Üniversitenin kayıtlı duran varlıklarının değerini, kullanım süresini ve hizmet kalitesini artıracak şekilde yapılan harcamaların, duran varlıkların değerine ilave edilmesi gerekirken, doğrudan gider kaydedildiği tespit edilmiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “25 Maddi Duran Varlıklar” başlıklı 169’uncu maddesinde;

“Maddi duran varlıklar hesap grubu, kamu idarelerince faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar, bunların birikmiş amortismanları ile ayrılan değer düşüklüğü karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.”

Denilmektedir.

Mezkûr Yönetmelik’in “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 170’inci maddesinin

(b) bendinde ise;

“Maddi duran varlıklar için yapılan değer arttırıcı harcamalar;

1) Maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı arttıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilir ve amortisman hesaplamasında dikkate alınır.”

Hükmü yer almakta olup aynı Yönetmelik’in 252 Binalar Hesabına ilişkin olarak düzenlenen “Hesabın işleyişi” başlıklı 176’ncı maddesinde ise; binalar hesabında kayıtlı binaların iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılmasına ilişkin olarak bütçeye gider kaydıyla yapılan harcama tutarlarının söz konusu hesaba borç kaydedileceği belirtilmiştir.

Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 47 Sıra Nolu Amortisman ve Tükenme Payları Tebliği’nde duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı belirtilmiş olup ilgili Tebliğ'in 4’üncü maddesinde duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olacağı, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamı olacağı, bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplamasının varlığın yeni değeri üzerinden yapılacağı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları” başlıklı 6’ncı maddesi ikinci ve üçüncü fıkralarında; hesaplarda kayıtlı taşınmazlar için yapılan harcamalardan, 34.000,00 TL’lik limiti aşanların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği ve henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamaların, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede Üniversite tarafından taşınmazların kayıtlı değeri ile ilişkilendirilecek altı farklı büyük bakım onarım niteliğinde harcama yaptığı görülmüştür. Söz konusu harcamalara ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır:

‌Tablo 9:Varlığın Kayıtlı Değerine Eklenmesi Gereken Değer Artırıcı Harcamalar

Kamu idaresi tarafından, yapılan bu harcamaların bina değerinin artırılmasına yönelik harcamalar olmadığı, mevcut yapılardaki kullanımdan kaynaklanan ve varlığın ekonomik ömrünü doldurmuş olan kısım ve mahallerine ilişkin imalatlar olduğu belirtilmiş, mevcut yapıların tadilatının kullanılmaz olan mahallerin kullanılabilirliğin sağlanmasına yönelik olduğundan değer artırıcı harcama olarak nitelendirilmediği ifade edilmiştir.

Ancak Yönetmelik hükümlerinde de görüleceği üzere, değer artırıcı harcamalar, sadece varlığın değerini artıran harcamalar olmayıp aynı zamanda, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı arttıran harcamalar olarak tanımlanmıştır. Aynı zamanda yukarıda yer verilen Tebliğ hükümlerinde de hesaplarda kayıtlı taşınmazlar için yapılan harcamalardan, 34.000,00 TL’lik limiti aşanların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği açıktır.

Sonuç olarak, Üniversiteye ait binalar için yapılan ve toplam 3.211.065,30 TL tutarındaki değer artırıcı nitelikteki bakım onarım harcamalarının ait oldukları varlıkların değerleri ile ilişkilendirilerek 252 Binalar Hesabına ilave edilmesi gerekirken 630 Giderler Hesabına kaydedilmek suretiyle giderleştirilmesi, 2021 yılı Bilançosunda yer alan 252 Binalar Hesabının 3.211.065,30 TL eksik, Faaliyet Sonuçları Tablosunda yer alan 630 Giderler Hesabının ise aynı tutarda fazla olarak görünmesine sebebiyet vermiştir.