İdare tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulan su tarifelerinin, ilçe düzeyinde iki bölgeye ayrılarak belirlenmesi neticesinde Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde aynı tarife grubu için (konut, işyeri, kırsal mahalle, sanayi vb.) farklı tarifeler uygulandığı görülmüştür.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde su satışı, kanalizasyon tesisi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması, septik çukurların boşaltılması giderleri için ayrı tarifeler yapılacağı, bu tarifelerin tespitinde, yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ile bir kar oranının esas alınacağı, tarifelerin tespiti ile tahsilatla ilgili usul ve esasların bir yönetmelik ile belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

2560 sayılı Kanun’un “Genel Müdür ve yardımcıları” başlıklı 11’inci maddesinde, Genel Müdüre 23’üncü maddeye göre çıkarılacak yönetmeliğe uygun olarak su satışına ve kullanılmış suların uzaklaştırılması giderlerine ilişkin tarifeyi hazırlayıp yönetim kuruluna sunma görevi, “Yönetim Kurulunun görevleri” başlıklı 9’uncu maddesinde yönetim kuruluna su satışı ve kullanılmış suların boşaltılmasına ilişkin tarifeleri Genel Kurulun onayına sunma görevi, “Kurulun görevleri” başlıklı 6’ncı maddesinde ise genel kurula su satışı ve kullanılmış suların boşaltılmasına ilişkin tarifeleri inceleyerek karara bağlama görevi verilmiştir.

Kanun’un verdiği yetkiye istinaden çıkarılan Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi (BASKİ) Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği’nde abone tanımları ve grupları, tarife belirleme esasları ile ilgili ayrıntılı hükümlere yer verilmiştir.

Yapılan incelemede, Kanun ve Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak, su tarifelerinde hizmet alanının ilçe bazında iki bölgeye ayrıldığı, bu bölgelerde konut için ayrı tarifeler hazırlandığı, konut tarifesi dikkate alınarak diğer tarife grupları için de (işyeri, kırsal mahalle, sanayi vb.) farklı fiyatlar belirlendiği tespit edilmiştir.

Örneğin BASKİ Genel Kurulunun 25.11.2022 tarih ve 39 sayılı kararı ile belirlenen ve Aralık 2022 tarihinde uygulamaya başlanan su tarifesinde konut su fiyatlarının iki bölgede farklı belirlendiği ve konut su fiyatları dikkate alınarak tespit edilen diğer tarife grupları için de farklı fiyatlar belirlediği görülmektedir. Aynı zamanda aynı bölge içinde bulunan beldelerde de farklı fiyatlar belirlenmiştir. Aşağıya örnek olarak alınan konut tarifelerine bakıldığında bu durum görülmektedir.

Tablo 9: Bölge Düzeyinde Merkez Konut, Belde Konut ve Kırsal Mahalle Konut Su Fiyatları

İdarenin su tarifesini belirlerken hizmet alanını ilçe düzeyinde iki bölgeye ayırması ve konutlar için ayrı tarife belirlenmesi Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisindeki diğer tarife gruplarındaki abonelere de (kırsal mahalle, bahçe, işyeri, sanayi, resmi, okul, sağlık kurumu vb.) farklı fiyat uygulanmasına neden olmaktadır ki hem Kanunda hem de Yönetmelikte ilçe düzeyinde ayrı tarife düzenlenebileceğine ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Nitekim Yönetmelikte abone gruplarına veya aynı abone grubu içerisinde yer alan abone tiplerine göre veya suyu kullanma ve kirletme durumlarına göre kademeli tarife uygulaması ile farklı su fiyatlarının belirlenebileceği belirtilmesine rağmen, ilçe bazında ayrı fiyat belirlenmesine ilişkin hüküm bulunmamaktadır.

Kamu idaresinin cevabında, 6360 sayılı Kanun ile 30 Mart 2014 tarihinde kurulduğunda 20 ilçe belediyesi, kapanan 34 belde belediyesi ile 232 kentsel mahalle ve 898 kırsal mahallenin Genel Müdürlüğün sorumluluk alanına dâhil edildiği ve toplam 54 belediyenin farklı su satış tarifesi ile karşı karşıya kalındığı, tarifelerin birleştirilme çalışmalarına başlanılması sonucunda 2019 yılına gelindiğinde tarife çeşitliliğinin iki bölgeye indirilebildiği, bölge ayrımı yapılmadan tek tarife uygulamasının kurumun hedefleri arasında yer aldığı belirtilerek tek tarifeye geçilmesi için gerekli çalışmanın gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

Bu nedenle, Genel Müdürlüğün ve Genel Kurulun Kanun ve Yönetmelik hükümleri doğrultusunda hareket ederek ilçe düzeyinde farklı tarife uygulamasını sona erdirmesi ve abone grubu ve abone tiplerini dikkate alarak tarifeleri yeniden belirlemesi gerekmektedir.