Kurum tarafından gerçekleştirilen yapım işlerinde yaklaşık maliyetin hesabında BUSKİ tarif, analiz ve rayiçleri dikkate alınırken bu işler ile ilgili yeni birim fiyatların tespitinde BUSKİ tarif, analiz ve rayiçleri kullanılmayıp bedeli yüksek olan İller Bankası ve diğer kamu kurumlarının tarif, rayiç ve analizleri kullanılmaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde;

“Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere

açıklanmaz.”

hükmü yer almaktadır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti ile ilgili 10’uncu maddesinde;

“(1) İdarelerce, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde;

1. İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki

   işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar,

   
   

2. Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler,

   
   

3. İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

   ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler,

4. İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri, esas alınır.

(2) İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.”

ifadesi yer almaktadır. Dolayısıyla idareler yaklaşık maliyet hesabı yaparken rayiçler için mezkur madde de öngörülen sıraya uymak zorunda değildir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’inci maddesinin 2’inci fıkrasında;

“(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki

sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

1. Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

   
   

2. İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

3. İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.”

denilmektedir.

Bu madde fıkrasında sayılan analizler aynı zamanda üstünlük sıralamasını göstermekte olup, yeni birim fiyata uygun olması kaydıyla daha üstte yer alan analizin kullanılması zorunludur.

Mezkur Genel Şartname’nin 22’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında uygulanacak rayiçlerle ilgili;

“(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

1. Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

   
   

2. İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

   
   

3. İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.”

hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm çerçevesinde İdarelerin uygulanacak rayiçler ile ilgili olarak kaynakların ekonomik kullanılması ilkesi dikkate alınarak karar vermesi gerekmektedir.

Kamu idaresi tarafından gerçekleştirilen yapım işlerinde yaklaşık maliyet hesabında

BUSKİ Genel Müdürü tarafından görevlendirilen BUSKİ’de görevli personelden oluşan komisyonca hazırlanan ve her yıl güncellenen tarif, analiz ve rayiçler dikkate alınırken bu işlerle ilgili yeni birim fiyatların tespitinde bedeli daha yüksek olan İller Bankası ve diğer kamu kurumlarının tarif, analiz ve rayiçlerinin kullanıldığı dolayısıyla kurumun daha yüksek maliyetlere katlanmak zorunda bırakıldığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Bulguda belirtilen hususlarda gerekli hassasiyet gösterilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, bulguda belirtilen görüşler doğrultusunda gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmektedir. Bununla birlikte 4734 sayılı Kanunu'nun 9'uncu, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 10'uncu ve 5018 sayılı Kanunu'un 8'inci maddeleri çerçevesinde kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılması ilkeleri çerçevesinde hareket edilmelidir.