren en az 6 ay vadeli olacağı düzenlenerek 01.09.2021 tarihinde imza edilmiştir. Dolayısıyla söz konusu işe ilişkin olarak alınacak kesin teminat mektubunun, garanti süresi ve garanti süresinin dolmasından itibaren en az 6 aylık sürenin de hesaba dâhil edilmesiyle birlikte asgari olarak 01.03.2024 tarihine kadar geçerlilik süresinin olması gerekmektedir. Ancak bahsi geçen işe ilişkin olarak idare tarafından alınan kesin teminat mektubunun süresi 01.09.2023 tarihini kapsamaktadır.

   • Üniversite tarafından ihale edilen 2020/492074 ihale kayıt numaralı 2021 Yılı Personel Servis Taşımacılığı İşi’nin Tip Şartnamesi’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde, sözleşme aşamasında ihale üzerinde bırakılan yüklenicinin vereceği Kesin Teminat Mektubu’nun süresi, sözleşme bitiş tarihinden itibaren en az 1 yıl vadeli olacağı düzenlenmiştir. Sözleşmesinde işin bitiş tarihi olarak 31.12.2021 tarihinin belirtildiği personel servis taşıma ihalesinde alınacak Kesin Teminat Mektubu'nun süresinin asgari 31.12.2022 tarihine kadar geçerli olması gerekmektedir. Ancak bahsi geçen işe ilişkin olarak idare tarafından alınan Kesin Teminat Mektubu’nun süresi 30.06.2022 tarihini kapsamaktadır.

   • Üniversite tarafından ihalesi yapılan 2021/437014 ihale kayıt numaralı İnteraktif Projeksiyon Cihazı ve Kısayol Foksiyonlu Akıllı Kalem Alımı İşi’nin Tip Sözleşmesi’ nin 16’ncı maddesinde garanti süresine ilişkin yüklenici tarafından teslim edilecek malların 24 ay garanti süresinin olduğu, anılan tip sözleşmenin 44’üncü maddesinde Kesin Teminat Mektupları’nın süresi garanti süresinin dolmasından itibaren en az 6 ay vadeli olacağı belirtilerek 06.10.2021 tarihinde imza edilmiştir. Dolayısıyla söz konusu işe ilişkin olarak alınacak kesin teminat mektubunun, garanti süresi ve garanti süresinin dolmasından itibaren en az 6 aylık sürenin de hesaba dâhil edilmesiyle birlikte asgari olarak 06.04.2024 tarihine kadar geçerlilik süresinin olması gerekmektedir. Ancak bahsi geçen işe ilişkin olarak idare tarafından alınan kesin teminat mektubunun süresi belirtilen süreyi kapsamamaktadır.

   Bu itibarla kesin teminat mektuplarının taşıması gerekli süreye ilişkin kontrolü yapan idare personelinin şartname ve sözleşme hükümlerine dikkat ederek işlem tesis etmesi gerekmektedir.

   
   

2. Teklifi Sınır Değerin Altında Kalan Yükleniciden Kesin Teminat Tutarının Eksik Alınması

   İdarece alımı yapılan 2019/41961 ihale kayıt numaralı “Ses Hizmet Alımı” işinde teklifi sınır değerin altında kalan yükleniciden yaklaşık maliyet üzerinden alınması gereken kesin teminat tutarının eksik alındığı görülmüştür.

   22.01.2002 tarih ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kesin teminat” başlıklı 43’üncü maddesinde, taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme nin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle %6 oranında kesin teminat alınacağı, ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması hâlinde, bu istekliden yaklaşık maliyetin %6’sından az ve %15’inden fazla olmamak üzere alınacak kesin teminat oranına ilişkin Kamu İhale Kurumu tarafından düzenlemelerin yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

   4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre ihale edilen mal alımlarına ilişkin tip idari şartnamenin “Kesin Teminat” başlıklı 40’ıncı maddesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklide n sözleşme imzalanmadan önce teklifinin sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının %6'sı oranında, teklifinin sınır değerin altında olması halinde ise “yaklaşık maliyetin”

   %9’u oranında kesin teminat alınacağı düzenlenmiştir.

   
   

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihale üzerinde kalan istekliden sözleşme imzalanmadan önce teklif ettiği bedelin %6’sı oranında kesin teminat alınacağı, ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması hâlinde yaklaşık maliyet üzerinden %9 oranında kesin teminat alınacağı anlaşılmaktadır.

   İstanbul Medeniyet Üniversitesinin ihale işlem dosyaları incelenmesi neticesinde, 2019/41961 ihale kayıt numaralı üç yıllık “Ses Hizmet Alımı” işinde ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin sınır değerin altında kaldığı, istekliden yaklaşık maliyetin %9’u oranında alınması gereken kesin teminat tutarının, isteklinin teklif ettiği bedelin %9’u esas alınarak hesaplanması sonucu eksik tutarda kesin teminat alınmasına neden olunduğu tespit edilmiştir.

   Bu itibarla, ihale ve sözleşme sürecinde görev alan idare personelinin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine riayet edecek şekilde işlem tesis etmeleri gerekmektedir.

   
   

3. Yapım İşindeki Verilen Süre Uzatımları Sonrası Kesin Teminat Mektubu’nun Süresinin Aynı Süre Kadar Güncellenmemesi

   İdarece gerçekleştirilen 2020/15463 ihale kayıt numaralı yapım işinde süre uzatımı verildiği ancak yüklenicinin Kesin Teminat Mektubu’nun geçerlilik süresinin işteki verilen süre uzatımı kadar güncellenmediği görülmüştür.

   22.01.2002 tarih ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Teminatlar” başlıklı 35’inci maddesinde, kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirleneceği, “Kesin teminat ” başlıklı 43’üncü maddesinde, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan isteklide n ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle %6 oranında kesin teminat alınaca ğı düzenlenmiştir.

   Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen yapım işlerine ilişkin Tip Sözleşme’ni n “Teminata ilişkin hükümler” başlıklı 10’uncu maddesinde, kanunda veya sözleşmede belirt ile n hâller ile cezalı çalışma nedeniyle kesin kabulün gecikeceğinin anlaşılması durumunda teminat mektubunun süresi de işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılacağı hüküm altına alınmışt ır.

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kesin teminat mektuplarının süresinin ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle belirlenece ği, ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedelinin %6’sı oranında kesin teminat alınacağı ve kanunda veya sözleşmede belirtilen haller ile cezalı çalışma nedeniyle işin bitiş tarihinin uzayacağı anlaşılması durumunda yükleniciden alınan teminat mektubunun süresinin işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılması gerektiği anlaşılmaktadır.

   2020/15463 ihale kayıt numaralı yapım işinin ihale işlem dosyası incelendiğinde, söz konusu yapım işi için idare tarafından 19.02.2021 ve 22.09.2021 tarihleri nde süre uzatımı kararı verildiği ancak yüklenicinin bu işe ait vermiş olduğu kesin teminat mektubu süresinin verilen süre uzatımları kadar uzattırılmadığı tespit edilmiştir.

   Bu itibarla, yükleniciden alınan kesin teminat mektup süresinin işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde en az verilen süre uzatımları kadar uzatılması gerekmektedir.

4. Teminat Mektuplarının İadesinde Hata Bulunması

   
   

   İstanbul Medeniyet Üniversitesince iade edilen kesin teminat mektuplarının iade süreci incelendiğinde, Yüklenicinin Sosyal Güvenlik Kurumundan işle ilgili ilişiksizlik belgesi

   
   

   getirmemesine ve İdare tarafından da söz konusu sorgulama için Sosyal Güvenlik Kurumu ile yazışma yapılmamasına rağmen İhale Konusu Olmayan Tek İşyerinden E-Borcu Yoktur Belgesi ile Teminat Mektubu’nun yüklenicisine iade edildiği görülmüştür.

   22.01.2002 tarih ve 24648 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Sözleşme leri Kanunu’nun “Kesin ve Ek Teminatların Geri Verilmesi” başlıklı 13’üncü maddesinde taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların:

   1. Yapım işlerinde, varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanının,

   2. Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesini n getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülme s i halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamının,

      yükleniciye iade edileceği,

      
      

      İşin konusunun piyasadan hazır hâlde alınıp satılan mal alımı olması halinde ise, Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştır.

      Yukarıda ifade edilen mevzuat hükmüne göre; piyasadan hazır hâlde alınıp satılan mallar haricinde ihaleli yapılan tüm alımlarda (mal, hizmet, yapım) teslim alınan kesin ve ek kesin teminatların kısmen veya tamamen iadesi yüklenici tarafından Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirilmesi şartına bağlanmıştır.

      29.09.2008 tarih ve 27012 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizl ik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik’in “Kesin Teminatın İadesi” başlıklı 7’nci maddesinde ise; idareye ihale konusu işle ilgili olarak işveren tarafından, borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesinin ibraz edilmemesi halinde, idarenin, kesin teminat ın mevzuatına göre kısmen veya tamamen iadesi imkânının başladığı tarihten itibaren on beş gün içinde yüklenicinin ihale konusu işin yapıldığı süreye ilişkin borcunun olup olmadığını yazı ile SGK’ye soracağı, yüklenicinin borcu yoksa SGK tarafından ilişiksizlik belgesi düzenlenece ği

      
      

      ve teminatının iade edilebileceği, yüklenicinin borcu varsa Teminat Mektubu nakde çevrilerek borçları ödendikten sonra kalanının yükleniciye iade edilebilir hâle geleceği hüküm altına alınmıştır.

      İdarenin iade ettiği teminat mektupları incelendiğinde, İstanbul Medeniyet Üniversites i Ziraat Bankası Kütüphane Hizmet Binası Yapım İşi kapsamında alınan Kesin Teminat ’ ın 7.054.000,00 TL’lik kısmının işveren tarafından ihale konusu işle ilgili olarak borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz edilmeden, yüklenicinin ihale konusu işle ilgili işin yapıldığı süreye ilişkin borcunun olup olmadığının yazı ile SGK’ye sorulmadan yalnızca hatalı kapsamda alınmış olan ve açıkça ihale suretiyle yapılan işlerle ilgili istihkak ödemelerinde kullanılamayacağı, ibra anlamı taşımayacağı üzerinde yazılı olan “İhale Konusu Olmayan Tek İşyerinden e-Borcu Yoktur Belgesi” dikkate alınarak Yüklenicisine iade edildiği tespit edilmiştir.

      Kamu İdaresince, bulgunun A, B, C ve D bölümlerinde tespit edilen hususlara ilişk in gerekli düzeltici işlemlerin yapıldığı ifade edilmiştir.