İdare tarafından yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarının ön mali kontrole tabi tutulmadığı görülmüştür.

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 58’inci maddesinde, ön malî kontrolün harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsadığı, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usul ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemlerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği düzenlenmiştir.

31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı 3’üncü Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın “Kontrol Usulü” başlıklı 13’üncü maddesinde, harcama birimlerinde ve malî hizmetler biriminde yapılan kontrol sonucunda, malî karar ve işlemin uygun görülmesi halinde, dayanak belgenin üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi düşüleceği veya yazılı görüş düzenleneceği belirtilmiştir.

Aynı Usul ve Esaslar’ın 17’nci maddesinde ise; idarelerin, ihale kanunlarına tâbi olsun veya olmasın, harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarından tutarı mal ve hizmet alımları için KDV hariç bir milyon Türk Lirasını, yapım işleri için üç milyon Türk Lirasını aşanların ön mali kontrole tâbi olduğu; kontrole tâbi taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarının, bunlara ilişkin tüm bilgi ve belgeleri içerecek şekilde bir işlem dosyası olarak harcama yetkilisi tarafından malî hizmetler birimine gönderileceği; taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarının, en geç on işgünü içinde kontrol edileceği ve yapılan kontrol sonucunda düzenlenen görüş yazısının işlem dosyası ile birlikte ilgili harcama yetkilisine gönderileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu mevzuat hükümlerine göre harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarından tutarı 14.12.2022 tarihine kadar KDV hariç mal ve hizmet alımları için bir milyon Türk Lirasını, yapım işleri için üç milyon Türk Lirasını aşanların mali hizmetler birimi tarafından ön mali kontrole tâbi tutulması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; 2022 yılında yapılan toplam 18 ihalenin taahhüt evrakları ile sözleşme tasarılarının ön mali kontrolünün Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından yapılmadığı tespit edilmiştir.

Öte yandan; gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin malî karar ve işlemlerin malî hizmetler birimi tarafından idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, ayrıntılı harcama veya finansman programları ve diğer malî mevzuat hükümlerine uygunluk yönlerinden kontrol edilmesi, idarelerin yönetim sorumluluğunu yerine getirmesi bakımından önem arz etmektedir.

Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından mevzuatında öngörülen limitleri aşan taahhüt evraklarının ve sözleşme tasarılarının ön mali kontrolünün yapılması gerekmektedir.