Kemalpaşa Belediyesinin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazlara ilişkin olarak fiili envanter çalışmalarını tamamlamadığı tespit edilmiştir.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Mevcut taşınmazların kaydına ilişkin işlemler” başlıklı geçici 1’inci maddesinde;

“(1) Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre maliyet bedeli veya rayiç değerleri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazlar bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden ve aşağıdaki şekilde kayıtlara alınır:

1. Taşınmazların fiili envanteri emlak vergi değerleri üzerinden kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince, mevcut kullanım şekilleri esas alınarak en geç 30/9/2014 tarihine kadar tamamlanır ve bu Yönetmelik ekinde yer alan formlara ve icmal cetvellerine kaydedilir.

2. Fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgiler muhasebe kayıtları yapılmak üzere ilgili muhasebe birimlerine verilir. Muhasebe birimleri, kayıtlı taşınmazları ilgili hesaplardan 1/10/2014 tarihi itibarıyla çıkarır ve aynı tarihte fiili envanter bilgileri üzerinden muhasebe kayıtlarını yapar.

(2) Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre yapılması gereken işlemler 31/12/2017 tarihine kadar tamamlanır.”

hükmü yer almaktadır.

Mezkur Yönetmelik’in 5’inci maddesinde ise taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır şeklinde tanımlanmıştır. Ayrıca bu kayıtların belgeye dayanmasının esas olduğu vurgulanmıştır.

Yine söz konusu 5’inci maddeye getirilen ek ikinci fıkrada da kayıt işlemlerinde esas alınacak değerleme kriterleri belirlenmiştir. Buna göre tapuda kayıtlı taşınmazlardan maliyeti

belirli olanların maliyet bedeli, maliyet bedeli belirlenemeyenlerin rayiç değeri, bu iki değeri belli olmayanlar ile fıkrada sayılan diğer taşınmazların ise iz bedeli üzerinden kayıtlara alınması gerekmektedir. Taşınmaz kayıtları bu şekilde yapıldıktan sonra bu kayıtlar muhasebe birimlerine gönderilerek ilgili varlık hesaplarına kaydedilmesi sağlanacaktır.

Mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere kamu idaresince 31.12.2017 tarihine kadar tüm taşınmazların tespiti, mevcut kullanım şekliyle kayda alınması, maliyet, rayiç ya da iz bedellerinin tespiti ile muhasebe birimlerince ilgili varlık hesaplarına kayıt ve güncelleme işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubuna ilişkin 187’nci maddesinde;

“(1) Maddi duran varlıklar hakkında; Taşınır Mal Yönetmeliği ve 13/9/2006 tarihli ve 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin ilgili hükümleri ile aşağıdaki hükümlere göre işlem yapılır.

(2) Maddi duran varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir:

a) Maddi duran varlıkların hesaplara alınması

1) Edinilen maddi duran varlıklar, maliyet bedeli ile hesaplara alınır. Maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde yapılan her türlü gider ilave edilir. Bağış veya hibe olarak edinilen maddi duran varlıklar varsa bilinen değeri, yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri ile hesaplara alınır. …”

denilmektedir.

Bu kapsamda Kemalpaşa Tapu Müdürlüğünden Kemalpaşa Belediyesinin sahip olduğu taşınmazların listesi istenmiş ve Kurumun 1240 adet taşınmaza sahip olduğu görülmüştür. Ancak 2018 yılı dönem sonu tapuda kayıtlı olan taşınmazlar icmal cetveli incelendiğinde, Belediyenin 518 adet taşınmazı olduğu ve dolayısıyla Emlak ve İstimlak Müdürlüğü tarafından kurumun mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan 722 adet taşınmazın fiili envanter çalışmalarının tamamlanmadığı ve Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından ilgili varlık hesabına kaydedilmediği tespit edilmiştir.

Ayrıca Kurum tarafından taşınmazlara ilişkin envanter çalışmaları 2018 yılında

tamamlanmadığından bilançoda yer alan bazı taşınmazlara ilişkin tutarlar tam ve doğru olarak yer almamaktadır. Şöyle ki, Kurum bilançosunda var olan taşınmazların büyük bir kısmının satış, yok olma, elden çıkma gibi bir durum olmadığı halde çıkışı yapılıp yalnızca envanteri tamamlanan taşınmazlar muhasebeleştirilmiştir.

252 Binalar Hesabı ile ilgili, dönem sonu itibariyle kesin mizana bakıldığında binalar hesabının borç tutarının 67.646.202,48 TL, alacak tutarının ise 48.890.302,48 TL olduğu görülmüştür. Yani binalar hesabının borç bakiyesi 18.755.900,00 TL’dir. Bu tutar, envanter işlemi tamamlanan binaları göstermekte olup envanteri tamamlanmayan binalar mali tablolarda görünmemektedir.

Sonuç olarak, Kurum tarafından taşınmaz envanter çalışmalarının tamamlanmadığı ve bunun sonucunda ilgili varlıkların muhasebe kayıtlarına aktarılamadığı anlaşılmaktadır. Bunun neticesi olarak da, Kurumun 2018 yılı bilançosunda 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 Binalar Hesabı, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ve 500 Net Değer Hesabında yer alan tutarlar hatalı görünmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Sayıştay Denetçileri tarafından yapılan denetim sırasında ilgililerin uyarılması sonucu taşınmazların fiili envanter çalışmaları başlanılmış olup, büyük ölçüde tamamlanan çalışmalar sonucunda 207 Bina, 995 Arsa ve Arazi, 37 Yer altı ve yerüstü düzenleri olmak üzere toplam 1239 adet taşınmaz kaydı girişi yapılmış olup, tarafımca takip edilerek sonuçlandırılması sağlanacak, bundan böyle her ne şekilde olursa olsun edinilen taşınmazların günü gününe envanter ve muhasebe kayıtlarının yapılması takip edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından bulgu konusu taşınmaz envanter kayıtlarının yapılmasına 2018 yılı denetimi sürecinde başlanıldığı ve büyük bir çoğunluğunun tamamlandığı ifade edilmekle birlikte 2018 yılı dönem sonu itibariyle Belediyenin sahip olduğu taşınmazların tamamının envanter kayıtları yapılmadığından denetim görüşü verilen 2018 yılı bilançosunu etkilememekte olup ilgili maddi duran varlık hesapları kayıt altına alınmayan taşınmazların değeri kadar eksik görünmektedir.