Karar Künyesi
Mahkeme kararıyla kamu zararı tutarı olduğu hükmedilen, kişilerden alacaklar hesabına kayıtlı 1.444.965,52 TL’nin, Maltepe Belediyesi tarafından tahsil edilmediği görülmüştür.
27.05.2016 gün ve 29724 sayılı Mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin "140- Kişilerden alacaklar hesabı" na ilişkin 111’inci maddesinde;
“(1) Kişilerden alacaklar hesabına ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir.
Kişilerden alacakların doğuşu: Kişilerden alacaklar hesabına alınarak takibi gereken alacaklar;
Sayıştay ve diğer mahkemelerce verilip ilgili dairelerden kuruma tebliğ olunan ilamlarla,
Denetim elemanlarının yaptıkları inceleme ve denetimler veya idare amirlerinin yaptıkları kontroller sonucunda düzenleyecekleri raporlarla, ortaya çıkar.
…
ç) Alacakların tahsil şekilleri: Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı alacakların rızaen tahsili esastır. Rızaen tahsil edilemeyen alacaklar, özel kanunlarında yazılı hükümlere göre veya takas suretiyle ya da icra yoluyla tahsil edilir.
…
İcra yoluyla tahsilat: Özel kanunlarındaki hükümler veya takas suretiyle tahsili mümkün olanlar dışında kalan alacaklardan, mahkemeler ve Sayıştay ilamları ile hüküm altına alındığı halde borçlu tarafından rızaen ödenmeyenler icra yolu ile tahsil edilir. …”,
19.10.2006 tarih ve 26324 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan “Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği’nin “İcra yoluyla tahsilat” başlıklı 15’inci maddesinde;
“Sayıştay ve mahkeme ilâmları ile hüküm altına alındığı halde sorumluları ve/veya ilgilileri tarafından rızaen ödenmeyen kamu zararından doğan alacaklar, 2004 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
…”,
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61 inci maddesinde;
“Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 Md.) Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur. Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur.”,
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun Belediye Başkanının görev ve yetkilerini düzenleyen 38'inci maddesinin (f) bendinde;
“Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek.” denilmektedir.
Yapılan incelemede, İstanbul Anadolu 68’inci Asliye Ceza Mahkemesinin 2015/726 esas ve 2017/847 K. no.lu kararına istinaden, kamu zararı tutarı olduğu hükmedilen 1.444.965,52 TL’nin 18.04.2019 tarihli ve 4535/1 no.lu muhasebe işlem fişi ile 140- Kişilerden alacaklar hesabına kaydedildiği, söz konusu alacağın tahsili için, Belediye tarafından borçlu kişiye 08.04.2019 tarihinde yazı tebliğ edildiği, fakat ilgili kişinin borcunu ödemediği, idarenin de söz konusu alacağın tahsiline yönelik başka iş ve işlemde bulunmadığı tespit edilmiştir.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; “2006/1 1058 Kamu
Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” esas alınarak iş ve işlemler yürütüldüğü, ancak İstanbul Anadolu 68. Asliye Ceza Mahkemesinin 2015/726 E. ve 2017/847
K. sayılı ilamının incelendiğinde kamu görevlisinin hapis cezası aldığı ve ilamın sonuç kısmında miktar yönünden tahsil edileceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığının tespit edildiği, ilgili yönetmeliğin “Kamu zararının tespiti ve bildirilmesi" başlıklı 7. maddesinde "(1) Kamu zararı 6 ncı maddede belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle; a) Kontrol, denetim veya inceleme, b) Sayıştayca kesin hükme bağlama, c) Yargılama, sonucunda tespit edilir. (2) Tespit edilen kamu zararına ilişkin yazı, tutanak, rapor, ilâm ve benzeri belgeler ilgili kamu idaresine gönderilir. " hükmü kapsamında ilgili ilamla birlikte değerlendirildiğinde kesin hükme bağlı bir kamu zararı tespiti bulunmadığından tahsil işlemlerine başlanılmadığı, her ne kadar 140 Kişilerden alacaklar hesabında bu tutar gözükse de nitelik olarak incelendiğinde bu tutarın tahsile konu olmadığı, bu nedenle de bulgu konusu yapılan hususa ilişkin olarak yapılacak denetim sonucunda iş ve işlemlere devam edileceği ifade edilmiştir.
İstanbul Anadolu 68. Asliye Ceza Mahkemesinin 2015/726 E. ve 2017/847 K. sayılı ilamı incelendiğinde, her ne kadar kamu görevlisinin hapis cezası aldığı ve ilamın sonuç kısmında 1.444.965,00 TL’nin tahsil edileceğine ilişkin net bir hüküm bulunmasa da;
Söz konusu mahkeme kararının “Kanıtların Tartışılması ve Kanaat” bölümünde “… kamu görevlisinin karar, işlem veya eylemi sonucunda (nedensellik) kamu kaynağında artışa engel veya eksilme olup olmadığı şartının gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit için yapılan çalışmada kamu kaynağından 1.444.965,00 TL tutarında yersiz bir ödemeye sebebiyet verildiği ve bu eksilmenin de kamu zararı kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini belirtir bilirkişi kurulu raporu birlikte değerlendirildiğinde sanığın üzerine atılı suçu işlediği kanaatine varılarak…hüküm kurulmuştur.” Denilerek kamu zararının belirtildiği,
Söz konusu mahkeme kararının “Hüküm A” " bölümünde “ …meydana gelen zararın miktarı nazara alınarak” denilerek kamu zararına atıf yapıldığı
Göz önüne alındığında söz konusu kişilerden alacaklar hesabına kayıtlı 1.444.965,52 TL’nin, Maltepe Belediyesi tarafından tahsil edilmemesi hukuka aykırılık teşkil edecektir.
Sonuç olarak, kamu zararının tahsil edilmemesinin hem kurum üst yöneticisi hem de diğer görevliler hakkında sorumluluk gerektireceği göz önüne alınarak, söz konusu alacağın tahsiline ilişkin olarak 19.10.2006 tarih ve 26324 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan “Kamu
Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” ve ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak gerekli işlemlerin yapılması gerektiği düşünülmektedir.