Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikası A.Ş’nin mali kayıt ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde, Şirket tarafından Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesinin “g” bendine dayanılarak geçekleştirilen "ekmeklik buğday unu" alımlarında, 2020 yılı için belirlenin üst limitin aşıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendinde belediye şirketlerinin ticarî ve sınaî faaliyetleri kapsamında; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli 2020 yılı için 14.877.509,00 TL’yi aşmayan mal veya hizmet alımları Kamu İhale Kanunu’nun kapsamı dışında tutulmuştur.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 4.3.3 üncü maddesinde belirtildiği üzere, şirketlerin yıllık planlama yapılabilen mal ve hizmet alımlarına ilişkin değerlendirmelerde, bu mal ve hizmetlerin yıllık toplam yaklaşık maliyeti dikkate alınacaktır. Dolayısıyla planlanabilen yıllık ihtiyaçların istisna kapsamında gerçekleştirilebilmesi amacıyla kısımlara ayrılması ve yaklaşık maliyetin bu şekilde hesaplanması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Şirket ekmeklik un alımlarını 4734 sayılı Kanun’un 3/g bendi çerçevesinde gerçekleştirmektedir. Tabloda görüleceği üzere aynı tarihte farklı ihale kayıt numarası ile yapılan ihaleler sonucunda imzalanan sözleşme tutarlarının dahi sınırı aştığı görülmektedir. 2020 yılı içinde gerçekleştirilen ekmeklik buğday unu alımlarının KDV hariç toplam tutarı 134.943.750,00 TL’dir. Şirket tarafından planlamasının yapılarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre açık ihale şeklinde gerçekleştirilmesi gereken alımların kısımlara bölünerek istisna hükmü çerçevesinde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.

Şirket yetkilileri tarafından bulgumuza verilen cevapta, pandemi koşullarında hem arz hem de talep tarafında yaşanan belirsizlikler nedeniyle 3(g) istisna hükmü kapsamında yapılacak alımların yıllık olarak belirlenen üst limiti aşıp aşmayacağı konusunda zorluklarla karşılaşıldığı, bu nedenle planlamaların yapılamadığı belirtilmektedir. Ayrıca, bundan sonraki 3(g) kapsamındaki alımlarda üst limitin aşılmamasına özen gösterileceği ifade edilmektedir.

Tabloda Şirket tarafından 4734 sayılı Kanunun 3(g) hükmüne istinaden istisna kapsamında yapılan ekmeklik un alımlarının tarih ve sözleşme tutarları görülmektedir. Dolayısıyla yıllık olarak belirlenen 14.877.509,00 TL tutarındaki üst limit aşılmadan, basit bir hesaplamayla bu tutardan sonraki alımlarda açık ihale yönteminin kullanılması gerekirdi.

Şirket yetkilileri tarafından bundan sonraki alımlarda gerekli özenin gösterileceği belirtildiğinden, konu müteakip denetimlerde izlenecektir.

Tablo 5:2020 Yılı İçinde Yapılan Ekmeklik Buğday Unu Alımları