1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 8’inci maddesinde yer alan indirimli(sıfır) emlak vergisi uygulamasından yararlanma şartlarını taşımayan kişilerin bu istisnadan yararlandıkları tespit edilmiştir.

1319 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinde, Türkiye sınırları içinde bulunan binalar bu kanun hükümlerine göre bina vergisine tabi olduğu,

3’üncü maddesinde, bina vergisinin, binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenlerce ödeneceği, bir binaya paylı mülkiyet halinde malik olanların, hisseleri oranında mükellef olacağı, elbirliği mülkiyette maliklerin vergiden müteselsilen sorumlu oldukları,

7’nci maddesinde, bina vergisinin matrahının, binanın bu kanun hükümlerine göre tesbit olunan vergi değeri olduğu, vergi değerinin Kanun’un 29’uncu maddesi esaslarına göre hesaplanacağı,

8’inci maddesinde, bina vergisinin oranı meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde iki olduğu, bu oranların, 5216 sayılı Kanun’un uygulandığı büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde % 100 artırımlı uygulanacağı, Cumhurbaşkanının vergi oranlarını yarısına kadar indirmeye veya üç katına kadar artırmaya yetkili olduğu, hüküm altına alınmıştır.

8’inci maddenin devamında ise Bakanlar Kurulu’nun, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkili olduğu, hüküm altına alınmıştır.

Yukarıdaki mevzuat çerçevesinde, indirimli (sıfır) bina vergisi oranı, Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskene veya tek meskende hisseye sahip olunması halinde uygulanmaktadır.

Diğer taraftan Bakanlar Kurulu’nun 20.12.2006 tarihinde aldığı 2006/11450 sayılı

Karar ile 2007 yılı ve müteakip yıllar için, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmayanların Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskene sahip olmaları halinde söz konusu meskene ait bina vergisi oranı sıfır olarak belirlenmiş bulunmaktadır.

Konu ile ilgili olarak yayımlanan 44 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin (I) inci bölümünde, hiçbir geliri bulunmayan ve Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskene sahip olan mükelleflerin bu Tebliğ ekinde yer alan taahhüt belgesini (Hiçbir Geliri Olmayanların Tek Meskenlerine Ait Taahhüt Belgesi) ilgili belediyeye vermeleri halinde bu meskenleri için 2007 yılından itibaren indirimli(sıfır) bina vergisi oranının uygulanmasının uygun görüldüğü belirtilmiştir.

II.’nci bölümünde ise, hiçbir geliri olmadığını taahhüt eden mükelleflerin, indirimli vergi oranından yararlanabilmeleri için, gelir vergisine tabi hizmet karşılığı elde edilen ücret, ticari, sınai, mesleki ve zirai faaliyet geliri ile menkul ve gayrimenkul sermaye iradı, faiz ve temettü veya benzeri bir gelirinin olmaması gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca mükelleflerin, yukarıda belirtilen türden bir gelir elde etmeleri veya ikinci bir meskene sahip olmaları halinde, bu değişikliği mükellefiyetlerinin bulunduğu belediyeye bildirmeleri zorunluluğu bulunmaktadır.

45 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin “Tek Meskene Ait Bina Vergisi İndiriminden Faydalanan Mükelleflere İndirimli (sıfır) Bina Vergisi Oranı Uygulaması” başlıklı 3’üncü maddesinde özetle;

“…

Sosyal güvenlik kurumlarından; emekli, dul, yetim, ölüm ve maluliyet aylığı alanların meskenlerine ilişkin indirimli (sıfır) vergi oranının uygulanabilmesi için bu aylıkları dışında başka gelirlerinin bulunmaması… gerekmektedir.

…” denilmektedir.

Bu bağlamda, ilgili Tebliğle Türkiye’de brüt yüzölçümü 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olan veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan ve gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli, dul, yetim, ölüm ve malûliyet aylığından ibaret bulunanların indirimli (sıfır) bina vergisi oranından yararlanacağı ve sosyal güvenlik kurumlarından emekli, dul, yetim, ölüm ve malûliyet aylığı alanların, bu aylıkları

dışında başka gelirlerinin bulunması halinde ise bunların meskenlerine indirimli (sıfır) vergi oranının uygulanmayacağı düzenlemesi açıklanmış bulunmaktadır.

Ancak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden gelen veriler üzerinden yapılan incelemede, 1319 sayılı Kanunun 8’inci maddesi kapsamında sayılanlardan Türkiye sınırları içerisinde tek meskeni olduğunu beyan eden ve indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından yararlanan 4.499 kişinin üzerine kayıtlı birden fazla meskeni olduğu halde bu uygulamadan yararlandığı tespit edilmiştir. Yukarıda belirtilen mevzuat kapsamında, birden fazla meskene sahip olunması durumunda indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından yararlanma imkânı bulunmamaktadır.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden gelen veriler üzerinden yapılan incelemede ayrıca, 1319 sayılı Kanunun 8’inci maddesi kapsamında sayılanlardan Türkiye sınırları içerisinde tek meskeni olduğunu beyan eden ve indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından yararlanan kişilerin aynı zamanda üzerlerine kayıtlı tarla, zeytinlik, çay bahçesi ve benzeri nitelikte gelir getirme imkânına sahip taşınmaz kayıtlarının bulunduğu görülmüştür. İdarece, söz konusu taşınmazlardan gelir elde edilip edilmediği hususunun taşınmazın bulunduğu yer kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak bilgi ve belgelerle teyit ettirilmek suretiyle ulaşılacak sonuca göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Kuruma teslim edilen diğer verilerde, ev hanımı veya hiçbir geliri olmadığını beyan edip taahhüt belgesi dolduran toplam 2.365 kişinin sosyal güvenlik kurumundan farklı aylık unsurları(emeklilik, yaşlılık, ölüm ve malullük aylığı) aldıkları tespit edilmiştir. Bu çerçevede, yukarıda belirtilen mevzuat kapsamında söz konusu kişilerin taahhüt ettiklerinin aksine gelire sahip olmaları sebebiyle indirimli emlak vergisi istisnasından yararlanmalarına imkân bulunmamaktadır.

Öte taraftan toplam 4.068 kişinin emekli olduklarını bildirdikleri ve sosyal güvenlik kurumundan başkaca herhangi bir aylık almadıklarını beyan ettikleri halde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un 4/1a, 4/1b ve 4/1c bentlerine göre çalışmaya devam ettikleri, bu bağlamda Kanunun öngördüğü emeklilik şartını kaybettikleri tespit edilmiştir. Dolayısıyla Kanunun emeklilere yönelik olarak getirmiş olduğu bu düzenlemeden çalışan kişilerin yararlanmaları hukukun mümkün değildir.

Yukarıda belirtilen mevzuat ve açıklamalar karşısında, emlak vergisi istisnasından(sıfır) uygulamasından yararlanma şartlarını taşımayan 10.932 kişiye ilgili

Tebliğlerde belirtilen düzenlemeler çerçevesinde işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Söz konusu durum, Kurumun gelir kaybına sebep olmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; Özetle Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nden gelen verilerde ikinci gayrimenkulü olduğu tespit edilen 4.499 kişilik listenin TAKBİS programı yetkisi ile kontrol edildiği ve gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra cezalı işlem tesis edileceği, indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından faydalanan kişilerin üzerlerinde; tarla, zeytinlik, çay bahçesi, fındık bahçesi, narenciye bahçesi, kayısı bahçesi vb. gelir getirmesi muhtemel taşınmazlarının olup olmadığının tespit edilebilmesi için Tarım İl ve İlçe Müdürlükleriyle konu ile alakalı yazışmalara başlandığı,

Kurum kayıtlarında hiçbir geliri olmadığını beyan ederek indirimli (sıfır) bina vergisi istisnasından faydalanan 2.365 kişiyle ilgili gerekli düzeltme işlemlerinin yapıldığı,

Ayrıca, emekli olduklarını beyan ederek indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından yararlanan ve İdareye teslim edilen 4.068 kişilik listedeki kişilerden SGK kayıtlarına göre halen çalıştıkları tespit edilenler hakkında gerekli düzeltme işlemleri yapıldıktan sonra kendilerine tebligat gönderileceği, bu konudaki işlemlerin takibine azami ölçüde hassasiyet gösterileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından bulgu konusuna iştirak edildiği, ikinci gayrimenkulü olduğu halde indirimli (sıfır) bina vergisi istisnasından faydalandığı tespit edilen 4.499 kişi, hiçbir geliri olmadığını beyan ederek indirimli (sıfır) bina vergisi istisnasından faydalanan 2.365 kişi ve emekli olduklarını beyan ederek indirimli (sıfır) bina vergisi uygulamasından yararlanan ve İdareye teslim edilen 4.068 kişi ile ilgili olarak gerekli işlemlere başlandığı, belirtilmiştir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.