Manisa Büyükşehir Belediyesinin 2018 yılı mali tablolar ve eki belgelerin incelenmesinde; alt yapı kazısı yapacak tüzel kişilerden alınacak zemin tahrip bedeli ve buna ilişkin Katma Değer Vergisi tahakkukunda ve tahsilinde gecikme olduğu görülmüştür.

Alt yapı kazısı yapacak tüzel kişiler ile Belediye arasında zemin tahrip bedelini düzenleyen protokol yapılmaktadır. 2018 yılında alt yapı kazısı yapan firmaların, Manisa Büyükşehir Belediyesi ile yapılan Protokol’deki sürelere uymadığı tespit edilmiştir. Belirlenen sürelere uyulmaması sonucu, zemin tahrip bedeli tahakkukunda ve tahsilinde gecikme olmakta, ayrıca zemin tahrip bedeli ile birlikte ilgili firmadan tahsil edilmesi gereken Katma Değer Vergisinin tahsilinde de gecikmeye neden olunmaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Vergiyi Doğuran Olay” başlıklı 19’uncu maddesine göre; vergi alacağının vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı, vergi alacağının mükellef bakımından vergi borcunu teşkil ettiği belirtilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi” başlıklı 10’uncu maddesinin (a) bendinde; vergiyi doğuran olayın, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması anında meydana geleceği, hükme bağlanmıştır. Aynı Kanunu’nun “Beyanname Verme Zamanı” başlıklı 41’inci maddesinin birinci fıkrasında; Mükelleflerin ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların KDV beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmi dördüncü günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlü oldukları ifade edilmiştir.

Manisa Büyükşehir Belediyesi ile 2018 yılı Alt yapı kazısı yapacak tüzel kişiler arasında imzalanan Protokol’ün “İşin Yapılma Şekli ve Ödemeler” başlıklı 4’üncü maddesinin (j) bendine göre; Belediyeye yapılacak ödemeler, yapılan imalatlar için 3’er aylık periyotlar ile düzenlenecek hakedişler karşılıklı imzalandıktan sonra hakediş bedeli 30 (otuz) gün içerisinde Belediye Hesap İşleri Müdürlüğü’ne yatırılacaktır. Ödeneklerdeki gecikmeler için yasal faiz uygulanacaktır. Gecikme cezaları ile birlikte hakediş tarihinden itibaren 60 (altmış) gün içerisinde ödeme yapılmadığı takdirde Protokol fesih olacaktır.

Yapılan incelemede Manisa Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren Alt Yapı Koordinasyon Merkezinin (AYKOME) alt yapı kazısı yapan tüzel kişilere, 3’er aylık

dönemler yerine 6 aylık dönemler itibariyle hak ediş düzenlediği, bu kapsamda tahakkuk ve tahsilat işleminin yapıldığı, ayrıca zemin tahrip bedeli için Belediyenin alt yapı kazısı yapan tüzel kişilerden tahsil edeceği KDV’nin tahsilinde de gecikmeye düşüldüğü aşağıdaki tablodan anlaşılmaktadır.

Tablo 9: 2018 Yılı Zemin Tahrip Bedeli Tahakkuk, Tahsilat ve Borç Tutarı İcmali

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, kamu alacağının zamanında tahsil edilmesinin sağlanması ve bu işleme ilişkin Katma Değer Vergisinin döneminde/zamanında beyan ve tahsil edilmesi için alt yapı kazısı yapacak tüzel kişiler ile Belediye arasında imzalanan Protokol’ün Belediyeye yapılacak ödemelere ilişkin maddesinde belirtilen süreler içerisinde işlemin tamamlanmasına gerekli özenin gösterilmesi uygun olacaktır.

Kamu idaresi cevabında; Özetle, 30 Kasım ile 15 Mart tarihleri arasında kazı yasaklarının uygulandığı ve alt yapı firmalarına acil ve arız kazılar haricinde izin verilmediği, 15 Mart tarihi itibari ile verilen kazı izinlerinin hakedişe bağlanmasının Temmuz ayı başını

bulduğu, takvim yılına göre bakıldığı takdirde yılda altı aylık periyotlar ile hakediş yapıldığı, takvim yılı yerine çalışılan net iş yılı olarak bakıldığı durumlarda ise üçer aylık çalışma periyotları ile hakediş yapıldığı, çalışılmayan zamanlarda bedelsiz hakediş yapılması suretiyle gereken üçer aylık periyot takibinin 2019 yılı itibari ile Başkanlık tarafından gerekli özen gösterilerek yapılacağı, ifade edilmiştir.

Sonuç olarak Bulgumuzda belirtiğimiz hususlar, alt yapı kazısı yapacak tüzel kişilerden alınacak zemin tahrip bedeli ve buna ilişkin Katma Değer Vergisi tahakkukunda ve tahsilinde gecikmelerin yaşandığına ilişkindir. Ancak kamu idaresi cevabında bulgu konusu ile ilgili olmayan zaman aralıklarından ve hakediş düzenleme sürelerinden bahsedilmiştir. Dolayısıyla kamu idaresi cevabı bulgumuzu karşılayamamaktadır. Bulgumuzda belirtilen mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, kamu alacağının zamanında tahsil edilmesinin sağlanması ve bu işleme ilişkin Katma Değer Vergisinin döneminde/zamanında beyan ve tahsil edilmesi için alt yapı kazısı yapacak tüzel kişiler ile Belediye arasında imzalanan Protokol’ün Belediyeye yapılacak ödemelere ilişkin maddesinde belirtilen süreler içerisinde işlemlerin tamamlanması gerekmektedir.