Temel ihale usulleri ile yapılabilecek temsil ağırlama kapsamındaki mal alımı doğrudan temin yöntemi ile yapılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerini düzenleyen 5’inci maddesinde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel ihale usulleri olduğu, diğer ihale usullerinin Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği ifade edilmiştir.

Doğrudan temin usulü ise bir ihale usulü olmayıp, 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinde belirtilen özel ve istisnai hallerde kullanılabilen bir alım yöntemidir. Mezkûr maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların doğrudan temin usulü ile yapılmasına imkân tanınmıştır. Zira mezkûr maddenin birinci fıkrasının (d) bendinin gerekçesinde; “…kapsam ve miktarı çoğunlukla ulusal ve uluslararası teamüllere göre belirlenen ve yaklaşık maliyetinin önceden tespiti çoğunlukla mümkün olmadığı gibi diğer ihale usulleri ile temin edilmesi de mümkün olmayan temsil ağırlama kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin mal ve hizmet alımlarının da doğrudan temin yöntemiyle yapılması sağlanmaktadır.” ifadelerine yer verilerek yaklaşık maliyetin önceden tespitinin çoğunlukla mümkün olmadığı gibi diğer ihale usulleri ile temin edilmesi de mümkün olmayan temsil ağırlama kapsamında yapılacak alımlara vurgu yapılmıştır. Bir başka deyişle söz konusu giderler, ihale yapılabilecek kadar süre bulunmayan, hızlı ve olaya özgü anında yerine getirilmesi gereken alımlardır.

Kurum tarafından yapılan harcamalar incelendiğinde, 1.326.160,00 TL + KDV sözleşme bedelli “2020 Yılı Ağırlama ve İkram Malzemesi Alımı” işinin doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirildiği görülmüştür. Sözleşmenin süresi 11 ay 19 gün olup, ihtiyaç olunan 20 kalem malın miktarına ve özelliklerine teknik şartnamede yer verilmiştir.

Gerek yaklaşık maliyetinin önceden tespitinin yapılabildiği gerekse de ihale usulleri ile temin edilmesinin mümkün olduğu bu tarz mal ve hizmet alımlarında, rekabetin sağlandığı temel ihale usullerinin uygulanması mevzuata uygunluk ve kamu kaynaklarının etkili ve ekonomik kullanılması açısından önem arz etmektedir.

Denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından: Temsil ve ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların parasal limit sınırlamasına tabi olmadan doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilebildiği, doğrudan temin yöntemi ile yapılan iaşeye ilişkin harcamaların 03.6.1.01 Temsil, Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon Giderleri başlıklı bütçe tertibinden karşılanmak üzere parasal limit dışında kalarak gerçekleştirilebildiği, Analitik Bütçe Rehberinde, “makam sahibi veya yetkili kıldığı amirlerin takdiri esas olmak suretiyle temsil ve ağırlamanın gerektirdiği her türlü giderler…” denilerek, bu kapsamda hangi tür harcamaların yapılabileceğinin belirtildiği; Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nin 3’üncü maddesinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine bırakıldığı, bu giderlerin yapılmasını gerektiren tören veya toplantıya, belediye başkanının katılması şartının aranmadığı; Belediyeye gelen yurtdaşlara, kursiyerlere, meclis üyelerine ve misafirlere ikram edilmek üzere yiyecek ve içecek alındığı, bu nedenle sayı tespitinin önceden yapılmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir.

Ancak, Analitik Bütçe Sınıflandırmasına İlişkin Rehber, idarelerin bütçe hazırlıklarında esas alınmaktadır. Rehberde, harcamaların ekonomik sınıflandırması, gelirin ekonomik sınıflandırması ve fonksiyonel sınıflandırma türleri itibarıyla, sınıflandırmaya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Bu nedenle, bulgu konusu alımların hangi usulde yapılması gerektiği ile ilgisi bulunmamaktadır.

Bulguda, söz konusu alımların temsil ağırlama kapsamında olmadığına dair bir tespit yoktur. Bulgu konusu edilen husus, temsil ağırlama kapsamında yapılan bu alımların açık ihale usulü ile yapılmamasıdır. Zira işin teknik şartnamesinde iş kalemlerinin özelliklerine ve miktarlarına yer verilmiş, buna göre piyasa araştırması yapılmış ve sözleşme süresi 11 ay 19 gün olan mal alımı doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. İş kapsamında alımı gerçekleştirilen ürünler ve alıma ilişkin süreçler göz önüne alındığında, yaklaşık maliyetin önceden tespitinin ve diğer ihale usulleri ile temin edilmesinin mümkün olduğu görülmektedir.

Netice olarak, gerek yaklaşık maliyetinin önceden tespitinin yapılabildiği gerekse de ihale usulleri ile temin edilmesinin mümkün olduğu bulguda belirtilen özelliklerdeki mal ve

hizmet alımlarında, rekabetin sağlandığı temel ihale usullerinin uygulanması, mevzuata uygunluk ve kamu kaynaklarının etkili ve ekonomik kullanılması açısından önem arz etmektedir.