Karar Künyesi
Yenimahalle Belediyesi tarafından 9 ay süreyle ihalesi yapılan ‘Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi’ nde bazı kalemlere ilişkin yaklaşık maliyet analizinin sağlıklı yapılmadığı, iş kapsamına dahil edilmemesi gereken bazı kalemlerin idareye mali yük getirdiği, yüklenici sorumluluğunda olması gereken işlerin idarece üstlenildiği ve 696 sayılı OHAL KHK’sı gereği işin kiralama suretiyle yapılmasına dair teknik çalışmanın yeterli düzeyde yapılmadığı tespit edilmiştir.
İdare tarafından sözleşmesi 13.08.2014 tarihinde imzalanan ‘Yenimahalle Belediye sınırları içinde kalan mahallelerin atıklarının toplanması, taşınması ve süpürülmesi işi’ nin süresi 31.12.2017 tarihinde sona ermiştir. 24.12.2017 tarih ve 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 127’nci maddesinde yer alan “…Sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin çalıştırılmalarına esas hizmet alım sözleşmelerinin süresinin geçiş işleminin yapılmasından önce sona ermesi halinde, bunlardan personel çalıştırılmasına dayalı olanlar ile personel çalıştırılmasına dayalı olan kısımlarının süresi başka bir işleme gerek kalmaksızın mevcut sözleşme koşullarına uygun olarak geçiş işlemi yapılıncaya kadar ilgili mevzuatı uyarınca uzamış sayılır. Ancak, mevcut yüklenici ile sözleşmeye devam edilememesi halinde, geçiş işlemine kadarki süreye ilişkin ihtiyaç, parasal limit sınırlamasına tabi olmaksızın 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesine göre doğrudan temin suretiyle karşılanır…” hüküm gereği mezkur iş, 31.03.2018 tarihine dek uzatılmış, 01.04.2018 tarihinden itibarense 9 ay süreyle 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21'nci maddesinin b) bendi kapsamında 29.179.190,00 TL bedelle ‘Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi’ ihale edilmiş ve uygulanmıştır. İlk iş personel çalıştırılmasını içermekteyken, 01.04.2018 tarihi itibariyle kapsama dâhil personel 696 sayılı KHK’ya binaen işçi statüsüne geçirilmiştir. Böylece 01.04.2018 tarihinden sonra 9 ay süreyle yürütülen iş ise idare uhdesinde bulunan ve işçi statüsüne geçirilen personel eliyle gerçekleştirilen ve çöp toplama, çevre temizliği, yıkama, toplanan çöplerin aktarma istasyonlarına nakli içeren iş haline dönüşmüştür.
Bu doğrultuda idarece ihalesi yapılan ve 9 ay süreyle yürütülen ‘Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi’ ne dair tespit edilen hususlar şöyledir;
Bazı Kalemlerin Yaklaşık Maliyet Analizinin Sağlıklı Yapılmaması
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 9’uncu maddesinde, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği ifade edilmektedir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8’inci maddesinde de,
“İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.
Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;
Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,
İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,
İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,
ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,
İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,
Esas alınır.
İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.
Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir…” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, işin yaklaşık maliyet cetvel ve eklerinin incelenmesi neticesinde, bazı iş kalemleri için sağlıklı ve yeterli analiz yapılmadığı anlaşılmıştır. Şöyle ki;
‘İş elbisesi’ ve ‘koruyucu malzeme’ kalemleri için tek bir firmadan alınan fiyatlar esas alınmış ve yaklaşık maliyet sırasıyla 156.200,00 TL ve 90.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. İhale teklif bedeli olarak da iş elbisesi kalemi için 176.000,00 TL; koruyucu malzeme kalemi için 144.000,00 TL verilmiştir.
‘Temizlik malzemeleri’ kalemi için yaklaşık maliyet cetvelinde tek bir firmadan alınan fiyatlar esas alınmıştır. 99.450,00 TL yaklaşık bedel tespit edilen kalem için ihale teklif bedeli 135.000,00 TL’dir.
Çalışacak personel için servis kiralanmasına yönelik ‘Personel servisi kiralanması’ kalemi için tek bir firmadan 1.450,00 TL/gün fiyat alınmış, yaklaşık maliyet tutarı başka bir analiz ve değerlendirme yapılmaksızın 1.350,00 TL/gün olmak üzere toplam 371.250,00 TL belirlenmiş; ihale teklif bedeli ise 1.500,00 TL/gün olmak üzere toplam 412.500,00 TL olarak gerçekleşmiştir.
İhale edilecek işlere ilişkin yaklaşık maliyet analizinin gerekli piyasa araştırmasını içerek şekilde doğru ve sağlıklı yapılması önem taşımaktadır.
İş Kapsamına Dâhil Edilmemesi Gereken Bazı Kalemlerin İdareye Mali Yük Doğurması
İşin sözleşme ve şartname hükümlerine uygun yürütülmesinin denetlenmesi ve kontrolü için ‘1 adet arazi aracı ve 6 adet ticari araç kiralaması’ yapılmıştır. Arazi aracı için teklif bedeli saat başına (akaryakıt dâhil) 85,00 TL, 1.755 saat üzerinden toplam 149.175,00 TL; 6 adet
ticari araç için teklif bedeli saat başına (akaryakıt dâhil) 80,00 TL, 10.530 saat üzerinden 842.400,00 TL’dir. Yapılan incelemelerde arazi aracının kullanılmadığı ve hak edişlerde buna ilişkin ödeme yapılmadığı tespit edilmiştir. Ticari araçlar içinse 2018 yılı içindeki hak edişlerde 114.600,00 TL ödendiği saptanmıştır. Bu tutar yalnızca 2018 Nisan ayında düzenlenen hak ediş çerçevesinde ödenen tutardır ve sonraki hak edişlerde ödeme miktarı artacaktır. İşin yürütümü için idarenin kiraladığı araçlar gerekli ve zorunlu kalemler değildir. Çünkü idare bünyesinde farklı suretlerde kiralanan benzer araçlar bulunmakta ve her harcama birimince araç kiralama ihaleleri yapılmaktadır. İhtiyaç duyulan araçlar, gerek binek gerekse de ticari araç portföyünden sağlanabilecektir. Tespitimizi destekler nitelikte, katı atık yönetim ve operasyonu işini yürüten Temizlik İşleri Müdürlüğünce yıl içinde farklı zamanlarda araç ihalesi yapılmış, benzer özelliklere haiz (model yılı daha düşük olmakla birlikte ihtiyacı karşılamaya matuf) ticari araçlar daha uygun ve düşük maliyetle kiralanmıştır. Örneğin, yıl içinde 275 gün süreyle yapılan 18 adet araç kiralama işinde ticari araçlar en yüksek günlük 46,00 TL olacak şekilde kiralanmıştır. Katı atık yönetim ve operasyonu işi kapsamında alımı yapılan araçlarda saat başına 80,00 TL, günde 8 saat çalışıldığı düşünüldüğünde 640,00 TL gibi yüksek bir tutar karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, idareye yük doğmasına sebep olmuştur. Halbuki ihtiyaç duyulan araçlar gerek araç portföyünden gerekse de spesifik olarak yapılan kiralama ihaleleriyle daha uygun bedele karşılanabilecek ve idare bütçesi verimli kullanılmış olacaktır.
Personel Servisi Kiralanmasının Götürü Usulde İş Kapsamında Gerçekleştirilmesi
Katı atık yönetim ve operasyonu işi kapsamında, gündüz ve gece vardiya usulü çalışan personel için servis kiralanması kalemi belirlenmiştir. Bu kalem için tek bir firmadan 1.450,00 TL/gün fiyat alınmış, yaklaşık maliyet tutarı başka bir analiz ve değerlendirme yapılmaksızın 1.350,00 TL/gün olmak üzere toplam 371.250,00 TL belirlenmiş; ihale teklif bedeli ise 1.500,00 TL/gün olmak üzere toplam 412.500,00 TL olarak gerçekleşmiştir. Şartname hükümleri incelendiğinde 9 güzergâh için toplam mesafeler belirlenmiş, servis araçlarına ve diğer teknik detaylara yer verilmemiştir.
696 sayılı OHAL KHK’sı gereği 01.04.2018 tarihi itibariyle çöp toplama işlerinde çalışan personel de işçi statüsüne geçirilmiş ve idare çalışanı hüviyeti kazanmıştır. Bundan dolayı, bu tarihten itibaren personelin idare uhdesinde olduğu göz önünde bulundurularak yalnızca araç, ekipman kiralama ve koordinasyon işini içeren katı atık toplama, yönetim ve operasyonu işinde, ayrı bir kalem açılarak servis hizmeti alınması doğru değildir. Bu işin
süreklilik arz edeceği, personelin de daimi olarak idare bünyesinde çalışacağı düşünüldüğünde servis kiralama işinin bilhassa Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliği dikkate alınarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınacak izinle servis ihdasının hangi yerleşim yerleri arasında yapılacağını belirten güzergâh çizelgesi, servis hizmetinden yararlanacak personel sayısı, personel servis hizmetiyle ilgili zaman tarifesi, kullanılacak servis aracının sayısı, modeli ve koltuk kapasitesi gibi teknik detayların ortaya konularak ayrı bir ihaleyle yapılması gerekmektedir. Ayrıca her yıl 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 125'inci maddesine göre ilgili odanın belirlediği azami ücret tarifesi de dikkate alınmalıdır. Katı atık yönetim ve operasyonu işi kapsamında herhangi bir teknik detaya yer vermeksizin, tek bir firmadan teklif alınarak ve genel Yönetmelik hükümleri dışında kalınarak servis kiralama işi yapılması hem idare açısından mevzuata uygunluğun sağlanmamasına hem de kaynakların etkin ve verimli kullanılmamasına yol açmıştır.
Yüklenici Tarafından Sağlanması Gereken İşlerin İdarece Üstlenilmesi
İdare tarafından ‘İşletme binası giderleri’ kalemi altında yüklenici tarafından kurulan prefabrik bir yapı, park alanı ve müştemilatı giderlerinin karşılandığı tespit edilmiştir. İlgili birimden alınan bilgiler, kalemin ayrıntısı ve işletme binasının görsel materyalleri incelendiğinde; yapının yüklenici tarafından işin yürütümü, araç ve ekipmanların yıkanması ve park alanı olarak kullanıldığı, sahanın güvenlik personelinin ücreti de dâhil elektrik, su, doğalgaz ve diğer harcamaların ‘işletme binası giderleri’ adı altında açılan ayrı bir kalemle yükleniciye ödendiği tespit edilmiştir.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 8’inci maddesinde,
“Yükleniciye ait malzeme ve araç ambarları ile işçi barakaları gibi kendi ihtiyacı olan tesisler için kullanacağı yerlerin idare tarafından yükleniciye bedelsiz olarak verileceği sözleşme veya eklerinde yazılı olduğu takdirde, yüklenici ihtiyaç duyduğu bu yerlere ait harita, plan ve cetvelleri zamanında idareye vermek ve bu yerlerin sahipleri ile komşu yerler sahiplerine en az zarar verecek şekilde yer seçimi yapmak zorundadır. Bununla birlikte idare, gerekli gördüğü takdirde, yüklenicinin kullanacağı en uygun yeri kendisi seçerek yükleniciye gösterebilir. Bu durumda yüklenici, idarenin gösterdiğinden başka yerleri ancak sahipleri ile anlaşmak ve idareden bu kullanım karşılığı olarak bir bedel talep etmemek şartı ile kullanabilir.
Yüklenicinin kendi ihtiyacı için kullanacağı yerlerin bedelsiz olarak verilmesi sözleşme veya eklerinde yazılı değil ise, yer temini için gereken bütün giderler yükleniciye ait olacaktır.
Ancak bu yerlerin geçici işgali, resmi işlemleri gerektirdiği takdirde bu işlemler geçici işgale ilişkin harita, plan ve cetveller yüklenici tarafından hazırlanmak şartı ile idare tarafından yapılır.”
10’uncu maddesinde,
“Sözleşmenin imzalanmasından sonra yüklenici, üstlenmiş olduğu işin önemine ve iş programına uygun olarak, işlerin yapılması için gerekli her türlü yardımcı tesisleri hazırlamak, her türlü malzemeyi, ekipmanı ve personeli sağlamak ve ihzaratla ilgili önlemleri almak zorundadır.”
19’uncu maddesinde,
“…Yüklenici, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik önlemini almak zorundadır. İş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici sorumludur…”
Hükümleri yer almaktadır.
Yüklenici tarafından kullanılan işletme binası, güvenlik ve koruma giderleri ile sair giderler için ayrı bir kalem belirlenmesi, şartname ve sözleşmeye böyle hükümler konulması doğru değildir. Bu kapsamda idare tarafından 9 ay süreyle yapılan/yapılacak harcama 297.000,00 TL olacaktır. Görüleceği üzere idare tarafından bedelsiz ya da giderleri yükleniciye ait olmak üzere tesis, bina ve benzeri yapı ve buna ait giderlerin karşılanması idare bütçesinde daha fazla kaynak çıkışına sebep olacaktır.
İşin Kiralama Suretiyle Yapılmasına Dair Teknik Çalışma Yapılmaması
696 sayılı OHAL KHK’sının 127’inci maddesinde,
“…Feshedilmiş sayılan veya iş eksilişi yapılan hizmet alım sözleşmeleri kapsamında idarelere ait işyerlerinde hizmetlerin yürütülmesinde fiilen kullanılmakta olan taşınırlar ile tüketim malzemelerinden hizmetin sunulabilmesi için ihtiyaç duyulduğu ilgili şirketlerce belirlenenlerin satın alınmasına veya kiralanmasına, en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından karar verilir. Bu karara dayalı olarak tespit edilen taşınırlar ve tüketim malzemeleri aynı komisyon tarafından tespit edilen bedel üzerinden ilgili şirketlerce satın alınabilir veya kiralanabilir. Komisyon tarafından belirlenecek satın alma bedeli, taşınırlar ve tüketim
malzemeleri için yüklenicinin 213 sayılı Kanun hükümlerine göre tutulan yasal defter ve kayıtlarında yer alan kayıtlı değerinden fazla olamaz. Komisyon, bedel tespit ederken gerektiğinde meslek kuruluşlarından bilgi alabilir…”
Hükmü yer almaktadır. KHK’nın uygulama esaslarını ortaya koyan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 Üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esasların 43’üncü maddesinde aynen,
“375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 24 üncü maddesine göre feshedilmiş sayılan veya iş eksilişi yapılan hizmet alım sözleşmeleri kapsamında idarelere veya idarelerin şirketlerine ait iş yerlerinde hizmetlerin yürütülmesinde fiilen kullanılmakta olan taşınırlar ile tüketim malzemelerinden hizmetin sunulabilmesi için ihtiyaç duyulduğu idarece veya idarenin şirketince belirlenenlerin satın alınmasına veya kiralanmasına en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından karar verilir. Komisyonda, malzemenin niteliğine göre konusunda uzman personel ilgili idarenin veya idarenin şirketinin harcama yetkilisi/birim yetkilisi tarafından görevlendirilir. Gerekli olması halinde idareler veya idarelerin şirketleri birden fazla komisyon oluşturabilir.
Komisyon tarafından, hizmetlerin yürütülmesi için gerekli taşınırlar ile tüketim malzemelerinin tespiti yapılır. Taşınırlardan kullanılabilir olan ve idarece veya idarenin şirketince ihtiyaç duyulanların satın alınması ya da kiralanması hususu değerlendirilir. Bu çerçevede, tüketim malzemeleri satın alınabilir; taşınırlar için ise hizmette geçici veya sürekli kullanıldığına bakılmaksızın satın alma veya kiralama yoluna gidilebilir.
Tespiti yapılan taşınırlar ile tüketim malzemelerinden satın alınmasına karar verilenlerin komisyon tarafından rayiç değeri belirlenir. Satın alma bedeli hiçbir şekilde taşınırlar ve tüketim malzemeleri için yüklenicinin 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tutulan yasal defter ve kayıtlarında yer alan kayıtlı değerinden fazla olamaz. Komisyon, değer tespitinde ticaret odası, sanayi odası, borsa, meslek kuruluşları, ilgili diğer kuruluşlardan veya aynı nitelikteki taşınırı ve tüketim malzemesini satın alan idarelerden veya piyasa fiyat araştırması sonuçlarından yararlanabilir.
Satın alınan taşınırlar, komisyonca belirlenecek bedele istinaden ilgili firmadan alınacak faturaya göre belgesi düzenlenerek idarenin veya idarenin şirketinin kayıtlarına alınır. Kiralanacak taşınırlar idarece veya şirketçe takip edilir.” denilmektedir.
İdare tarafından sözleşmesi 13.08.2014 tarihinde imzalanan ‘Yenimahalle Belediye sınırları içinde kalan mahallelerin atıklarının toplanması, taşınması ve süpürülmesi işi’ nin süresi 31.12.2017 tarihinde sona ermiştir, mezkur KHK gereği iş 31.03.2018 tarihine dek uzatılmış, 01.04.2018 tarihinden itibaren ise 9 ay süreyle 29.179.190,00 TL bedelle ‘Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi’ ihale edilmiş ve uygulanmıştır. Bu işe ilişkin araç, ekipman, malzeme ve iş makinesi kiralanması, 08.03.2018 tarihli komisyon kararıyla alınmıştır. Ancak komisyon kararında yalnızca kiralama yapılacağı yer almakta olup teknik ayrıntı ve değerlendirmeler bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle, işin yalnızca 9 ay süreyle değil sonraki yıllarda da yapılacağı ve süreklilik arz eden bir iş olduğu, personelin de işçi statüsünde idare personeli kapsamına alındığından hareketle işte kullanılacak ekipman, araç ve makinelerin uzun vadede satın alınmasının fayda-maliyet analizinin, her defasında kiralama suretiyle idare kaynaklarının verimsiz kullanılıp kullanılmayacağının ortaya konulması gerekmektedir. Somutlaştıracak olursak ‘Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi’ 9 ay süreyle ihale edilmiştir. 2019 yılı başında tekrar ihaleye çıkılacak, bu ihale de 5393 sayılı Belediye Kanununun 67’nci maddesi gereği gelecek yıllara yaygın yüklenimlerin ‘ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere’ hükmüyle 2019 yılı 9’uncu aya kadar geçerli olacak sonra tekrar ihaleye çıkılarak toplamda 3 ihale yapılacaktır. Tüm bu ihalelerin kiralama yoluyla yapılacağı varsayımıyla ve ‘Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi’ nin ihale bedelinin 29.179.190,00 TL olması, yukarıda maddeler halinde izah ettiğimiz idareye ciddi yük doğuran kalem ya da yeterli olmayan değerlendirmelerle harcama boyutunun düzeyi de ele alındığında, satın alma yoluna gidilmesinin idareye uzun vadede sağlayacağı fayda-maliyet analizi yapılması, kaynakların kanalize edileceği bu işin en uygun ve ekonomik biçimde nasıl gerçekleştirileceğinin ortaya konulması önem taşıyacaktır. Açıklamalarımızı örneklendirirsek, işin yürütümünde fiilen kullanılan çeşitli özelliklere sahip çöp kamyon ve toplama araçları sayısı 35’dir. (Süpürme ve yıkama makineleri hariç) Bunların yaklaşık 26 tanesi 15m3 hacme sahip kamyonlardır. İdarece işin yaklaşık maliyetlerinin hesaplanmasında kullanılan piyasa araştırması ve satın alınması
halinde ödenecek fiyat tekliflerinde bu tür kamyonların ortalama piyasa fiyatı 373.000,00 TL olarak tahmin edilmiş, tamamının satın alındığı varsayımıyla 11.443.640,00 TL (KDV dâhil) satın alma bedeli karşımıza çıkacaktır. İşin büyük kısmının 21.667.800,00 TL bedelle (ihale bedeli 29.179.190,00 TL) çöplerin toplanması, araçlara yüklenmesi ve depolama merkezlerine aktarılması olduğu düşünüldüğünde ve bunun da bahsettiğimiz kamyon ve araçlarla yapıldığından hareketle, iş kapsamında kullanılan araç, ekipman ve makinelerin satın alma bedelleri de dikkate alınarak tamir, bakım giderleri, kullanım ömürleri, yedek parça ve servis süreçleri gibi unsurlarda ön planda tutularak satın alma-kiralama analizinin teknik çalışmalarla yapılması faydalı olacaktır.
Sonuç olarak katı atık yönetim ve operasyonu işinde, kaynakların etkin ve verimli kullanılmasını sağlayacak şekilde ihaleye çıkılması, idareye yük doğuracak ve asıl işin mahiyetine girmeyen ya da yüklenici tarafından yerine getirilmesi gereken kalemlerin iş kapsamına alınmaması, süreklilik arz eden iş olması dolayısıyla asgari maliyetle ve uzun vadede bütçeden daha az kaynak çıkışını sağlayacak kiralama/satın alma usulüne ilişkin teknik ayrıntı ve kriterlerin ortaya konulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Kamu idaresi cevabında; "Başkanlığınız denetçilerince 2018 yılı denetimi kapsamında yapılan incelemelerde, Belediyemiz tarafından 9 ay süreyle ihalesi yapılan “Katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinesi kiralanması ve koordinasyonun sağlanması işi” nde bazı kalemlere ilişkin yaklaşık maliyet analizinin sağlıklı yapılmadığı, iş kapsamına dahil edilmemesi gereken bazı kalemlerin idareye mali yük getirdiği, yüklenici sorumluluğunda olması gereken işlerin idarece üstlenildiği ve 696 sayılı OHAL KHK’sı gereği işin kiralama suretiyle yapılmasına dair teknik çalışmanın yeterli düzeyde yapılmadığı denetim bulgusunun 6’ncı maddesine konu edilmiştir.
Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İhalesine Yönelik Tespit Edilen Hususlar konusunda Belediyemiz Temizlik İşleri Müdürlüğü ile yapılan yazışmada aynen;
Bazı Kalemlerin Yaklaşık Maliyetinin Analizinin Sağlıklı Yapılmaması
İşin Yaklaşık maliyet cetvel ve eklerinin hazırlanıp yaklaşık maliyet analizinin oluşturulması için iş elbisesi, koruyucu malzeme ve temizlik malzemesi gibi ihtiyaçların belirlenmesinde her birine ait birer firmadan teklif alınmıştır. KHK sonrası personel geçişlerinin tamamlanması ile ilk defa bu tarz bir ihtiyaç için ihale hazırlığı yapılması hem de geçiş sürecinin zaman bakımından kısa olması dolayısıyla tek bir firmadan ihtiyaç olan
kalemler için ayrı ayrı teklif istenmiştir.
Önümüzdeki süreçte yapılacak ihaleler de denetim raporundaki bulgulara uyularak, detaylı fiyat analizleri çıkarılacaktır.
İş Kapsamına Dahil Edilmemesi Gereken Bazı Kalemlerin İdareye Mali Yük Doğurması
İşin yürütülmesi ve denetlenmesi için 1 adet arazi aracı ve 6 adet ticari araç kiralanması daha önceki yaptığımız işlerde ve çöp toplama hizmetinin bir parçası olduğu için ‘’Katı Atık Yönetim ve Operasyonu’’ işi içerisinde kiralama yapılmıştır. 696 sayılı KHK personel geçişleri sonrasında araçların kiralanması işi için önümüzde örnek yeterli bir süre bulunmadığı için çöp kamyonu ve süpürme makinaları ile aynı iş kapsamında ihale edilmiştir.
Çöp toplama, taşıma ve temizlik hizmetinin doğası gereği her an saha üzerinde yapılan işin kontrol edilmesi, halk sağlığı ve memnuniyeti üst seviyede olabilmesi adına etkin denetim yapılabilmesi gerekmektedir. 24 saat hizmet verilmesi nedeniyle denetim mekanizmasında bulunan personelimizin kullanımı için söz konusu araçlar önceki ihalelerimizde olduğu gibi söz konusu ihalelerde de Yükleniciden şartname gereği talep edilmiştir.
Daha önce müdürlüğümüz tarafından ihale edilen 275 gün süreyle yapılan 18 adet araç kiralanması işinde bulunan ticari araçların bu işe göre daha düşük maliyetli olması ve aradaki fiyat farkının fazla olması ihale kapsamında yakıtın dahil edilip edilmemesinden kaynaklanmaktadır. Önümüzdeki süreçte yapılacak olan ihalede Denetim raporundaki bulgular dikkate alınıp kiralama yoluna gidilmeyecektir.
Personel Servisi Kiralanmasının Götürü Usulde İş Kapsamında Gerçekleştirilmesi
696 sayılı OHAL KHK’sı gereği çöp toplama işinde çalıştırılan personellerin geçişleri belediye şirketine gerçekleştirilmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücret, mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacak toplu iş sözleşme hükümleri aylık ücretle birlikte ödenen sosyal yardımlar ‘’C-Taşıt yardımı: Mevcut Uygulama devam edilir’’ maddesine istinaden daha önce yaptığımız çöp toplama hizmeti ile birlikte servis kiralama hizmeti bu iş kapsamında ihale edilmiştir. Ayrıca çalışanlara herhangi bir yol ücreti tahakkuk ettirilmemektedir. Denetim raporlarındaki bulgular dikkate alınıp önümüzdeki süreçte detaylı teklif alınacaktır.
Yüklenici Tarafından Sağlanması Gereken İşlerin İdarece Üstlenmesi
Söz konusu ihale birim fiyat teklif cetvelinde bulunan İşletme Binası Giderleri Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında yükleniciye ödeme yapılmış olup 9 aylık iş kapsamında diğer aylarda ödeme yapılmamıştır. Ödeme yapılan Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarına ait işletme binası gideri mali hizmetler müdürlüğüne yazılan dilekçe ile yükleniciye yapılacak ödemelerden kesilecektir. Önümüzdeki süreçte hazırlanacak ihale maliyetlerinde böyle bir gidere yer verilmeyecektir.
İşin Kiralanma Suretiyle Yapılmasına Dair Teknik Çalışma Yapılmaması
Çöp toplama, taşıma ve sokakların süpürülmesi işi kapsamında müdürlüğümüzce çok kapsamlı ve özellikli araçlar çalıştırılmaktadır. Bu çalıştırılan araçların rayiç bedellerinin çok yüksek oluşu, kiralama kapsamında motorin, MTV, Kasko, tamir ve bakım giderlerinin yüklenici firmaya ait olarak kiralanması düşünülmüştür. KHK sonrası geçiş döneminin kısa oluşu ve araç yatırımları için maliyetin çok yüksek olması müdürlüğümüz tarafından oluşturulan komisyon tarafından kiralanması kararı alınmıştır. Bundan sonraki ihale sürecinde kiralanma suretiyle yapılmasına dair daha kapsamlı ve detaylı teknik çalışma hazırlanacaktır. denilmektedir." demektedir.
Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, bulguda ortaya koyduğumuz hususlar doğrultusunda hareket edileceğini, alt bentler halinde ayrıntılarını belirttiğimiz tespitlere sonraki ihale ve işlemlerde uyulacağını belirtmiştir. Katı atık yönetim ve operasyonu işine ilişkin hususlar sonraki denetimlerde takip edilecektir.