Kemalpaşa Belediyesince kira sözleşmelerinin bir kısmına kira süresi bittikten sonra belediye başkanının oluru ile kira süresinin uzatılmasına ilişkin hüküm konulduğu görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda belediyeye ait taşınmazların kiralanması belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır. Aynı Kanun’un 17’nci maddesinde belediye meclisinin, 34’üncü maddesinde ise encümenin görev ve yetkileri belirlenmiştir. Belirtilen bu maddeler uyarınca, üç yıldan uzun süreli taşınmaz kiralamalarına karar verme yetkisi belediye meclisine, üç yıldan kısa süreli taşınmaz kiralamalarına karar verme yetkisi ise belediye encümenine aittir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde;

“Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.

…” denilmektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, belediyeler tarafından taşınmaz kiralaması yapılabilmesi için öncelikle kiralama süresine göre belediye meclisinin ya da encümeninin karar alması gerekmektedir. Belirtilen mevzuat hükmüne göre, belediyelerin yapmış olduğu kiralamalar Devlet İhale Kanunu’na tabidir. Yani, belediye meclisi ya da encümeni tarafından taşınmaz kiraya verme kararı alındıktan sonra kiralama işlemi 2886 sayılı Kanun’a uygun olarak ihale ile yapılmalıdır. Kira süresinin bitiminde de bu Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

Belediye tarafından kiraya verilen taşınmazlara ilişkin kira sözleşmelerinin incelenmesi sonucunda, kira sözleşmelerine yukarıda açıklanan mevzuata aykırı uygulama

doğuracak nitelikte bir hüküm konulduğu tespit edilmiştir. Mevzuata aykırı nitelikte olduğu düşünülen bu hüküm sözleşmelerde aynen;

“1 Yıllık kira dönemin sonunda kiracı ile yapılacak olan yazışma sonucunda kiracının o yıla ait kira borcu olmaması halinde kiralama sözleşmesi artış yapılarak 1 yıl daha uzatılacaktır. Uzatma süresi en çok 10 defa Başkanlıktan alınacak Başkanlık oluru ile ek karar alınarak yapılacaktır.” şeklinde yer almaktadır.

Bu ibarenin yer aldığı kira sözleşmelerinde kiralama süresi bir yıl olarak belirlenmiştir. Sözleşmeye bu şekilde bir hüküm konulmak suretiyle kiralama süresinin Başkanlık oluru ile 10 yıla kadar uzatılması amaçlanmaktadır. Kiralama süresi biten taşınmazların yeniden kiraya verilebilmesi için öncelikle 5393 sayılı Belediye Kanunu gereği belediye meclisinin ya da encümeninin karar alması gerekmekte olduğundan yapılan bu uygulamanın mevzuata aykırı olduğu düşünülmektedir. Belediye meclisinin ya da encümeninin kararına istinaden taşınmaz kiralaması, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılmalıdır. Sözleşmeye konulan bu hükümle Belediye Kanunu ile belediye meclisi veya encümenine verilen yetki, belediye başkanı tarafından kullanılarak yasal olmayan bir uygulamaya neden olunmaktadır. Ayrıca, kira süresi biten taşınmazın kira süresinin ihale yapılmaksızın uzatılması Devlet İhale Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Denetlenen kamu idaresi tarafından taşınmaz kiralamalarının yukarıda belirtilen açıklamalara uygun olarak yapılması ve kira sözleşmelerinde belirtilmiş mevzuata aykırı bu maddenin uygulanmaması gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Mülkiyeti Belediyemize ait olup kiraya verilen yerlerden Başkan onayı ile yapılan süre uzatımlarına ilişkin sözleşmeler tespit edilip bizzat tarafımdan iptal edilecek olup, bundan böyle mevzuata aykırı olarak yapılan bu tür uygulamalara asla izin verilmeyecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi bulguya katılmakta olup Belediyenin mülkiyetindeki taşınmazlardan kira süresi belediye başkanının oluru ile uzatılan kira sözleşmelerinin iptal edileceğini bildirmiştir. Kira sözleşmesindeki söz konusu maddenin uygulanması durumunda mevzuata aykırı işlem tesis edileceği değerlendirilmektedir.