ESKİ’nin, 2023 yılsonu itibariyle Eskişehir Büyükşehir Belediyesinden toplam 58.724.877,93 TL tutarındaki alacağını tahsil edemediği, mevcut alacaklarının yıllar itibariyle artarak devam ettiği, bunun bir sonucu olarak yüklenicilere ödenmesi gereken bazı hak edişleri vadesinde ödeyemediği görülmüştür.

5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon’’ başlıklı 27’nci maddesinde “(...) Büyükşehir belediyesi ile bağlı kuruluşları, belediye başkanının onayı ile birbirlerinin nakit ihtiyacını karşılayabilir. Bu şekildeki ödünç vermelerde faiz uygulanmaz. (...)” denilerek Büyükşehir Belediyesi ile bağlı kuruluşlarının birbirlerinin nakit ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri belirtilmiştir.

Yapılan incelemelerde, ilgili madde hükmüne göre ESKİ tarafından Büyükşehir Belediyesine Büyükşehir Belediyesinin nakit ihtiyacından dolayı kısa ve uzun vadeli borç verdiği, yapılan işlere ait Çevre Temizlik Vergisi mahsup işlemleri neticesinde ise ESKİ’nin Büyükşehir Belediyesinden toplam alacak tutarının 58.724.877,93TL’ye ulaştığı görülmüştür.

Ayrıca ESKİ ile Büyükşehir Belediyesi arasında gerçekleştirilen borç-alacak ilişkileri neticesinde, ESKİ’nin nakit sıkıntısına düştüğü ve yüklenicilere ödenmesi gereken bazı hak edişleri vadesinde ödeyemediği görülmüştür.

Bu kapsamda, ESKİ’nin 2023 yılı sonu itibariyle 184 adet yükleniciye zamanında yapamadığı hakediş ödemeleri, personel ödemeleri, elektrik ve diğer belediyelere olan borç toplamı 117.715.554,58 TL’ye ulaşmıştır. İdarenin sorumluluk alanı içinde gerçekleştirdiği ve gerçekleştirmeye devam etmek zorunda olduğu hizmetlerin düzenli ve kesintisiz yürütülmesi için nakit akışına dikkat etmesi gerekmektedir.

Aksi takdirde, İdarenin nakit akışı ve ödemeler dengesinde bozulmalar meydana gelecek, bu durum ise bir kısım ödemelerin zamanında yapılamaması ve buna bağlı olarak da İdare aleyhine icra takiplerinin başlatılmasına neden olacaktır. 5216 sayılı Kanun hükümlerine göre, bağlı idareler ancak kendilerine kanunlarla verilen görevleri aksatmayacak şekilde ve nakit planlamalarını gözeterek, büyükşehir belediyelerine borç verebileceklerdir.

İdare cevabında; Eskişehir Büyükşehir Belediyesinden olan toplam 58.724.877,93 TL’lik alacak tutarından 3.981.221,65 TL'lik kısmının Çevre Temizlik Vergisi payından mahsup edildiğini dolayısıyla alacak bakiyesinin 54.743.656,28 TL'ye düştüğünü, 184 adet yükleniciye olan toplam 117.715.554,58 TL'lik borcunun, 25.04.2024 tarihi itibariyle 34 adet yükleniciye toplam 26.081.703,55 TL olarak güncelllendiğini ifade etmiştir.

Sonuç olarak, İdarenin sağlıklı bir mali yapıya kavuşturulması ve ek mali külfetlere katlanmaması için alacakların tahsili işlemlerinin düzenli bir şekilde takip edilmesi uygun olacaktır.