Belediyeye ait taşınmazlar ile yol, yeşil alan, sosyal donatı gibi sebeplerle tapuda kamuya terk edilen yerlerin incelenmesi neticesinde; Söke Belediyesine ait bir kısım mülk ve işletmeler ile kamuya terkini yapılan bazı yerlerin (yol, yeşil alan vs. gibi) geçmişten günümüze kadar bir kısım kişi ve şirketler tarafından işgal edildiği, bu işgalcilerin mezkûr yerlerden çıkarılmadığı, işgaliye alınmak suretiyle kullandırıldığı ve günümüze kadar aynı şekilde devam ettirildiği; geçmiş yıllarda ihale edilen bazı taşınmazlara ait kira sözleşmelerinin ise ihale şartnamelerinde ve sözleşmelerinde belirtilen süreleri dolduğu halde yeniden ihale yapılmaksızın uzatılarak günümüze kadar getirildiği gibi sebeplerle mevzuata aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun Kapsam başlıklı 1'inci maddesinde;

“… belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.”

64'üncü maddesinde;

“Kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresi, on yıldan çok olamaz. Turistik tesis kurulacak yerlerin ve turistik tesislerin (Ek ibare: 20.02.2001 – 4628/17 md.) ve enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin (Ek ibare: 18.04.2001 – 4646/13 md.) ve doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin on yıldan fazla süre ile kiraya verilmesi mümkündür.

5393 sayılı Belediye Kanununun 15'inci maddesinde;

“…Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.”

Mezkur 2886 sayılı Kanunun 75'inci maddesinde ise;

“…İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.”

Denilmektedir.

Belediye taşınmazlarının devlet malı statüsünde olduğu ve bu mallara karşı yapılan işgallerin bulunduğu yer mülkiye amirince tahliye ettirilerek idareye teslim edileceğinden bahsedilmektedir.

Öte yandan konuyla ilgili Danıştay 10'uncu Dairesinin E:1989/2736,K1991/3850 sayılı kararı ile; “…2886 sayılı Devlet İhale Yasasının 64 üncü maddesinde, bu yasa kapsamındaki idarelerin taşınır ve taşınmaz mallarını kiraya verme süreleri belirlenmiş olup; kira süresinin bitimi üzerine taşınmaz malın yeniden kiraya verilebilmesi, ancak yeniden ihale yapılması halinde mümkün bulunmaktadır. 2886 sayılı Yasaya göre ihale yapma sorumluluğu yönünden taşınmaz malın musakkaf olup olmaması önem taşımamaktadır. Musakkaf yapıların kiralanması konusunu düzenleyen 6570 sayılı Yasa da 2886 sayılı Yasadan kaynaklanan ihale yapma zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır...”

Denilmektedir.

5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinin (e) bendinde belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etme yetki ve görevi belediye başkanına verilmiştir.

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; “Kamu kaynakları: Borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerleri” denilerek taşınmazlar kamu kaynakları arasında sayılmıştır.

Aynı Kanun’un “Üst Yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde belediyelerde üst yönetici belediye başkanı olarak belirlenmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasında üst yöneticilerin sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden sorumlu oldukları ifade edilmektedir.

5018 sayılı Kanunu'nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallar dahilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenler sorumludur.” Düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda anılan hükümler çerçevesinde, Kira süresi dolan belediyeye ait gayrimenkullerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak ihale yapılmaksızın tekrar kira sözleşmelerinin yenilenmesi veya uzatılması mümkün görünmemektedir. Ayrıca fuzuli işgal altındaki taşınmazların tahliye işlemleri için talepte bulunulması, yol ve park alanı olarak kullanılması gereken yerlerin plandaki fonksiyonuna uygun olarak kullanımının sağlanması, müşterek ihtiyaçların giderilmesi için ayrılan taşınmazların tüm vatandaşların kullanımına açılmasının sağlanması Belediye’nin temel görevlerindendir.

Kamu idaresi cevabında; “Kamuya terk edilen alanlarda bulunan 87 adet taşınmazın tahliye işlemleri başlatılacak olup, ayrıca; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihale edilmesi uygun olanların kira ihalesi yapılacaktır. Kira sözleşmelerinde belirtilen sürenin bitimini takiben de, 44 adet taşınmazın, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak ihale işlemlerine başlanacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Tespitimize iştirak edilip gerekli işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir.

Bulgu konusu önümüzdeki denetimlerde takip edilecektir.