Üniversiteye ait yeraltı ve yerüstü düzeni niteliğinde yol, tünel, bölme vb. taşınmazların bulunmasına rağmen söz konusu maddi duran varlıkların envanteri yapılmadığı için 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında izlenmediği görülmüştür.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt ve kontrol

işlemleri” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında;

“Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.” denilmektedir.

Aynı Yönetmelik’in “Mevcut taşınmazların kaydına ilişkin işlemler” başlıklı Geçici 1’inci maddesinde;

“(1) Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre maliyet bedeli veya rayiç değerleri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazlar bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden ve aşağıdaki şekilde kayıtlara alınır:

1. Taşınmazların fiili envanteri emlak vergi değerleri üzerinden kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince, mevcut kullanım şekilleri esas alınarak en geç 30/9/2014 tarihine kadar tamamlanır ve bu Yönetmelik ekinde yer alan formlara ve icmal cetvellerine kaydedilir.

2. Fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgiler muhasebe kayıtları yapılmak üzere ilgili muhasebe birimlerine verilir. Muhasebe birimleri, kayıtlı taşınmazları ilgili hesaplardan 1/10/2014 tarihi itibarıyla çıkarır ve aynı tarihte fiili envanter bilgileri üzerinden muhasebe kayıtlarını yapar.

(2) Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre yapılması gereken işlemler 31/12/2017 tarihine kadar tamamlanır.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre, idarelerin mevcut taşınmazlarıyla, içinde bulunulan yılda edindikleri ve elden çıkardıkları taşınmazları miktar ve değer olarak takip etmek için kayıt altına almaları ve emlak vergisi değerleri üzerinden fiili envanter işlemlerini 30.09.2014 tarihine kadar tamamlamaları, 01.10.2014 tarihinde envanter bilgilerine göre muhasebe kayıtlarını yapmaları, 31.12.2017 tarihine kadar da maliyet bedeli veya rayiç bedel tespit çalışmalarını tamamlayarak taşınmazların mevcut muhasebe kayıtlarını yeni değerleriyle güncellemeleri gerekmektedir.

Yukarıdaki hükümler gereğince, 31.12.2017 tarihine kadar tamamlanması gereken envanter çalışmasının sonuçları idareden alınmıştır. Alınan listelerden yeraltı ve yerüstü

düzenleri için bir envanter çalışmasının yapılmadığı anlaşılmaktadır.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 251 Yeraltı ve yerüstü düzenleri hesabını düzenleyen “Hesabın niteliği” başlıklı 173’üncü maddesine göre; 251 Yeraltı ve yerüstü düzenleri hesabı, herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapılar ile bunların eklenti ve bütünleyici parçalarının ve bunlardan tahsise konu edilenlerin izlenmesi için kullanılmalıdır.

Sonuç olarak her ne kadar bulgu konusu bu husus 2020 yılında düzeltilmiş olsa da, 2019 yılında mevcut yeraltı ve yerüstü düzeni niteliğindeki yapılar için envanter ve değer tespiti yapılmamış olması nedeniyle 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabındaki kayıtlarının eksik yapılmasına neden olmuş ve bu husus mali tablolarda hataya sebebiyet vermiştir.