İdarenin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan bazıları, İdarece kurulmuş kira ve tahsis işlemi olmaksızın ve herhangi bir kira veya ecrimisil geliri tahakkuku yapılmaksızın üçüncü kişilerce kullanılmakta; diğer yandan, fuzuli şagiller tarafından söz konusu yerler kiraya verilmekte ve kira bedelleri bu kişilerce tahsil edilmektedir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesinde belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’a göre yapılacağı, 3’üncü maddesinde idarenin; ihaleyi yapan daire, kurum ve kuruluşları ifade ettiği, 36’ncı maddesinde ise 1’inci maddede yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu, diğer usullerin ancak ilgili maddelerde yazılı şartların gerçekleşmesi durumunda yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, 5393 sayılı Belediye Kanunu’ndaki düzenlemeye göre; İdare taşınmazlarının 3 yıla kadar belediye encümeni kararı ve ihale yapılması; 3 yılı aşan kiralamalarda ise belediye meclisinin kararı ve ihale yapılması suretiyle kiraya verilmesi mümkündür. Kira süresi biten taşınmazlar için yeniden kiralama ihalesine çıkılması gerekmektedir.

2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde ise;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz. … Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” denilmektedir.

Diğer yandan, 5393 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinde, 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı belirtildiğinden İdare taşınmazlarının işgal edilmesi halinde, işgalcilerden ecrimisil alınması ve taşınmazın tahliyesinin sağlanması hakkında da söz konusu Kanun’un 75’inci madde hükümleri uygulanmalıdır.

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemeye göre; İdare taşınmazlarının herhangi bir şekilde işgalli kullanılması halinde, bunlar için hem geriye doğru 5 yılı geçmeyecek şekilde ecrimisil tespit edilerek tahsil edilmeli hem de 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesinin

dördüncü fıkrası uyarınca konu mülki amire intikal ettirilerek söz konusu taşınmazın tahliyesi sağlanmalıdır.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde idareye ait olan veya idarenin hüküm ve tasarrufu altında bulunan bazı taşınmazların herhangi bir hakka dayanmaksızın üçüncü kişiler tarafından kullanıldığı, ancak bu kişiler hakkında ecrimisil tahakkuk ve tahsilatı yapılmadığı ve söz konusu taşınmazların tahliyesi için herhangi bir işlem başlatılmadığı tespit edilmiştir.

Bununla birlikte, işgal altında bulunan söz konusu taşınmazlardan bazılarının işgalcilerince üçüncü kişilere kiralandığı, çok sayıda ticari ünitenin herhangi bir sözleşmeye dayanmaksızın kullandırıldığı ve kira bedellerinin kiraya veren kişilerce tahsil edildiği görülmüştür.

Aşağıdaki tabloda herhangi bir hakka dayanmaksızın üçüncü kişiler tarafından kullanılan, haklarında ecrimisil ve tahliye işlemleri başlatılmamış ve Belediye tarafından söz konusu yerlerden herhangi bir gelir elde edilmeyen taşınmazların ayrıntılarına yer verilmiştir.

Tablo 22: Herhangi Bir Hakka Dayanmaksızın Üçüncü Kişilerce Kullanılan Belediye Taşınmazları

Yukarıda yer alan tablodan da görüleceği üzere İstanbul ilinin çeşitli ilçelerinde Belediyenin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar gerek başka belediyeler tarafından gerekse de üçüncü şahıslar tarafından işgal edilmiş, bu yerler için ecrimisil tahakkuk

ettirilmemiş ve tahliye için işlem başlatılmamıştır. Bununla birlikte tablonun 9 sıra numaralı satırında yer verilen işgalli taşınmazların ise işgalcilerine bir şahıs tarafından kiraya verildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; tespit çalışmalarının başlatılarak gerekli adımların atılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; işgalli kullanılan İdare taşınmazlarının tespiti ve bu tespit sonrasında geçmiş kullanımlara yönelik ecrimisil talep edilmesi ve söz konusu taşınmazların tahliyesinin sağlanması İdarenin yararına olacaktır.