Niğde Belediyesi mülkiyetinde bulunan şehirlerarası otobüs terminali işletmecilik hakkının ihaleyle kiraya verilmesi sonucunda imzalanan sözleşmenin süresi sonunda, işletmecilik hakkına ilişkin yeniden ihale düzenlenmeden Belediye meclis kararı ile süre uzatımı yoluyla aynı kiracıya kiraya verildiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetki ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin (j) bendinde otobüs terminali kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin verme yetki ve imtiyazının belediyelerde olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin (e) fıkrasında, belediye taşınmazlarının üç yıldan uzun süreli kiralanmasına karar verme yetkisinin belediye meclisinde; “Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinin (g) fıkrasında ise taşınmazların süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar verme yetkisinin belediye encümeninde olduğu belirtilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesi ile belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin ancak bu Kanun hükümlerine göre yapılabileceği, “Kiralarda sözleşme süresi” başlıklı 64’üncü maddesi ile belirli istisnalar haricinde, kiraya verilecek taşınmazların kira süresinin on yıldan çok olamayacağı ve taşınmazların üçüncü kişilere kiralanması işlemlerinin ise aynı Kanun’un 35’inci maddesinde sayılan ihale usulleri çerçevesinde yürütülmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalara göre kanun koyucu, Belediye taşınmazlarının kiralanması ile belediyeye ait bir imtiyazın veya hakkın ayni hak tesisi yolu ile kullandırılmasının 2886 sayılı Kanun’da belirtilen ihale usullerine tabi olduğu noktasında iradesini ortaya koymuştur. Kanun gereğince kurum mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların kiraya verilmesi işleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'ndaki ihale usullerine göre yapılmalı ve sözleşme süresinin bitiminde aynı taşınmaz malın kiraya verilebilmesi için yeniden 2886 sayılı Kanundaki belirtilen usullerden biriyle ihaleye çıkılmalıdır.

Yapılan incelemede, 27.01.2009 tarihinde üç yıllık süreyle 2886 sayılı Kanun'a göre açık teklif usulü ile kiraya verilen Niğde Şehirlerarası Otobüs Terminalinin işletilmesi hakkının sözleşme süresinin sonunda yeniden ihale düzenlenmeden meclis kararıyla kira bedelinde belirli bir artış yapılmak suretiyle süre uzatımı yoluyla aynı kişilere yeniden kiraya verildiği tespit edilmiştir.

Niğde Şehirlerarası Otobüs Terminalinin işletilmesi hakkının sözleşme süresinin sonunda ihale yapılmaksızın aynı kiracı tarafından işletilmeye devam edilmesine yönelik olarak Niğde Belediye Meclisinin 04.01.2013 tarihli ve 13 numaralı kararı ile sözleşme süresinin 1 yıl, 03.01.2014 tarihli ve 11 numaralı kararı ile sözleşme süresinin 3 yıl, 06.01.2017 tarihli ve 17 numaralı meclis kararı ile sözleşme süresinin 6 yıl ve 03.02.2023 tarihli ve 19 numaralı kararı ile sözleşme süresinin 2 yıl süreyle uzatıldığı görülmüştür.

Bir diğer ifadeyle, Niğde Şehirlerarası Otobüs Terminalinin işletmesi hakkı ilk ihalede imza altına alınan sözleşme süresinin dolduğu 2013 yılından bu yana meclis tarafından mevzuata aykırı olarak alınan süre uzatımı kararları ile aynı kiracıya verilmektedir.

‌Tablo 11: Niğde Şehirlerarası Otobüs Terminali İşletmesi Kira Bilgileri

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; şehirlerarası otobüs terminali işletmecilik hakkı için ihale sürecinin başlatıldığı ifade edilmiştir.

Yukarıdaki yer alan mevzuat hükümleri ve açıklamalara göre, Niğde Şehirlerarası Otobüs Terminalinin işletilmesi hakkı çatılı konut ve işyeri kiralaması niteliğinde olmadığından 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 347’nci maddesinde yer alan uzama süreleri hükmüne tabi değildir. Söz konusu taşınmazın işletilmesi hakkının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda yer alan esaslar ve süreler dâhilinde ihale yapılmak suretiyle kiraya verilebileceği ve sözleşmesinin sona ermesi sonrasında yenileme işlemlerinin aynı usuller çerçevesinde yapılabileceği değerlendirilmektedir.