Üniversite tarafından kiraya verilen taşınmazların peşin tahsil edilen yıllık kira tutarlarının 380 ve 480 hesaplara kaydedilmesi gerekirken 120 ve 220 hesaplara kaydedildiği görülmüştür.

Kurumun uygulamakla yükümlü olduğu Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin

• 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabının düzenlendiği 296’ncı maddesinde; içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirler ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki gelecek yıllara ait gelirler hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirlerin izlenmesi için kullanılacağı,

• 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabının düzenlendiği 347’nci maddesinde de; dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan gelirlerin izlenmesi için kullanılacağı

  şeklinde düzenleme yapılmıştır.

  Yukarıdaki mevzuat uyarınca Kurumun kiraya verdiği ve yıllık kira bedellerini peşin tahsil ettiği iki ATM ve bir kantinden elde ettiği kira gelirlerini 380/480 hesaplara kaydetmesinin gerekli olduğu açıktır.

  Kamu İdaresi cevabında; taşınmaz kira gelirlerinin “Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri” içerisinde yer aldığı; Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 120 Gelirlerden alacaklar hesabının düzenlendiği 51 ve 53 - (1)/a maddesi hükümleri gereğince taşınmaz kira gelirlerinin 120/220 hesaplarda izlenmesi gerektiği belirtildikten sonra verilen bir örnekle yapılan işlem açıklanmaya çalışılmış, burada karar verilmesi gereken hususun bu gelirlerin teşebbüs ve mülkiyet geliri olarak tahakkuk kayıtlarında 120/220 hesaplarda izlenmesi mi, yoksa tahakkuksuz biçimde 380/480 hesaplarda izlenmesi mi olduğu belirtilmiştir.

  Kurumun uygulamakla yükümlü olduğu Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabı 296, 297 ve 298’inci maddelerinde, 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabı da 347, 348 ve 349’uncu maddelerinde düzenlenmiştir.

  Söz konusu maddeler incelendiğinde;

• İçinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirler ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki gelecek yıllara ait gelirler hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirlerin 380 hesapta izleneceği, gelecek aylara ait olarak peşin tahsil edilen gelirlerin, ilgili oldukları ay sonlarında tahakkuk ettirileceği; peşin tahsil edilen gelirlerin, içinde

  
  

  bulunulan aya ait olan kısmının 600-Gelirler Hesabına, sonraki aylarda tahakkuk ettirilmesi gereken kısmının 380 hesaba, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabına alacak, tahsil edilen tutarın tamamının 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği,

• Dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan gelirlerin izlenmesi için de 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabının kullanılacağı, peşin tahsil edilen gelirlerden içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin, ilgili oldukları yılda tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izleneceği, dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirlerin, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılacağı, peşin tahsil edilen gelirlerin, içinde bulunulan aya ait olan kısmının 600-Gelirler Hesabına, gelecek aylarda tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin bu hesaba alacak, tahsiledilen tutarın tamamı 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan tahsiledilen tutarın tamamı 800- Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği, gelecek yıllara ait gelirler hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalanların dönem sonunda 480 hesaba borç, 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği

  şeklinde hükümler içerdiği görülmektedir.

  Yönetmelik’teki düzenlemeler çerçevesinde; 380/480 hesaplarda aylık/yıllık olarak peşin tahsil edilen kira gelirlerinin faaliyet dönemini takip eden dönemlerdeki tahakkuku takip edilmekte olduğundan, İdare tarafından ileri sürülen “peşin tahsil edilen kira gelirlerinin teşebbüs ve mülkiyet geliri olarak tahakkuk kayıtlarında 120/220 hesaplarda izlenmesi mi, yoksa tahakkuksuz biçimde 380/480 hesaplarda izlenmesi mi gerektiği” şeklinde soru dayanaksız kalmaktadır.

  Sonuç olarak; peşin tahsil edilen kira bedellerinin 380/480 hesaplar yerine 120/220 hesaplarda muhasebeleştirmesinin mali tablolarda hataya neden olduğu ve mali tabloların doğru ve güvenilir veri üretmesini engellediği değerlendirilmiştir.