İdare tarafından ihaleli olarak yaptırılan alt yapı çalışmalarına ilişkin “kazı ruhsat harcı ve keşif bedelinin” ilgili belediyeye yükleniciler tarafından ödenmesi gerekirken İdare bütçesinden ödendiği görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde; bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemeyeceği, “Tip sözleşmeler” başlıklı 5’inci maddesinde ise, idarelerce yapılacak sözleşmelerin Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Kurumu tarafından yayımlanan Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin “Sözleşme bedeline dahil olan giderler” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasında, “Taahhüdün yerine getirilmesine ilişkin her türlü vergi, resim, harç, yapı kullanım izin belgesi giderleri vb. giderler ile ulaşım, sözleşme kapsamındaki her türlü sigorta giderleri sözleşme bedeline dahildir.” denilmektedir. Bu düzenleme gereğince her türlü vergi resim ve harç gibi giderler sözleşme bedeline dahil olduğu için yüklenici tarafından karşılanması gerekmektedir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Altyapı kazı izni harcı” başlıklı mükerrer 79’uncu maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde umumi hizmet alanlarında yapılacak kazı işlemleri için belediyece verilecek altyapı kazı izni, altyapı kazı izni harcına tabi olduğu, ve bu harcın mükellefinin altyapı kazı izni talebinde bulunanlar olduğu; “İmar ile ilgili harçlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde ise zemin ve yol kanal açma izni verilmesi, yapım ve yıkım artığı malzeme ile toprak kazısının taşınması için belediyelerce yer gösterilmesi ve bu yerlerin tesviyesi “zemin açma izni ve toprak hafriyatı harcına” tabi olduğu düzenlemesi yer almaktadır. Mezkûr Kanun’un “Muayene, ruhsat ve rapor harcı” başlıklı 82’nci maddesine göre de, mevzuat gereğince alınması zorunlu veya isteğe bağlı görülen ve belediyeler veya onlara bağlı kuruluşlar tarafından düzenlenerek ilgilisine verilecek; muayene ve sağlıkla veya fenni konularla ilgili tahlillere ilişkin olup bu Kanun’da ayrıca harca tabi tutulmamış olan ruhsatlar, rapor ve belgeler “muayene, ruhsat ve rapor harcına” tabidir.

15.06.2006 tarihli ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “Düzenleme yapma yetkisi” başlıklı 27’nci maddesinde, büyükşehir belediyelerinin; alt yapı yatırımları ile ulaşım ve toplu taşıma hizmet ve faaliyetlerinin amaca uygun, etkili ve verimli yürütülmesini sağlamak üzere bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda; büyükşehir belediye meclisinin kararı ile düzenleme yapabileceği ifade edilmektedir.

Bu doğrultuda Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin, 13.12.2019 tarih ve 67597785- 105.04-389 sayılı kararı ile AYKOME Uygulama Yönetmeliği çıkarılmıştır. Yönetmeliğin “Altyapı tesis açımı ruhsat işlemleri” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, Kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişilerden altyapı tesisi açım ruhsatı bedeli; zemin açım ücreti, keşif ücreti, ruhsat ücreti ve ödenmesi gereken vergilerden meydana geldiği, (ç) bendinde ise Adana Büyükşehir Belediyesine bağlı birimler ile İlçe Belediyelerinin ihaleli olarak yüklenicilere yaptıracakları altyapı çalışmalarında tahrip edilen zemin eski haline kendileri tarafından getirilmesi koşuluyla sadece ruhsat harcı ve keşif bedeli alınarak ruhsatlandırma yapılacağı düzenlenmiştir. Yönetmelikte yer alan bu düzenlemeye göre, İdare tarafından ihaleli olarak yüklenicilere yaptıracakları altyapı çalışmalarından Belediyece, sadece ruhsat harcı ve keşif bedeli alınarak ruhsatlandırma yapılacaktır.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, İdare tarafında ihaleli olarak yüklenicilere yaptırılan altyapı çalışmalarından kaynaklanan ruhsat harcı ve keşif bedeli de Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin 7’nci maddesi uyarınca sözleşme bedeline dahil olduğu için yüklenici tarafından ödenmesi gerekir. Özel teknik şartnamelerde bu konuda düzenleme yapılmamalıdır. Yapılsa bile, Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin 8’inci maddesinde yer alan ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında yer alan sözleşme tasarısı, özel teknik şartnameden öncelikli olduğu için sözleşme tasarısında belirtilen hükümlerin uygulanması gerekmektedir.

Ancak, İdare tarafından ihaleli olarak yüklenicilere yaptırılan altyapı çalışmalarından kaynaklanan ruhsat harcı ve keşif bedeli İdare bütçesinden ilgili Belediyeye ödenmektedir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu uyarınca düzenlenen sözleşme hükümleri uyarınca, yüklenici tarafından ödenmesi gereken kazı ruhsat harcı ve keşif bedelinin İdare bütçesinden ödenmesi mümkün değildir.