Belediye tarafından satışa sunulan taşınmazların bedelinin hatalı tespit edildiği, peşin olarak tahsil edilmediği ve hazırlanan ihale dokumanları arasında uyumsuz hükümlerin bulunduğu görülmüştür.

1. İşyerleri İçin Belirlenen Satış Bedelinin Hatalı Tespit Edilmesi

   Belediyeye ait dükkan şeklindeki işyerlerinin satış bedeli mevzuata aykırı olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

   5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin (h) bendinde;

   “Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.” hükmü,

   Aynı Kanun’un “Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinde; “Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:

   …

   g) Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.

   …” hükmü,

   Söz konusu Kanun’un “Arsa ve konut üretimi” başlıklı 69’uncu maddesinde;

   “Belediye; düzenli kentleşmeyi sağlamak, beldenin konut, sanayi ve ticaret alanı ihtiyacını karşılamak amacıyla belediye ve mücavir alan sınırları içinde, özel kanunlarına göre korunması gerekli yerler ile tarım arazileri hariç imarlı ve alt yapılı arsalar üretmek; konut, toplu konut yapmak, satmak, kiralamak ve bu amaçlarla arazi satın almak, kamulaştırma yapmak, bu arsaları trampa etmek, bu konuda ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları ve bankalarla iş birliği yapmak ve gerektiğinde onlarla ortak projeler gerçekleştirmek yetkisine sahiptir.

   Belediye, bu amaçla bütçesinden gerekli parayı ayırmak suretiyle işletme tesis edebilir.

   Arsalar hariç üretilen konut ve işyerlerinin satışı 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tâbi değildir. O belediye ve mücavir alan sınırları içinde kendisine, eşine veya onsekiz yaşından küçük çocuklarına ait konutu olmayan dar gelirli kişiler ile afete maruz kalanlara, sanayi bölgelerinden nakledileceklere ve üyelerinin tamamı bu durumda olan kooperatiflere, bedeli 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre oluşturulan takdir komisyonu tarafından belirlenecek tutardan aşağı olmamak üzere arsa tahsisi yapılabilir. Durumları 775 sayılı Gecekondu Kanununun 25 inci maddesine uyan kimselere de bu maddeye göre arsa ve konut sağlanabilir. Bu fıkranın uygulama esasları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanacak çerçeve yönetmeliğe uygun olarak belediye meclisleri tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmü bulunmaktadır.

   5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 69’uncu maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanan Belediyelerin Arsa, Konut ve İşyeri Üretimi, Tahsisi, Kiralaması ve Satışına Dair Genel Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde;

   “…

   Sosyal konutlar: Brüt kullanım alanı 100 m2’yi geçmeyen ve düşük maliyetli olarak üretilen konutları,

   Konut: Sosyal konutlar dışında kalan diğer konutları,

   …” hükmü,

   Aynı Yönetmelik’in “Konut ve işyeri satışı” başlıklı 15’inci maddesinde;

   “Sosyal konutlar dışındaki konutlar ile işyerlerinin satışı aşağıda belirtilen esaslara göre yapılır:

   Bedelin tespiti: Satış bedeli, arsa payları dahil olmak üzere kıymet takdir komisyonunca belirlenecek maliyet bedeline en az %5 ilave yapılmak suretiyle belediye encümeni tarafından tespit edilir.” denilmektedir.

   Mevzuatta belirtildiği üzere; işyerlerinin satışı kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenecek bedele en az %5 ilave edilerek Belediye Encümeni tarafından gerçekleştirilmelidir.

   Yapılan incelemelerde; belediye bünyesinde yer alan dükkanların kıymet takdir komisyanu tarafından belirlenen bedele en az %5 ilave edilmediği ve komisyanca belirlenen bedel üzerinden satışa sunulduğu görülmüştür.

2. Devlet İhale Kanunu’nuna Göre Satışı Yapılan Taşınmazların Peşin Bedelle Satılmaması

   Taşınmazların 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre taksitle satıldığı görülmüştür.

   2886 sayılı Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde “Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.” hükmü,

   “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde “Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.

   …” hükmü,

   “İhale komisyonları” başlıklı 13’üncü maddesinde “İta amirleri, ilgili idarenin memurlarından birinin başkanlığında idareden, yapım işlerinde işin ehli veya uzmanı olmak şartıyla, en az bir kişi ve maliye memurunun katılmasıyla kurulacak komisyonları görevlendirirler.

   …

   İl özel idarelerine ait ihaleler, il daimi encümenince, belediyelere ait ihaleler belediye encümenince bu Kanun hükümlerine güre yürütülür.” hükmü,

   57’nci maddesinde “Sözleşme yapılması gerekli olan hallerde müteahhit veya müşteri 31 inci maddeye göre onaylanan ihale kararının veya Maliye Bakanlığının vizesi gereken hallerde bu vizenin yapıldığının bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi, idareye vermek zorundadır.

   Satışlara ilişkin ihalelerde müşterinin aynı süre içinde ihale bedelini ve müşteriye ait bulunan vergi, resim ve harçları yatırması, diğer giderleri ödemesi gerekir.” hükmü yer almaktadır.

   Mevzuatta da açıkça belirtildiği üzere; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre satışı gerçekleştirilen taşınmazların bedelleri peşin olarak tahsil edilmelidir. Ancak yapılan incelemelerde; belediyeye ait taşınmazların taksitli olarak satıldığı görülmüştür.

3. Taşınmazların Satışı İçin Hazırlanan İhale Dokumalarında Bazı Hükümlerin Düzenlenmemesi ve Dokumanlar Arasında Uyumsuzlukların Bulunması

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre satışa çıkarılan taşınmazlar için düzenlenen idari şartname ve sözleşmelerde düzenlenmesi gereken bazı hususlara yer verilmediği ve ayrıca söz konusu dokumanlar arasında birbiriyle çelişen hükümlerin yer aldığı görülmüştür.

2886 sayılı Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 7’inci maddesinde;

“İhale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa ekleri idarelerce hazırlanır.

Bu şartnamelerde işin mahiyetine göre konulacak özel ve teknik şartlardan başka genel olarak aşağıdaki hususların da gösterilmesi zorunludur:

…

1. İşe başlama ve işi bitirme tarihi, gecikme halinde alınacak cezalar,

   …” hükmü yer almaktadır.

   Yapılan incelemelerde; satışı yapılan bazı taşınmazlara ait idari şartname ve sözleşmelerde süresinde ödenmeyen taksitler için alınması gereken gecikme cezası oranının belirlenmediği ya da belirlenen oranlar arasında farklılıkların bulunduğu, tapunun yükleniciye devrine ilişkin ihale dokümanları arasında birbiriyle çelişen farklı hükümlere yer verildiği tespit edilmiştir.

   Kamu İdaresi cevabında, bulguda belirtilen hususların mevzuata uygun olarak gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

   Bu itibarla, belediyeye ait taşınmazların satış işlemlerinin yukarıda bahsi geçen mevzuat hükümlerine uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi ve hazırlanan ihale dokümanları arasında birbiriyle çelişen hükümlere yer verilmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.