İzmir Demokrasi Üniversitesi tarafından Uzundere Yerleşkesi Hafif Çelik ile İkinci Derslik ve Yemekhane Yapılması İşinin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendinde öngörülen şartlar oluşmadan pazarlık usulü ile ihalesinin yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında idarelerin, bu Kanun’a göre yapacağı ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenilirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiştir. Aynı maddenin dördüncü fıkrasında da, yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre, açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulü temel ihale usulleri olup, pazarlık usulü istisnai bir ihale usulüdür ve Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılmalıdır.

Kanun’un, pazarlık usulü ile ihaleye çıkılabilmesinin şartlarını düzenleyen 21’inci maddesinin (b) bendinde;

“Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.”

hüküm altına alınmıştır.

Mevzuat hükmünde bahsedildiği üzere idareler tarafından pazarlık usulünün (b) bendine göre alım yapılabilmesi için idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması gerekmektedir.

İzmir Demokrasi Üniversitesi tarafından pazarlık usulü ile ihale edilen İzmir Demokrasi Üniversitesi Uzundere Yerleşkesi Hafif Çelik ile İkinci Derslik ve Yemekhane Yapılması İşi ile ilgili 02.09.2019 tarihli oluru incelendiğinde; eğitim-öğretim program sayılarında ve bunun sonucunda öğrenci sayılarında ciddi artışların söz konusu olduğu, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında yaklaşık 8000 öğrencinin öğrenim göreceği ve bunun sonucunda fiziki şartların yetersiz kalacağı gerekçesi ile acilen Hafif Çelik ile İkinci Derslik ve Yemekhane Yapılması yapım işini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesinin (b) bendine göre ihale edildiği anlaşılmaktadır.

Kamu İdaresi cevabında her ne kadar 4 yılda plananlanan öğrenci sayısının 4000’den 10.000'e çıktığı, idari ve akademik personel sayısının bu sürede arttığı, fiziki koşulların ve dersliklerin yetersiz olduğu, 2020-2021 eğitim ve öğretim döneminde derslik sıkıntısı yaşamamak için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendi kapsamında pazarlık usulu ile ihalenin yapıldığı, ilgili kanunun idareye takdir yetkisi verdiğini ve bu yetki çerçevesinde idarenin de bu taktir yetkisini kullandığı belirtilmişse de öncelikle idareye verilen takdir yetkisi sınırsız bir yetki olmayıp, idareler kanunların belirlediği sınırlar içerisinde takdir yetkisini kullanmak durumundadır. Burada kanun koyucu iki tane kriter belirlemiş bulunmaktadır. Bunlardan birincisi idare tarafından önceden öngörülemeyen bir durumun ortaya çıkması bir diğeri ise bu işin ivedi olarak yapılmasıdır.

İdare cevabında bahsedilen öğrenci sayısındaki artış önceden öngörülemeyen bir durum olmayıp Öğrenci İşleri Daire Başkanlığından alınan ve Üniversitenin yıllar itibari ile öğrenci sayılarını gösteren tabloda her yıl ortalama 2000 öğrencilik bir artışın söz konusu olduğu, doğal olarak önceden öngörülemeyen bir durumdan bahsedilemeyeceği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte 2022 yılının Şubat ayı itibari ile söz konusu yerleşkeye hala öğrencilerin yerleştirilmediği dikkate alındığında bu işin ne kadar ivedi olduğunun da ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.

Sonuç itibari ile Kanun açık bir şekilde 21/b’ye göre ihaleye çıkılmasını idare tarafından önceden öngörülemeyen bir durumun ortaya çıkmasına ve bu işin ivedi olarak yapılmasına bağladığı halde İzmir Demokrasi Üniversitesi tarafından öğrenci sayısında ciddi bir artış söz konusu olmadan ve ivedi olarak bu işin yapılmasına ihtiyaç olmadan Hafif Çelik ile İkinci

Derslik ve Yemekhane Yapılması yapım işini, Kanun’a aykırı bir şekilde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b’sine göre yaptırdığı anlaşılmıştır.