4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32’nci maddesinde;

“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından topau sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.” denilmektedir.

Söz konusu bu düzenleme ile belediyelerin toplu sözleşme yerine artık sadece sosyal denge tazminatı belirlemek üzere sözleşme yapabileceği hüküm altına alınmıştır.

Mezkûr Kanun’un Geçici 14’üncü maddesinde;

“15/3/2012 tarihinden önce 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi kapsamındaki idareler ile ilgili sendikalar arasında toplu iş sözleşmesi, toplu sözleşme, sosyal denge sözleşmesi ve benzeri adlar altında imzalanan sözleşmelerin uygulanmasına, söz konusu sözleşmelerde öngörülen sürelerin sonuna kadar devam edilebilir. Anılan sözleşmelerin uygulanmasına devam edildiği dönem için 32 nci madde hükümleri çerçevesinde ayrıca sözleşme yapılamaz. Söz konusu sözleşmeleri 31/12/2017 tarihinden önce sona eren veya mevcut sözleşmeleri bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra karşılıklı olarak feshedilen kapsama dahil idareler, sözleşmelerinin sona eriş veya fesih tarihini izleyen bir ay içinde sözleşmelerin sona erdiği veya feshedildiği tarih ile bu Kanunda öngörülen toplu

sözleşme dönemi sonuna kadarki dönemle sınırlı olmak üzere üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın 32 nci madde hükümleri çerçevesinde sözleşme yapabilir. Ancak 32 nci madde uyarınca toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarın, unvanlar itibarıyla ilgili personele söz konusu sözleşmeler uyarınca yapılmakta olan ortalama aylık ödemenin altında kalması halinde; üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın 32 nci madde hükümleri esas alınarak 31/12/2015 tarihine kadar uygulanabilecek sözleşmelerde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte uygulanan sözleşme uyarınca unvanlar itibarıyla ilgili personele ödenen ortalama aylık tutar tavan olarak esas alınabilir. Bu şekilde yapılacak ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.” denilerek daha önce toplu sözleşme imzalayan idarelerin hangi şartlarda sosyal denge tazminatı alabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

23.8.2015 tarihli Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşmesi’nin Dördüncü Bölümü “Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme” kısmının 7’nci maddesinde göre, uygulanabilecek eski sosyal denge sözleşmesi süresi 31.12.2015 tarihi yerine 31.12.2019 tarihi olarak değiştirilmiştir.

Kamu idaresi kayıtlarının incelenmesi sonucu, 2018 yılı içerisinde memur personele yapılacak sosyal yardımlar için toplu sözleşme düzenlendiği ancak sosyal denge tazminat tutarının, kadrosu şef ve üstü olan personel için unvanlar itibarıyla ilgili personellere yapılmakta olan ortalama aylık ödemenin üzerinde olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda belirtilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, idare tarafından toplu sözleşme yerine artık sadece sosyal denge tazminatını belirlemek üzere sözleşme yapılmalı ve bu tazminat tutarları kanuni oranlarda olmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; “Bulgudaki tespit ve tavsiyeler göz önünde bulundurularak mevzuatın öngördüğü esaslar dikkate alınmak suretiyle sosyal denge tazminat oranları 1 Nisan 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere düşürülmüş olup bundan sonraki süreçte bulgudaki tespit ve tavsiyelere uygun hareket edilmesi için gereken hassasiyet gösterilecektir.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; yapılan tespit doğrultusunda sosyal denge tazminat oranlarının 1 Nisan 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere mevzuatın öngördüğü oranlara düşürüldüğü ve bundan sonraki süreçte gereken

hassasiyetin gösterileceği belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.