Adana Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan yol ve meydan gibi belediyenin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve üçüncü şahıslar tarafından işgal edilen bazı yerler için işgalcilerden ecrimisil bedeli alınmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde;

“Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümlerini belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesine göre; ecrimisil, kusurlu olup olmadığı aranmaksızın, bir malın zilyetliğini, yetkili idarenin izni, sahibinin rızası veya muvafakatı dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişilere işgalci (fuzuli şagil) olarak işgal etmesi mukabilinde işletilen hukuki süreçtir.

Belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin idarenin izni olmaksızın işgalli kullanılması durumunda uygulanacak yaptırımlar, bahsi geçen 75’inci maddede düzenlenmiş olup, buna göre idarenin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil istenilmesi gerekmektedir. Aynı maddede ecrimisil talep edilebilmesi için, idarenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmadığı, işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülki amiri tarafından tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre fuzuli şagilin tahliyesi ve kamu malını haksız olarak işgal etmesi nedeniyle işgal süresince ecrimisil alınması mevzuat gereğidir. Ancak bu durum, kamu mallarının

sürekli ecrimisil alınarak idare edilebileceği, ecrimisilin kira niteliğine dönüştürülebileceği şeklinde yorumlanmamalıdır. Ecrimisil hukuka aykırı bir yararlanmadan dolayı ilgiliden alınan bir tazminattır. Kamu idaresinin mülkiyet veya kullanımında bulunan taşınmaza yönelik olarak ecrimisil alınmak suretiyle işgalin devamına müsaade edilmemeli, kamu malının boşaltılmasına yönelik mevzuat uygulanmalıdır.

Danıştay 10’uncu Dairesinin, 31.01.2007 tarihli, 2004/2218 nolu esas, 2007/255 nolu kararında, büyükşehir belediyesinin yetki ve sorumluluğu altında bulunan caddelerin üzerinde işgal söz konusu olduğunda ecrimisil alınması gerektiği hükme bağlanmıştır.

Sayıştay Temyiz Kurulunun 21.11.2018 tarih 45343 tutanak nolu kararında da, belediyenin hüküm ve tasarrufu altında olup uzun süreli işgal edilen yerlerden ecrimisil alınması gerektiğine karar verilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri ve mahkeme kararlarında da ifade edildiği üzere büyükşehir belediyesinin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerin uzun süreli işgal edilmesi durumunda ecrimisil alınması gerektiği açıktır.

Söz konusu duruma ilişkin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde örnek seçilmek suretiyle belirlenen üç cadde üzerinde yapılan incelemelerde, 27 adet işyerinin, büyükşehir belediyesinin hüküm ve tasarrufu altında olan genel hizmetlere ayrılmış yol, meydan gibi yerler üzerinde uzun süreli işgalde bulunduğu ve bu işgalin sonucunda herhangi bir ecrimisil tahakkuk veya tahsilatının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi tarafından bulgu üzerine 1500 adet tespit yapılarak 7.647.245,69 TL. ecrimisil tahakkuk ettirildiği bildirilmişse de tahsilat ve fuzuli şagilin tahliyesine ilişkin bir işlem yapılmadığından değerlendirmemiz devam etmektedir.

Bu itibarla, büyükşehir belediyesi hüküm ve tasarrufunda bulunan genel hizmetlere ayrılmış yol, meydan gibi yerlerin işgal edilmesi durumunda ecrimisil bedellerinin tahsil edilmesi ve fuzuli şagilin tahliyesinin mevzuatta belirtilen hükümlere göre yapılması gerekmektedir.