Kemalpaşa Belediyesince personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları kapsamındaki işçilikler için ödenen asgari ücret destek tutarlarının yüklenici hakedişlerinden kesildiği ancak ilgili mal müdürlüğüne gönderilmeyip 333 Emanetler Hesabında bekletildiği tespit edilmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 71’inci maddesinde; 2017 yılında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının, 2017 yılı Ocak ila Aralık ayları için Bakanlar Kurulunca tespit edilen günlük tutar ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edileceği ve bu tutarın Hazinece karşılanacağı belirtilmiştir. Aynı

Kanun’un 1.1.2018 tarihinden geçerli olmak üzere 27.03.2018 tarihinde yürürlüğe giren geçici 75’inci maddesinin birinci fıkrasında ise; 2018 yılında bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının, 2018 yılı Ocak ila Eylül ayları için Bakanlar Kurulunca tespit edilen günlük tutar ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edileceği şeklinde düzenleme yapılmıştır. Bu tutarın İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 71’inci maddesinin 8’inci fıkrasında;

“4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.” hükmüne yer verilmiştir.

2018 yılında ödenecek olan asgari ücret destek tutarlarının İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacağı 5510 sayılı Kanun’un geçici 75’inci maddesinde düzenlenmiş olup aynı maddenin 8’inci fıkrasında fon tarafından karşılanan tutarların da yüklenicinin (işverenlerin) hakedişinden kesileceği hüküm altına alınmıştır.

10.02.2016 tarihli ve 2016-4 numaralı Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi’nde asgari ücret destek tutarlarına ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumunca yürütülecek işlemler açıklanmıştır. Genelge’nin “İhale Makamlarınca Destekten Yaralanan İşverenlerin Hakedişlerinden Yapılacak Kesintilere İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı bölümünün son fıkrasında;

“Hakedişten kesilen tutarlar veya emanete alınan tutarlar, Sosyal Güvenlik Kurumunun “İdarelerce e-borç sorgulama" ekranından görüntülenerek destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılır. Emanete alınan tutarlar yararlanılan asgari ücret destek tutarlarından fazla ise bu tutarlar idarelerce işverenlerin varsa borçlarına mahsup edilir. Borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda ise işverenlere iade edilir.” denilmektedir.

27.02.2017 tarihli ve 2017-9 numaralı Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi’nin son bölümünde 2016-4 sayılı Genelge’nin bu Genelge’ye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağını belirtilmiş ve hakedişten kesilen asgari ücret destek tutarlarına ilişkin bir düzenleme getirilmemiştir. 20.06.2018 tarihli ve 2018-20 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi’nde ise 2016-4 sayılı Genelge’nin yukarıda belirtilen hükmüyle aynı nitelikte bir düzenleme yapılmıştır.

Belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce bildirilen sigortalılara ilişkin, işverenlere asgari ücret destek yardımı yapılacağı ve belediyelerin hizmet alımı suretiyle çalıştırdığı personel için düzenlemiş olduğu hakedişlerden Hazine ya da İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanan asgari ücret destek tutarlarının kesileceği anlaşılmaktadır. Destek tutarının kesinleşmesinden sonra ise hakedişten kesilen ya da emanete alınan tutarların genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerine, ilçelerde ise mal müdürlüklerine aktarılması gerekmektedir.

Kemalpaşa Belediyesinde yapılan incelemede, işverenlere asgari ücret destek yardımı uygulamasına başlanıldığından beri hakedişlerden kesinti yapılarak emanet hesaplarına alınan 294.292,08 TL asgari ücret destek tutarının ilçedeki mal müdürlüğüne aktarılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemizce personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları kapsamındaki işçiler için ödenen hak edişlerden yapılan Asgari Ücret Destek Tutarları kesintilerinin İlçe Malmüdürlüğüne aktarılmadığı tespit edilmiş olup, Belediyemizin nakit durumu da dikkate alınarak aktarılması sağlanacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından hakedişten kesilen asgari ücret destek tutarlarının nakit durumu dikkate alınarak ilgili kuruma aktarılacağı ifade edilmiş olup bulguda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca söz konusu destek tutarının kesinleşmesinden sonra hakedişten kesilen ya da emanete alınan tutarların genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerine, ilçelerde ise mal müdürlüklerine aktarılması gerekmektedir.