Kurumun tahakkuk eden alacaklarına yönelik olarak gelir servisinden alınan kayıtlar ile kesinleşmiş mali tabloları asında uyumsuzluk bulunduğu görülmüştür.

Belediyelerin gelir kaynaklarından doğan alacaklarının, gelirin türü, vadesi ve tahsil edilip edilememe gibi unsurlar dikkate alınarak muhasebe sisteminde hangi hesap kodlarında kaydedileceği Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

Buna göre kısa vadeli faaliyet alacakları 12 hesap grubu içinde yer alan hesaplarda, uzun vadeli faaliyet alacakları ise 22 hesap grubu içinde yer alan hesaplarda takip edilmektedir. Tahakkuk eden gelirler vadesine göre 120 ve 220 Gelirlerden Alacaklar hesaplarına

kaydedilmekte, şayet vadesinde tahsil edilemezse 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı ile

122 ve 222 Gelirlerden Tehirli ve Tecilli Alacaklar Hesaplarına aktarılarak tahsilat gerçekleşene kadar muhasebe sistemi içinde takip edilmektedir.

Kurumların her türlü varlık ve borçları ile faaliyet sonuçları ise muhasebe sisteminden elde edilen veriler kullanılarak mizan, kesin mizan, bilanço ve faaliyet sonuçları tablosu gibi mali tablolar ile izlenebilmektedir. Dolayısıyla mali tablolar ile bu mali tabloları üretmek için kullanılan veri tabanları arasında niteliksel ve niceliksel bir uyum bulunması gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde Kurumun gelir servisi tarafından sunulan, tahakkuk edip vadesi gelen ve henüz tahsili gerçekleşmemiş takipli ve takipsiz alacakların bulunduğu tüm alacaklara ilişkin kayıtlar ile kesin mizanda görünen alacaklara ilişkin tutarların birbirleriyle uyumlu olmadığı görülmüştür.

Gelir servisinden alınan kayıtlara göre Kurumun tahakkuk edip vadesi geldiği halde tahsil edilmeyen alacaklarının toplam tutarı 39.375.527,00 TL olarak görünürken, kesin mizanda 120, 121, 122, 220 ve 222 hesaplarının yılsonu itibariyle borç bakiyeleri toplamı 53.299.604,05 TL olarak görünmektedir.

Faaliyet alacaklarına ilişkin her bir hesap kodunda yer alan ve tahakkuk ederek vadesi geldiği halde tahsil edilmemiş alacak tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 9: 2022 Yılı Kesin Mizanı Faaliyet Alacakları Devir Tablosu

Görüldüğü gibi Kurumun alacaklarının tahakkuku, takibi ve tahsilini gerçekleştiren birimin kayıtları ile yılsonu varlık ve borçlarının gösterildiği kesin mizanı arasında 13.924.077,05 TL tutarında bir fark bulunmaktadır. Ancak bu rakamlardan hangisinin gerçek durumu yansıttığına yönelik yeterli bir kanaat elde edilememiştir. Kurumun mali tablolarının güvenilirliği için bu farkı oluşturan etmenlerin tespit edilerek kayıtlar ile mali tabloların uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.

Bulguda belirtilen hususla ilgili olarak Kamu İdaresi cevabında; uyumsuzluğun sebebinin bazı gelir kalemlerinin emanet hesabında takip edilmesinden ve bazı gelir kalemlerinin ise muhasebe kayıtları üzerinde takip edilmesinden kaynaklandığı belirtilmiş, envanteri sicil üzerinden çalışan gelir servisi kayıtları baz alınarak muhasebe hesap kodlarında düzeltme kayıtlarının yapıldığı ifade edilmiştir.

Düzeltme kayıtlarının yapılması, 2023 yılı mali tablolarında hatalı görünümün ortadan kalkmasını sağlaması bakımından önemli bir durumdur. Ancak bu durumun 2022 yılı mali tablolarına bir etkisi bulunmamaktadır.