Alan Birim Fiyatlara Göre Çok Düşük Fiyat Teklif Edilen İmalat Kalemlerinin Yaptırılmaması

Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından Beşikdüzü İlçe Mahalle Yolları yapım işi 20.09.2019 tarihinde ihale edilmiş olup, işin sözleşme bedeli 1.875.217,25 TL’dir. İşin bitiş tarihi ise 29.09.2020 tarihidir. İşin bitim tarihine çok kısa bir süre kala, 21.09.2020 tarihinde yükleniciye işin hızlandırılması aksi halde yaptırım uygulanacağı yazıyla bildirilmiştir. Sonrasında ise 20.11.2020 tarihinde ise noter vasıtasıyla fesih ihtarı gönderilmiştir. Yükleniciye yazılan ilk yazı ve noter ihtarnamesi gönderilmesi arasındaki yaklaşık iki aylık sürede herhangi bir işlem yapılmamıştır. Diğer bir ifadeyle sözleşme süresi bitmiş olmasına rağmen bu ihtarnameyle yükleniciye ek çalışma imkanı sağlanmıştır.

İlgili ihtarnamede taahhüdün 10 gün içerisinde bitirilmesi, aksi takdirde ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminatın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek hesabın genel hükümlere göre tasfiye edileceği yükleniciye tebliğ edilmiştir. Taahhüdün bu sürede de bitmediği görülmüştür. Buna rağmen iş feshedilmemiş, ilgili işin geçici kabulü 01.03.2021 tarihi itibariyle yapılmıştır.

Ayrıca sözleşme bedeli 1.875.217,25 TL olan Beşikdüzü İlçe Mahalle Yolları yapım işinde, 1.727.127,19 TL’lik imalat yapılmış, diğer bir ifadeyle yüklenici sözleşmede belirlenen taahhüdünü eksik yapmıştır.

Yine Trabzon ili muhtelif mahalle yolları yağmur suyu yapım işinin sözleşme bedeli 630.674,00 TL olmasına rağmen 553.172,53 TL’lik imalat yapılmıştır. Buna rağmen işlerin bu halleriyle kabul edildiği ve yaklaşık maliyette yer alan birim fiyatlara göre çok düşük fiyat teklif edilen imalat kalemlerinin yaptırılmadığı da görülmüştür.

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 20'nci maddesinde;

“ Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

....

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.”

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 41'inci maddesinde;

“Taahhüt edilen iş, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere uygun olarak tamamlandığında yüklenici idareye geçici kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda

bulunur. Geçici kabul işlemleri Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği hükümleri de dikkate alınarak aşağıdaki esaslara göre yürütülür.

…”

hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümlere göre; yüklenici taahhüdünü sözleşmede belirtilen süre içerisinde bitirecektir. Aynı zamanda taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirecektir. Diğer bir ifadeyle taahhüt ihale dokümanı sayılan proje, şartname vb. hükümlerine uygun olacak, buralarda belirtilen imalatlar sözleşme bedeli bitene kadar tam ve eksiksiz olarak yapılacaktır. Taahhüt ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmez ya da süresi içerisinde bitirilmezse ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanacak, en az 10 gün süre verilecek, aynı durum devam ederse ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilip sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilecektir.

Yapılan incelemelerde ise; yukarıda da belirttiğimiz üzere, bitiş tarihi 29.09.2020 olan ilgili işte, yükleniciye işi bitirmesi için ihtar gönderilmesi gerekirken, ilk başta sadece 21.09.2020 tarihinde yazıyla işi hızlandırmaları söylenmiş ancak 20.11.2020 tarihinde ihtar gönderilebilmiş, burada verilen süre de geçmiş olmasına rağmen, yüklenicinin kesin teminatı gelir kaydedilmemiş ve sözleşmesi feshedilmemiştir. Yine yukarıda belirttiğimiz üzere taahhüdünü tam ve eksiksiz olarak yerine getirmeyen, diğer bir ifadeyle sözleşme bedeli dolmamış olmasına rağmen yüklenici ihale dokümanında öngörülen birtakım işleri yapmamış buna rağmen de geçici kabul yapılmıştır.

Son olarak yine yukarıda belirttiğimiz üzere, sözleşme bedeli dolmamış olmasına rağmen, Beşikdüzü İlçe Mahalle Yolları yapım işinde yaklaşık maliyet birim fiyatı 3.977,90 TL ve öngörülen miktar 12,5 ton olan imalat için yüklenicinin 1 TL teklif ettiği, gerçekleşen imalat

miktarının ise 3 ton olduğu yine yaklaşık maliyet birim fiyatı 37,23 TL ve öngörülen miktar

29.409 ton olan imalat içinse yüklenicinin 1 TL teklif ettiği, gerçekleşen imalat miktarının ise

9.588 ton olduğu;

Trabzon ili muhtelif mahalle yolları yağmur suyu yapım işinde ise yaklaşık maliyet birim fiyatı 280 TL ve öngörülen miktar 450 adet olan imalat için yüklenicinin 15 TL teklif ettiği, gerçekleşen imalat miktarının ise 208 adet olduğu;

görülmüştür.

Sonuç olarak; sözleşme fesihlerinin mevzuata uygun olarak yürütülmesinin ve sözleşmede öngörülen işlerin tam olarak yaptırılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Bununla beraber; idare geleceğe yönelik, uygulamalarını düzelteceğini ifade etmiş, geçmişte yapılan uygulamaları düzeltici herhangi bir girişimde bulunmamıştır.