Şirket tarafından yaklaşık maliyeti 255.712.535,49 TL olan 2021/393273 kayıt numaralı “Ankara Mücavir Sınırları İçerisinde Kurum Malı Bitüm ve Astar ile Granüler Temel (GT) ve Çift Kat Tip-2 Astarlı Bitümlü Sathi Kaplama (Tip B-Tip D) Yapım İşi” ihalesinin, 08.07.2021 tarihinde davet yöntemi kullanılarak pazarlık usulü ile gerçekleştirildiği ve ihale sonucunda 196.830.697,54 TL bedel üzerinden ….Asfalt Taahhüt İnşaat San. ve Tic. A.Ş ve 5.490.003,37 TL bedel üzerinden de Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne ait olan belediye şirketi

ile sözleşme imzalandığı görülmüştür.

Şirket Müdürler Kurulu Başkanlığına Genel Müdürlük Makamı tarafından gönderilen 01.07.2021 tarihli yazıda;

“… Bahse konu ihale kapsamında; yapım işi ihalesinin işe başlama süresi göz önünde alınarak yapım işinin gerçekleştirilebilmesi için “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 21(b)” bendi kapsamında ihaleye çıkılması; sözleşme öncesi ve sonrası iş/işlemlerin en avantajlı fiyat teklifi veren firma ile sözleşme için Genel Müdürlük Makamına yetki verilmesi….” denilmektedir.

Söz konusu talebe ilişkin olarak 04.07.2021 tarih ve 2021/1 sayılı Müdürler Kurulu Kararında;

“Söz konusu, ihale kapsamında; sözleşmenin imzalanmasına müteakip 5(beş) iş günü içerisinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılıp işe başlanacağı göz önüne alınarak ivedilikle gerçekleştirilebilmesi için “4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu” kapsamında ihaleye çıkılması; sözleşme öncesi ve sonrası gerekli tüm iş/işlemlerin yapılması, en avantajlı fiyat teklifi veren firma ile sözleşme imzalanması için Genel Müdürlük Makamının yetkilendirilmesine” denilmektedir.

4734 sayılı Kanun’un pazarlık usulünü düzenleyen 21’inci maddesinin birinci fıkrasının

(b) bendi hükmüne göre, “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” halinde pazarlık usulü ile ihale yapılabilecektir. Kanun’un 5’inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne göre, açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulü temel ihale usulleri olup, pazarlık usulü istisna usulüdür.

4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında, “idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” halinin varlığı nedeniyle pazarlık usulü ile ihaleye çıkılabilmesi için, idarelerin planlama, programlama, organizasyon ve ihtiyaçların önceden tespit edilememesi gibi idarenin fonksiyonunu ve görevini gereğince ifa edememesinden kaynaklanan haller haricinde, ortaya çıkan olayın; ihale yapılmasını gerektiren durumdan önce idare

tarafından “öngörülemez”, “olağan dışı” ve “idarenin iradesinden bağımsız” olmalıdır. Bunun yanında, yapı ve mal güvenliği açısından özellik arz eden veya yapı, can ve mal güvenliğinin ivedi olarak sağlanmasını gerektiren durumlarda da pazarlık usulü kullanılabilmektedir.

Konu bu bağlamda incelendiğinde, Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 21/b kapsamında pazarlık usulü ihale edilen "Ankara Mücavir Sınırları İçerisinde Kurum Malı Bitüm ve Astar ile Granüler Temel (GT) ve Çift Kat Tip-2 Astarlı Bitümlü Sathi Kaplama (Tip B-Tip D) Yapım İşi”ne belediye iştiraki olan Belko Limited Şirketi ihaleyi düzenleyen Büyükşehir Belediyesi tarafından davet edilmiştir. Belediye Şirketlerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi olduğu düşünüldüğünde, Şirketin yüklendiği işi taşeron firmalara ihale kapsamında vermesi gerektiği açıktır. Dolayısıyla, Kanunun 21/b maddesinde belirtilen “….. ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” hükmünün Şirket tarafından gerekçe sunulmasının geçerliliği bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, söz konusu gerekçelere dayalı olarak bu ihalenin, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile şartları açıklanan 21/b pazarlık usulü kullanılarak gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı görülmektedir.

Şirket yetkilileri tarafından gönderilen cevapta, Ankara Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığınca 4734 sayılı Kanun'un 21/b maddesi kapsamında ihaleye çıkalan "Ankara Mücavir Sınırları İçerisinde Kurum Malı Bitüm ve Astar ile Granüler Temel (GT) ve Çift Kat Tip-2 Astarlı Bitümlü Sathi Kaplama (Tip B-Tip D) Yapım İşi"nin Şirketin uhdesinde kaldığını, bu çerçevede yapılan sözleşmenin işe başlama, yer teslimi ve işin bitirilmesi gibi şartlarının sağlanabilmesi için 4734 sayılı Kanun'un 21/b maddesi kapsamında ihaleye çıkılmak zorunda kalındığı, ayrıca bölge halkı için çok acil olan asfalt üretiminin sağlanabilmesi ve tehlikeli olan yolların düzeltilmemesinin can ve mal kaybı riski taşıması nedeniyle ihalenin pazarlık usulü ile ihale edildiği, bundan sonraki iş ve işlemlerin uygulanmasında belirtilen kanuni düzenlemeler konusunda daha dikkatli davranılacağı ifade edilmektedir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından işin ivedi olarak yapılmasının gerektiği, bu amaçla 4734 sayılı Kanun'un 21/b maddesi kapsamınında ihalesinin yapıldığı görülmektedir. Şirketin kendi imkanları ile işi yapmasının mümkün olmadığı bir durumda ihaleye katılması, sonrasında 21/b kapsamında pazarlık usulü ile ihaleye çıkılması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.