İdarenin, aynı pazar yerinde, bir kişiye doğrudan ya da dolaylı olarak en fazla iki satış yeri verilebileceği yönündeki mevzuat hükmüne aykırı hareket ettiği görülmüştür.

5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile pazar yerlerinin kuruluş, işleyiş, yönetim ve denetimine ilişkin usul ve esaslar, uygulanacak yaptırımlar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görev, yetki ve sorumlulukları açık bir şekilde düzenlenmiştir.

Semt ve üretici pazarlarını modern bir yapıya kavuşturmak, bu yerlerde sebze ve meyveler ile belediyece müsaade edilen diğer gıda ve ihtiyaç maddelerinin ticaretinin kaliteli, standartlara ve gıda güvenilirliğine uygun olarak serbest rekabet şartları içinde yapılmasını temin etmek, tüketicilerin hak ve menfaatlerini korumak ve üreticiler ile pazarcıların faaliyetlerini düzenlemek amacıyla hazırlanan Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik ise 12.07.2012 tarihli ve 28351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

5957 sayılı Kanun’un “Toptancı hallerindeki işyerleri ile pazar yerlerindeki satış yerlerinin işletilmesi” başlıklı 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında aynı pazar yerinde ikiden fazla satış yeri tahsis edildiği veya kiralandığı anlaşılanların, kira sözleşmelerinin feshine ya da satış işlemlerinin veya tahsislerinin iptaline belediye encümenince karar verileceği hüküm altına alınmıştır.

Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik’in; “Satış yerlerinin işletilmesi” başlıklı 11’inci maddesinin üçüncü fıkrasında aynı pazar yerinde, bir kişiye doğrudan ya da dolaylı olarak en fazla iki satış yeri verilebileceği; “Tahsisin iptali ve kira sözleşmesinin feshi” başlıklı 27’nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde ise doğrudan veya dolaylı olarak aynı pazar yerinde ikiden fazla satış yeri kullandığı anlaşılanların, tahsislerinin iptaline karar verileceği, ifade edilmiştir.

Pazar yerleri tahsisleri pazar tahtalarının ölçülerine göre yapılmaktadır. Bazı idareler her bir Pazar tahtasını bir satış yeri olarak kabul etmekte, buna göre pazarcılara iki tahtadan fazla tahsis yapmamakta; bazı İdareler ise belli ölçüleri tek bir pazar yeri olarak saymakta (Örneğin; sebze ve meyve için 3 metrelik alanın bir satış yeri olarak sayılması) ve bu ölçütlere göre ikiden fazla pazar yeri tahsisinin önüne geçmektedir.

Yapılan incelemede; Niğde Belediyesi sınırları içerisinde 6 farklı günde açık semt pazarı kurulduğu, yer tahsislerinin aynı pazar yerinde, bir kişiye doğrudan ya da dolaylı olarak en fazla iki satış yeri verilebileceği yönündeki mevzuat düzenlemesine aykırılık teşkil edecek şekilde yapıldığı tespit edilmiştir. Örneğin; Pazartesi pazarında bazı pazarcıların 2 m2’lik satış yeri bulunmaktayken, aynı pazar yerinde 10 m2 ile 19 m2 arasında değişen ölçülerde pazar satış yeri sahiplerinin olduğu görülmektedir. Benzer örneklere diğer günlerde kurulan pazar yerlerinde de rastlanmaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bütün pazar yerlerinin kontrol edilerek mevzuata uygun olmayan tezgah yerlerinin devir işlemlerinin sağlandığı ifade edilmiştir.

Sonuç itibarıyla, semt pazarlarındaki rekabet ortamını sağlamak, tekelleşmenin önüne geçilerek tüketicinin hak ve menfaatlerini korumak adına mevzuat hükümlerine aykırılıkların giderilmesi gerekmektedir. Bu açıdan aynı pazar yerinde ikiden fazla satış yeri olanların durumu Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi gerekmektedir.